از میان آثار ثبت شده تعداد قابلتوجهی بیش از چند دهه است که برای مرمت و احیا بلاتکلیف هستند. آمار مشخصی از این آثار وجود ندارد، ولی بهطور قطع ادامه چنین روندی نمیتواند سرنوشت مطلوبی را برای هویت تهران رقم بزند. اگر بخواهیم بخشی جزئی از تهران را درنظر بگیریم، امروز فقط در خیابان لالهزار تهران شاهد ۲ اثر تاریخی با ثبت آثار ملی هستیم که در چنین وضعیتی بهسرمیبرند.
- بعد از ۴۰ سال تعطیلی، امسال هم در تئاتر نصر گشوده نمیشود
اگر امروز از دور هم تئاتر نصر را ببینید، میتوانید نشانههای بلاتکلیفی را در آن مشاهده کنید؛ نشانههایی که ناخودآگاه دلتان را میگریاند. تئاتر نصر بهعنوان یکی از نخستین سالنهای تئاتر که در تهران راهاندازی شد و محل حضور بسیاری از بزرگان و هنرمندان سرزمینمان بود، بنایی تاریخی است که با وجود ثبت آثار ملی در اوایل دهه ۸۰ بیش از ۴۰ سال است در بلاتکلیفی رها شده و بهنظر میرسد دیگر فرشته سفید سردر ورودی آن تاب این بلاتکلیفی را ندارد. تئاتر نصر از قبل از دهه ۶۰ با پیوستن خیابان لالهزار به صنوف تجاری چراغبرق جزو نخستین بناهای تاریخی در این خیابان بود که کاربری خود را از دست داد و به مرور تعداد مخاطبهای آن کم شد و به تعطیلی رسید. بعدها تغییرات مدیریت شهری و مالکیت خصوصی داشتن آن باعث شد که بدون تعیین کاربری مشخص و قطعی و در نهایت مرمت و احیا رها شود تا اینکه بهتازگی و در سال ۱۳۹۶ به قیمت ۷ میلیارد تومان توسط سازمان زیباسازی شهر تهران خریداری شده است. به گفته مسئولان از سال ۱۳۹۶ برای طراحی و مرمت تئاتر نصر مشاور گرفته شد و پاکسازی و مرمت اضطراری آن آغاز شد. بعد از مرمت اضطراری بهمنظور بازگشایی اولیه حدود یکماه در تئاتر نصر روی مردم باز بود. هماکنون تا ۲ماه آینده طرح مرمت نهایی انجام شده و سپس برای اجرا به مناقصه گذاشته میشود و تا سال ۱۳۹۹ در تئاتر نصر بهعنوان موزه تئاتر روی مردم گشوده خواهد شد.
- یکماه مانده تا پایان ۲ دهه بلاتکلیفی خانه اتحادیه
خانه اتحادیه در دوره قاجار که لالهزار باغ بزرگی بود، خانه امینالسلطان صدراعظم ناصرالدینشاه به شمار میرفت. این خانه سال ۱۳۸۴ به ثبت آثار ملی رسید، ولی از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۹۴ بهعلت اختلافات بین مالک و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و تعداد زیاد وراث که به بیش از ۱۶۰ نفر میرسیدند، عملا بهصورت بلاتکلیف رها شده بود. مالک خانه اتحادیه میخواست در بخشی از حیاط خانه یک ساختمان ۶ طبقه تجاری بسازد تا اینکه سال ۱۳۹۴ خانه توسط سازمان زیباسازی شهرداری تهران به قیمت ۲۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان خریداری شد.
به گفته مسئولان، حدود یکسال فقط جمعآوری ضایعات و نخالههای ساختمانی و پاکسازی بنا طول کشید. خانه اتحادیه مدتها محل تجمع کارتنخوابها و معتادها شده بود. بعد از پاکسازی کار مطالعه و مرمت و احیا آغاز شد. قرار است خانه در ۲ فاز افتتاح شود؛ فاز اول آن احیا و مرمت بخش تاریخی با عنوان خانه تهران است و در فاز دوم بخش زیرزمینی یعنی موزه مشاهیر افتتاح خواهد شد. در خانه تهران تا یک ماه دیگر روی مردم گشوده میشود.
- خانه نیما یوشیج در آغاز پروژه مرمت و احیا
نیما یوشیج خانهاش را سال ۱۳۲۷ در محله دزاشیب خریداری کرد. این خانه تاریخی که بعد از مرگ نیما یوشیج مالک شخصی داشت، سالها بهصورت ویران و مخروبه درآمد و پاتوق معتادان و کارتنخوابها بود؛ درحالیکه سال ۱۳۸۰ به ثبت آثار ملی رسیده بود تا اینکه سال ۱۳۹۶ توسط مدیریت شهری جدید به قیمت ۱۳ میلیارد تومان خریداری شد و بهتازگی کارهای مقدماتی برای پاکسازی و مرمت آن آغاز شده و قرار است به موزه ادبیات و شعر معاصر تبدیل شود. اینکه پروژه مرمت و احیای آن تا کی طول خواهد کشید و آیا برای انجام پروژه دستخوش تغییرات مدیریت شهری خواهد شد یا خیر؟ سؤالی است که باقی میماند.
- مشکلات اقتصادی بر دوش هویت تهران
وقتی از مدیران شهری درباره مرمت و احیای آثار تاریخی که سالها بدون تکلیف رها شده است، میپرسیم مشکلات متعددی را مطرح میکنند که مالکیت شخصی داشتن و تامین هزینه برای تملک و در مرحله بعد تغییرات مدیریت شهری از مهمترین آنها به شمار میرود.
هماکنون فقط در خیابان لالهزار ۱۶ سینما و خانه باارزش تاریخی مانند خانه بوشهری، خانه پیرنیا و... وجود دارد که مدتها با وجود مالکیت شخصی رها شده و برای احیا و مرمتشان بدون شرط تملیک، حداقل هزینه ۲۰ میلیارد تومانی را تخمین میزنند؛ هزینهای که در بودجه سال ۹۸ مدیریت شهری لحاظ شده است، ولی کاملا واضح است این بودجه با وجود مشکلات اقتصادی پیش رو نمیتواند حتی بخش جزئی از هزینه تملک این آثار را تامین کند.
نظر شما