اختلال سایکوتیک چیست؟
صاحبخبر - اقتصاد آنلاین: اختلالات سایکوتیک به دستهای از بیماریهای روانی گفته میشود که بر روی ذهن تأثیر میگذارند.فردی که به این اختلالات دچار میشود نمیتواند با دقت و به درستی فکر کند، پاسخ به احساسات دیگران و درک واقعیت برای او دشوار است، قضاوت درستی هم ندارد.حضور حداقل یک یا چند مورد از علائم هذیان، توهم، افکار و گفتار آشتفه، رفتارهای حرکتی نابهنجار یا شدیدا آشفته، کاهش ابراز هیجان یا بی ارادگی است.انواع اختلالات سایکوتیک به شرح زیر است: 1-اختلال هذیانی: ویژگی اصلی این اختلال که اکثرا در افراد مسن دیده میشود، وجود یک یا چند هذیان برای مدت حداقل یک ماه است.هذیان باورهای تثبیت شدهای میباشد، که با وجود شواهد علیه آنها قابل اصلاح و تغییر نیستند.محتوای هذیانها شامل موضوعات متنوعی از قبیل گزند و آسیب، انتساب، جسمی، مذهبی، خود بزرگ بینی میباشد.صرف نظر از هذیانها و پیامدهای آن سایر جنبههای کارکرد فرد مختل نیست و رفتار غیر عادی، و عجیب و غریبی ندارد.موضوع هذیانها میتواند شامل موارد ذیل باشد:الف-شهوانی: فرد باور دارد شخص دیگری عاشق اوست.ب-خود بزرگ بینی: اعتقاد به داشتن استعداد عظیم نهفته، توانایی یا اکتشاف بزرگ.ج-حسادت: هسته مرکزی هذیان فرد، خیانت کار بودن همسر یا معشوقهاش میباشد.د-گزند و آسیب: توطئهای علیه فرد در جریان است، تحت تعقیب بوده، مسموم شده یا به او دارو خوراندهاند و... ه- جسمی: مایه اصلی هذیان در مورد حواس و کارکرد بدنی فرد است.هذیانها، ناشی از اثرات فیزیولوژیک یک ماده و یا یک بیماری طبی دیگر نیست.2-اختلال روان پریشی گذرا: ویژگی اصلی این اختلال، که میانگین سن بروز آن اواسط دهه چهارم عمر است، شروع ناگهانی با حضور حداقل یک مورد از علائم هذیان، گفتار آشفته، رفتار آشفته و توهم میباشد.گفتار آشفته میتوان به صورت بی ربط گویی مکرر و خارج شدن از خط خود را نشان دهد.رفتار آشفته به صورت کاتاتونیک (کاهش بارز واکنش به محیط که از یک مقاومت ساده در برابر دستورات تا باقی ماندن در وضعیتهای عجیب و غریب، سخت و نامناسب بدنی و یا گنگی و بهت را شامل میشود) ممکن است نمایان شود.توهم، به معنای تجارب ادراک گونهای است که در غیاب هر گونه محرک خارجی رخ داده، شفاف و روشن بوده، همان قدرت و تاثیر ادراکات طبیعی را داشته و تحت کنترل ارادی فرد قرار ندارند.شروع ناگهانی این اختلال به منزله تغییر سریع رفتار عادی به حالت آشکار روان پریشانه، در عرض دو هفته و معمولا بودن علائم مقدماتی است. این اختلال ممکن است در نوجوانی و اوایل بزرگسالی بروز کند ولی در تمام طول عمر میتواند دیده شود.دوره بیماری حداقل یک روز ولی کمتر از یک ماه طول میکشد.این اختلال ناشی از یک بیماری روانی، طبی یا تاثیر اثرات فیزیولوزیک یک ماده نیست.در دو ماه اول علائم روان پریشی به تنهایی و در سه ماه بعدی افسردگی و روان پریشی و نهایتا در ماه آخر مجددا علایم روان پریشی به تنهایی مشاهده میشود. 3-اسکیزوفرنی فرم: ویژگی اصلی این اختلال که در اواخر دوران جوانی و اواسط دهه سوم عمر پیدار میشوند، وجود حضور حداقل دو مورد از علایم هذیان، توهم، گفتار آشفته، رفتار آشفته بارز و علائم منفی (کاهش ابراز هیجانات یا بی ارادگی) است.وجود حداقل یکی از سه علامت ذیل الزامیاست: هذیان، توهم، گفتار آشفته.هر دوره بیماری حداقل یک ماه ولی کمتر از شش ماه ادامه مییابد.این اختلال ناشی از اثرات فیزیولوژیک سوء مصرف مواد، دارو یا یک بیماری طبی دیگر نیست.علائم اصلی اختلال اسکیزوفرنی فرم، مشابه اسکیزوفرنی است و افتراق این دو با هم فقط براساس طول دوره بیماری امکان پذیر است.4-اسکیزوفرنی (شیزوفرنی): ویژگی اصلی این اختلال که در اواخر دوران جوانی و اواسط دهه سوم عمر پدیدار میشوند، وجود حضور حداقل دو مورد از علائم هذیان، توهم، گفتار آشفته، رفتار آشفته بارز و علائم منفی (کاهش ابراز هیجانات و بی ارادگی) است.علائم اختلال روان پریشی عبارتنداز: هذیان، توهم، گفتار آشفته، رفتار آشفته بارز و علائم منفی شامل کاهش ابراز هیجانات و بی ارادگی.الگوهای زمانی متنوعی در این اختلال دیده میشود، به طور معمول این اختلال دارای دورهای شش ماهه است که در دو ماه نخست آن علائم روان پریشی به تنهایی و سپس در سه ماه بعدی افسردگی و روان پریشی توامان و نهایتا در ماه آخر مجددا علائم روان پریشی به تنهایی مشاهده میشود.این اختلال ناشی از تاثیر دارو، سوء مصرف مواد یا بیماری طبی دیگر نیست.در اکثر موارد کارکرد شغلی با افت مواجه میشود، تماس اجتماعی محدود و مشکلات مراقبت از خود دیده میشود.این اختلال در هر سنی از زمان بلوغ تا اواخر عمر ممکن است دیده شود.در بخش قابل توجهای از زمان شروع علائم، سطح کارکرد فرد در یک یا چند زمینه عمده مانند شغل، روابط بین فردی، یا مراقبت فردی به شکل قابل ملاحظهای به سطحی پایین تر از قبل تنزل پیدا میکند.نشانههای مداوم اختلال حداقل به مدت شش ماه ادامه پیدا میکند.علائم شاخص این اختلال طیف گستردهای از کژکاریهای شناختی، رفتاری و هیجانی را در بر میگیرد ولی هیچ علامتی به تنهایی مشخص کننده اسکیزوفرنی محسوب نشده و تشخیص با توجه به مجموعهای از علائم و نشانهها، و افت کارکردهای اجتماعی یا شغلی مرتبط به آنها معلوم میشود.این اختلال ناشی از یک بیماری روانی، طبی یا تاثیر اثرات فیزیولوزیک یک ماده نمیباشد.گاهی فرد بسیار غمگین و گاهی بسیار شاد است و رفتار عجیبی دارد.5-اسکیزوافکتیو(عاطفه گسیختگی): ویژگی اصلی این اختلال که سن بروز آن اوایل بزرگسالی است، حضور توام علائم اختلال اساسی خلقی و روان پریشی میباشد.علائم اختلال اساسی خلقی عبارتند از: شیدایی و افسردگی اساس.پزشکان علت دقیق این بیماریها را نمیدانند.محققان بر این باورند که عوامل مختلفی در این اختلال نقش دارند.برخی از این اختلالات از خانواده ناشی میشوند و در واقع زمینهای ارثی دارند.عواملی دیگری، چون استرس، مصرف مواد مخدرو تغییرات اصلی در زندگی فرد که ممکن است به تنش کشیده شود.راه تشخیص اختلالات سایکوتیک بدین صورت است: پزشکان معمولا برای تشخیص این اختلالات با فرد صحبت میکنند.یک چک آپ کلی از فرد گرفته و تمامیاحتمالات ممکن برای علل این بیماری را در نظر میگیرند.علاوه بر این ممکن است از فرد آزمایش خون و تصویربرداری مغزی نیز گرفته شود تا از بیماریهای جسمیاحتمالی نیز مطلع شده و اگر فرد مواد مصرف میکند به درستی شناسایی شود.اگر پزشک هیچ گونه دلیل فیزیکی برای این عوامل پیدا نکند فرد را به یک روانپزشک و یا روانشناس معرفی میکند.این متخصصان نیز با استفاده از مصاحبههای خاص و ابزارهای ارزیابی تخصصی، فرد را مورد بررسی قرار میدهند تا به این نتیجه برسند که آیا فرد مبتلا به اختلال روانی است یا نه؟ راههای درمان این بیماری عبارتنداز: 1-دارو: داروی اصلی این نوع بیماری، " ضد سایکوتیک" نام دارد و اگرچه این دارو به تنهایی به درمان کمک نمیکند، اما برای رفع توهم و مشکل فکر کردن به فرد کمک میکند.برخی از این داروها تزریقی هستند و فقط باید یک یا دو بار در ماه مصرف شوند.مدیریت اینگونه داروها نیز سادهتر از قرصهای روزانه است.2-روان درمانی: مشاوره معمولا انواع مختلفی دارد ازجمله فردی، گروهی، خانوادگی که میتواند به فرد مبتلا کمک بسیاری کند.بسیاری از بیماریهای سایکوتیک سرپایی معالجه میشوند، به این معنی که لازم نیست فرد همیشه تحت نظر پزشک بستری شود.اما گاهی اوقات که علائم شدیدتر است و فرد ممکن است به خود و یا دیگران صدمه بزند، بهتر است که فرد بستری شود.∎
نظر شما