به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، این روزها ضعف گفتمانی و عملکردی جریان‌های سیاسی کشور و کاهش اعتماد عمومی باعث شده تا شماری از ناظران بسترهای ورود نظامیان به عرصه سیاست را فراهم ببینند. آگاهی در مورد آسیب‌های کنشگری سیاسی و اقتصادی گروه‌های نظامی و امنیتی، ناظران را به انذار در مورد این پدیده واداشته است. چهره‌های سیاسی از جناح‌ها و گروه‌های مختلف کشور، در مورد مداخله نظامیان در سیاست هشدار می‌دهند.
چندی پیش بود که حجت الاسلام «سیداحمد خاتمی» امام جمعه موقت تهران در دیدار فرمانده تیپ امام صادق (ع) و شورای فرماندهی گردان‌ها، نظامیان را از مداخله در سیاست برحذر داشت و گفت: «برای تشکیلات نظامی، سم است که گروه‌های سیاسی طمع کنند و بگویند ما تیپ داریم، نه اینها سرباز ولایت فقیه‌اند. باید نیروهای مسلح را سرباز ولایت فقیه قرار بدهیم. آبروی خود را نباید خرج فلان نماینده برای رأی‌گیری کنیم. نیروهای مسلح باید از دسته‌بندهای سیاسی جدا باشند.»
«علی مطهری» نماینده تهران هم به تازگی در گفت و گویی رسانه‌ای تذکر امام جمعه موقت تهران را به جا و درست دانسته و گفته این همان تذکری است که امام (ره) بارها گفتند و در وصیتنامه‌شان هم به آن اشاره کردند. ان‌شاءا… به این تذکرات عمل شود، درحالی که اساساً ورود این نیروها به سیاست و اقتصاد خطرناک است. برای خودشان هم خطرناک است و کم‌کم باید پایشان را از این حوزه‌ها بیرون بکشند.
مطهری در ادامه با خطرناک خواندن ورود این نیروها به سیاست و اقتصاد تاکید کرد که نظامیان «کم کم باید پایشان را از این حوزه‌ها بیرون بکشند.»
به نظر می‌رسد نزدیک شدن به زمان انتخابات و طرح ایده‌هایی چون ورود نظامیان به کارزار انتخابات و نیز گزاره شکل گیری دولتی با سردمداری نخبگان نظامی که از سوی برخی جریان‌های خاص در کشور مطرح می‌شود، زنگ خطر کمرنگ شدن اعتماد عمومی، کاهش بیش از پیش مشارکت مردم و خدشه دار شدن وجهه مردم سالارانه نظام جمهوری اسلامی ایران را به صدا درآورده است.
شرایط برای ورود نظامیان به عرصه قدرت مهیا است؟
پیشنهاد ایجاد یک دولت با سردمداری چهره‌های نظامی در کشورمان در خلاء شکل نگرفته است. از نگاه برخی شرایط برای گسترش و پذیرش ایده‌های اینچنینی مهیا شده که گروه‌هایی بی پروا پیشنهاد می‌دهند برخی فرماندهان نظامی در دور بعدی انتخابات نامزد شوند و با اقتدار نظامی مثال زدنی خود، در صدر دستگاه اجرایی زمام کشور را در دست گیرند و امور را سامان دهند.
مشکلات اقتصادی و تنگناهای معیشتی ناشی از خروج آمریکا از برجام در کنار دیگر مطالبات بر زمین مانده، گروهی از مردم را نسبت به کارآمدی استخوان خرد کرده‌های عرصه سیاست بی اعتماد کرده است.
افزون بر ناکامی‌های اصلاح طلبان و نیروهای میانه رو، رفتارهای جناحی و سیاسی برخی اصولگرایان که با هدف رویگردان کردن مردم از اصلاح طلبان صورت می‌گیرد، اعتبار همه تشکل‌ها و چهره‌های سیاسی را در جامعه مخدوش کرده است.
در این میان، اقداماتی با اهداف ناامید کردن مردم از سازوکارهای انتخاباتی و القای ناکارآمدی نهادهای برآمده از انتخاب مردم، بسترهای طرح نظرهایی چون ورود نظامیان به قدرت را فراهم کرده است.
این، همان مسأله‌ای است که مدتی پیش «محمدرضا تاجیک» تحلیلگر سیاسی اصلاح‌طلب در گفت و گویی رسانه‌ای در موردش هشدار داد.
تاجیک، کرختی و بی عملی در دولت، نازایی و انفعال در اصلاح طلبان و بحران مشروعیت و کارآمدی در اصولگرایان را موجب ورود کشور به وضعیت فترت دانست؛ وضعیتی که در آن قدیم در حال احتضار است، اما جدید هم امکان تولد ندارد؛ آرایش نیروها و جریان‌های موجود در حال پاشیدن است، اما آرایش نیروها و جریان‌های جدید ممکن نمی‌شود.
او در مورد وضعیت کشور در انتخابات ۹۸ هشدار داد که در وضعیت فقدان و فترت، شرایط برای ورود نیروهای نظامی و امنیتی به عرصه سیاست بیش از هر زمان دیگری فراهم می‌شود.
حال ناظران با علم به تمایلات و زمینه‌های ورود نیروهای غیر سیاسی به عرصه سیاست ورزی، در مورد مخاطرات و آسیب‌های این پدیده هشدار می‌دهند.
مخاطرات حضور نیروهای مسلح در رقابت‌های انتخاباتی
ورود نظامیان به عرصه سیاست، با اصول مردم سالاری منافاتی آشکار دارد. در اصول حکومت‌های دموکراتیک برای هر یک از نیروهای حاضر در اجتماع کارویژه های معینی تعریف شده است؛ کارویژه هایی که تنها در صورت تفکیک وظایف گروه‌های مختلف از حوزه‌های عملکردی دیگر نیروهای اجتماعی تحقق خواهند یافت.
در این چارچوب، وظایف اصلی نیروهای نظامی در حوزه دفاعی و امنیتی تعریف می‌شود. بر این مبنا، دفاع از تمامیت ارضی، پاسداری از منافع و کیان کشور در برابر تهاجم و تجاوز بیگانگان جزو وظایف ماهوی و تاسیسی نظامیان قرار دارد؛ وظیفه‌ای که در صورت ورود سلاح به دستان در صف بندی ها و دسته جات سیاسی مختل خواهد شد.
مقبولیت عامه نیروهای مسلح و ظرفیت آنها به عنوان نیروهایی مرجع و فراجناحی در دفاع از کشور و همچنین بسیج مردم در روز مبادا، تنها با دوری گزینی نظامیان از سیاست ورزی برقرار خواهد ماند.
تفکیک حوزه‌های نظامی از سیاسی برای حفظ سلامت نظام به اندازه‌ای اهمیت دارد که بنیانگذار جمهوری اسلامی مکرراً در بیانات خود به صراحت نظامیان را از ورود به سیاست و فعالیت‌های انتخاباتی نهی داشته است.
امام خمینی (ره) زمان تشکیل وزارت سپاه به نیروهای مسلح توصیه کردند: «باید سعی کنید جهات سیاسی در سپاه وارد نشود، که اگر افکار سیاسی وارد سپاه شود جهات نظامی آن از بین می‌رود. همیشه به سپاه سفارش کنید که آنان خودشان را یک جنگنده خدمتگزار مردم بدانند.»
همچنین امام در وصیت نامه خود هم تاکید کرده‌اند: «وصیت اکید من به قوای مسلح آن است که همان طور که از مقررات نظام، عدم دخول نظام ی در احزاب و گروه‌ها و جبهه‌ها است به آن عمل نمایند و قوای مسلح مطلقاً، چه نظامی و انتظامی و پاسدار و بسیج و غیر اینها، در هیچ حزب و گروهی وارد نشده و خود را از بازی‌های سیاسی دور نگه دارند. در این صورت می‌توانند قدرت نظامی خود را حفظ و از اختلافات درون گروهی مصون باشند. و بر فرماندهان لازم است که افراد تحت فرمان خود را از ورود در احزاب منع نمایند.»
عمل به این توصیه به ویژه در شرایط کنونی کشور بیش از همیشه ضرورت دارد. امروز که آمریکایی‌ها شمشیر را علیه ما از رو بسته‌اند و از نظامی گری در منطقه و تهدید علنی ایران فروگذار نمی‌کنند، نیروهای نظامی باید بر ایفای مأموریت اصلی خود یعنی تأمین امنیت مرزهای کشور تمرکز کنند.
افزون بر این در شرایطی که نظام به پشتوانه مردمی قوی‌تری برای هماوردی سیاسی و دیپلماتیک در برابر سلطه طلبی آمریکا و چالش‌های متعدد کشور نیاز دارد، بهتر است نظامیان به رقابت‌های سیاسی و مباحث انتخاباتی ورود نکنند. در واقع الزامات تقویت اعتماد عمومی، افزایش مشارکت سیاسی و تقویت پشتوانه مردمی نظام، نیروهای مسلح را از ورود به عرصه سیاسی و کنشگری انتخاباتی برحذر می‌دارد.
نظر شما