در دسامبر سال ۲۰۱۷، صنعت خودروی استرالیا که بیش از یک قرن قدمت داشت، برای همیشه به کار خود پایان داد.
زمانی این کشور ۵۰۰ هزار خودرو در سال تولید میکرد و حتی در اوایل قرن حاضر، خودروسازانی چون هولدن (Holden) به دنبال راههایی برای افزایش صادرات به کشورهایی نظیر ایالات متحده آمریکا بود. اما به عقیده بسیاری از کارشناسان دو عامل مهم افزایش هزینههای تولید از یکسو و تصمیم قطع یارانهها به خودروسازان، مرگ این صنعت را در استرالیا به دنبال داشت.
در این گزارش تجارتنیوز تاریخچه صنعت خودرو در استرالیا و دلایل مرگ آن مورد بررسی قرار گرفته است.
با مساحتی بزرگ اما جمعیتی نسبتا کم صنعت خودرو در استرالیا به سرعت گسترش یافت. اولین ماشین بخار در این کشور در سال ۱۸۹۶ تولید و اولین خودروی گازسوز در سال ۱۹۰۱ در ملبورن مونتاژ شد.
خودروسازان خارجی از جمله فورد به سرعت به این بازار در استرالیا جذب شدند و این روند در جریان سالهای پس از جنگ جهانی دوم شتاب گرفت.
هولدن که در سال ۱۸۵۶ با قصد تجارت زین تاسیس شده بود، در سال ۱۹۰۸ به سمت صنعت خودرو کشانده شد و در سال ۱۹۳۱ به شرکت آمریکایی جنرالموتورز پیوست.
این شرکت را میتوان اولین تولیدکننده با حجم بالا در دوران پس از جنگ دانست.
با کمک این خودروساز، تولید داخلی استرالیا در سال ۱۹۷۰ به بالاترین سطح یعنی ۴۷۵ هزار خودرو رسید. از اوایل قرن بیستم اما تولید خودرو در این کشور روند کاهشی یافت. حجم تولید خودرو در سال ۲۰۱۵ به ۱۶۷ هزار و ۵۳۸ خودررو رسید.
با افزایش هزینههای تولید از یکسو و فرصتهای بهتر در بازارهای نوظهور از جمله ویتنام، تایلند، هند و چین میتسوبیشی و دیگر تولیدکنندگان به فعالیتهای خود در استرالیا پایان دادند.
برای بسیاری اما اولین نشانههای مرگ خودروسازی در استرالیا، تصمیم فورد برای پایان تولید در این کشور بود.
فورد مدل تی اولین خودروی این کمپانی آمریکایی بود که در سال ۱۹۲۵ در استرالیا تولید شد.
تا اواسط دهه، فورد یکی از دو کارخانه فعال خود در استرالیا را تعطیل کرد و تنها ۶۰۰ کارمند در کارخانه ملبورن مشغول به کار بودند. پس از یک دوره ۹۱ ساله، فورد کارخانه دیگر خود را در اکتبر ۲۰۱۶ تعطیل کرد.
پس از آن تنها دو خودروساز هولدن و تویوتا باقی مانند که در نهایت در ماههای پایانی سال ۲۰۱۷ تعطیل شدند.
در زمان تعطیلی کارخانه تویوتا در این کشور، جان اسپوئر (John Spoehr) استاد دانشگاه آدلاید در مصاحبهای با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: ما در تاریخ معاصر، هیچگاه شاهد فروپاشی کامل یک صنعت نبودهایم؛ اما به نظر میرسد این اتفاق به زودی خواهد افتاد.
بر اساس مطالعاتی که این استاد دانشگاه انجام داد، در این زمان با بسته شدن کارخانههای خودروسازی حدود ۲۰۰ هزار شغل پردرآمد از میان رفت.
او همچنین برآورد کرد که طی این دوره کارخانه هولدن به تنهایی حدود یک میلیارد دلار استرالیا به اقتصاد این کشور وارد کرده و با تعطیلی آن یک شکاف اقتصادی بسیار بزرگ ایجاد خواهد شد.
هولدن در طول دوران فعالیت خود به تنهایی هشت میلیون خودرو تولید کرد.
با تعطیلی هولدن نیز حدود دو هزار و ۵۰۰ نفر بهطور مستقیم بیکار شدند و برخی از شرکتهای قطعهسازی نیز در این کشور در معرض خطر تعطیلی قرار گرفتند.
فروپاشی این صنعت دلایل بسیاری دارد. برخی منتقدان پایان حمایتهای دولتی از این صنعت در سال ۲۰۱۳ را از دلایل اصلی مرگ آن میدانند.
در حالی که برخی دیگر معتقدند دستمزدهای بسیار بالا موجب فروپاشی صنعت خودرو شد؛ آن هم درست زمانی که نیروی کار در بازارهای آسیایی به شدت ارزان بود.
دستمزدهای بالا موجب شد خودروهای آسیایی توان رقابت بیشتری داشته باشند و در چنین شرایطی تولید برای هولدن زیانده شد. حضور شرکتهای چینی به بازار استرالیا نیز از دیگر چالشهای خودروسازان استرالیایی بود.
مالکوم ترنبول، نخستوزیر وقت این کشور اما اصرار داشت که پشت کردن مصرفکنندگان به تولید داخلی و صنعت خودرو در استرالیا موجب فروپاشی آن شد.
واردات انواع خودرو با تنوع بالا در این کشور کاهش فروش خودروهای داخلی را به دنبال داشت که در نهایت ضربه سنگینی به این صنعت زد.
در حال حاضر، تعداد انگشتشماری از سازندگان خودروهای سنگین از جمله کنورث (Kenworth) و ایوکو (Iveco) در استرالیا فعالیت دارند، اما کارخانههای مونتاژ خودرو در این کشور برای همیشه تعطیل شدند.
خطر ورشکستگی خودروسازان ایرانی
در ایران نیز، وضعیت مالی یک سال اخیر ایرانخودرو و سایپا نشان میدهد که این دو خودروساز در یک سال اخیر روند نگرانکنندهای را در پیش گرفتهاند. بر اساس آمارهای بهدستآمده، زیانانباشته دو خودروساز کشور در سال گذشته نسبت به یک سال قبل از آن هزار و ۹۰۰ درصد افزایش یافت و به رقم بیسابقه حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان رسیده است.
برخی کارشناسان سرکوبهای مالی دولت در سال گذشته و قیمتگذاری برای خودروها به طور دستوری را از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر ورشکستگی این دو خودروساز بزرگ میدانند.
روند فروش محصولات در سال ۱۳۹۷ نشان میدهد بهای تمامشده آنها بیشتر از میزان فروششان بوده و ایرانخودرو از محل فروش آنها متحمل ضرر سه هزار میلیارد تومانی شده است.
مطابق آخرین اطلاعات مالی، ایرانخودرو در سال ۱۳۹۶ حدود ۸۷ میلیارد تومان سود خالص داشته که در پایان سال ۱۳۹۷ به بیش از هشت هزار میلیارد زیان خالص تبدیل شده است. حال با این اوصاف آیا ایران خودرو و سایپا میتوانند در آینده روندی متفاوت از گذشته داشته باشند؟
منابع: independentaustralia و nbcnews
نظر شما