تاریخچه سیاست های رفاهی، عمری به درازای دولت های مدرن دارد. همواره بخشی آسیب پذیر و به لحاظ مالی کم توان وجود داشت که باید از آن حمایت می شد. این حمایت دلایل گوناگونی داشت، شاید مهم ترین آن ها حفظ نظم اجتماعی بود. از یک زمانی، به ویژه پس از جنگ جهانی دوم این سیاست های رفاهی گسترده شدند و در برخی کشورها از استعاره «زگهواره تا گور» برای اشاره به این سیاست ها و برنامه ها استفاده می شد. یعنی هر شهروندی به محض تولد تا زمان مرگش تحت حمایت نهادهای دولتی است تا نیازهای اساسی اش برآورده شود. امروزه دیگر نشانی از دولت های رفاه حداکثری نیست، با این حال مسئله اقشار آسیب پذیر کماکان دغدغه جدی برای دولت ها است

مسئله زمانی بحرانی می شود که نهادهای دولتی که معطوف هستند به حمایت های اجتماعی، کارایی خود را از دست می دهند. بودجه دولتی دریافت می کنند، دستگاه های عریض و طویل دارند در عمل اما کار چندانی پیش نمی برند. و این اتفاقی است که در ایران رخ داده. سهم سیاست های رفاهی از بودجه در این سال ها اگرچه کمتر شده، اما کماکان قابل توجه است اما نهادهای مربوطه عملا کارآمدی چندانی ندارند. در چنین شرایطی جامعه، وقتی می بیند که گروه هایی در حال له شدن هستند می خواهد خود اقدام کند. تاسیس انواع موسسه ها و صندوق های خیریه را می شود از این زاویه تحلیل کرد. اما داستان فعالیت های جامعه به این موسسات محدود نمانده است. در یکی دو سال اخیر، به ویژه بعد از اتفاقاتی چون زلزله و سیل، با پدیده جدیدی مواجه شده ایم. اعلام شماره حساب هایی شخصی برای جمع آوری پول از مردم در راستای کمک و فعالیت های خیریه. انبوه شماره حساب هایی که پشتوانه اش اعتماد شخصی است و گاهی هم معلوم نمی شود که سرنوشت پول های جمع آوری شده چه می شود. این فعالیت های پراکنده و شخصی نشان دهنده بحران مشروعیت و کارآمدی نهادهای دولتی هستند و نشان دهنده حساسیت جامعه ای که دیگر اعتمادی به این نهادها ندارد.

پیشگام پیوند شرق و غرب

۱۸۰ سال پیش در چنین روزی هِستِر استانهوپ در نزدیکی رود صیدون لبنان درگذشت. ۳۷ ساله بود که به عنوان نخستین زن اروپایی پس از سفر پرخطری به شهر تاریخی پالمیرا در سوریه رسید و به «شهبانوی بیابان» مشهور شد.

هستر استانهوپ در لندن زاده شد و از اشرافیان تراز اول بریتانیا بود. خانواده‌اش همه از سیاستمداران بلندپایه بودند. از آنجا که پدرش تحت تأثیر روسو و انقلاب فرانسه بود، دخترش را همپای پسران و مردان پرورش داد و حتا سوارکاری و تیراندازی به او آموخت. با آنکه دختر بسیار زیبا و فرهیخته‌ای بود و از ۲۷ سالگی در دربار انگلیس می‌زیست، همسری برنگزیده بود به ویژه که نامزدش او را به قصد ازدواج با دختر یکی از اشرافیان بلندپایه‌تر تنها گذاشت. ۳۴ ساله بود که انگلیس را به سمت سرزمین‌های عرب‌زبان ترک کرد چون می‌دید و می‌دانست که پیشرفت اجتماعی در میهنش تنها از راه ازدواج و همراهی با یک مرد می‌گذرد. ۳۷ ساله بود که به عنوان نخستین زن اروپایی پس از سفر پرخطری به شهر تاریخی پالمیرا در سوریه رسید و مورد استقبال بی‌سابقه‌ای قرار گرفت و به شهبانوی بیابان مشهور شد.

از همان هنگام با شیوخ محلی و شهرهای دیگر پیوند دوستی برقرار ساخت و در شهر جوم در لبنان کنونی قلعه‌ای برپا کرد و فرمانروای آن قلعه و محل به شمار آمد و در حل تنش‌های محلی فعالانه شرکت کرد. او نخستین اروپایی است که در فلسطین به کنکاش‌های باستانشناسی دست زد.

۵۶ ساله بود که میان اقوام مصری و سوری جنگ درگرفت و او با صرف هزینه بسیار کوشید مردم را باهم آشتی دهد و قلعه‌اش را به بیمارستان و پناهگاه تبدیل کرد و بیش از یک هزار نفر را در آنجا پناه داد. ۶۱ ساله بود که ملکه ویکتوریا ماهانه سلطنتی او را قطع کرد و او را یکباره به تنگدستی انداخت. او تا پایان عمر در قلعه ویرانش زیست و همانجا به خاک سپرده شد. هستر استانهوپ در ۶۳ سالگی در جوم در لبنان کنونی درگذشت.