کامبیز نوروزی- پهپاد داخل حریم هوایی ایران بود؟ پهپاد داخل حریم هوایی ایران نبود؟ مساله این است. اما مساله این نیست. چیزی مقدم بر آن وجود دارد.
رسانهها یا دولتها در مورد میزان مشروعیت حقوقی یا جنبههای اخلاق بینالملل رفتارهای آمریکا با ایران کمتر سخن میگویند. خصوصاً از هنگامی که با تصمیم دونالد ترامپ ایالات متحده از برجام خارج شد، تقریباً تمامی رفتارهای امریکا نسبت به ایران در تعارض کامل با موازین و معیارهای حقوق بینالملل و حقوق بشر بوده است. اولین مورد آنها، خروج از برجام بود. سپس برگرداندن تحریمهای اقتصادی و تشدید روزمره آنها که سلامت و حیات مردم ایران را با خطرات جدی مواجه کرده است و از مصادیق نقض حقوق بشر است.
ما در مسائل داخلی، در نقد و بررسی رفتارهای حکومتی مرتباً به قوانین داخلی یا حتی معاهدات و کنوانسیونهای بینالمللی استناد میکنیم، اما به روابط بینالملل و خصوصاً بررسی و نقد رفتار آمریکا با ایران که میرسیم با منطقی دوگانه معیارهای حقوقی و اخلاقی را فراموش میکنند.
ایالات متحده نسبت به ایران قواعد حقوق بینالملل و حقوق بشر را کنار گذاشته و صرفاً مبتنی بر «زور محض» عمل میکند. جریان مسلط رسانهای نیز در این مورد ساکت است. رسانههای فارسی زبان هم چیزی نمیگویند. حتی رسانههای داخلی خودمان هم توجه چندانی به این واقعیت مهم و بزرگ ندارند که رفتار آمریکا چقدر با حقوق و اخلاق در روابط بینالملل ناسازگار و نامشروع است. گویی همه مرعوب فضای تبدار هیاهوی رسانهای شده باشند. معمولاً حقوق بینالملل متاثر از قدرت بینالملل است، ولی در هرحال معیارهایی برای داوری در اختیار ما قرار میدهد که میزان مشروعیت عمل در سطح روابط بینالملل را مشخص میکند.
حکومت ایران در داخل کشور، مشکلات زیادی دارد. حقوق ملت در بسیاری موارد نقض میشوند. آزادیهای فردی و اجتماعی را تحدید میکنند. فقر و سوءاستفاده از قدرت و فساد فراوان است و... اما اینها تماماً مسائلی داخلی هستند که در داخل کشور باید حل و فصل شوند و ربطی به سایر دولتها ندارند. حکومت مکلف است از حقوق ملت مانند حق آزادی بیان، حق آزادی انتخابات، حق آزادی مطبوعات، حق دادرسی عادلانه، حق مسکن، حق رفاه، حراست از محیط زیست و... دفاع کند، آنها را محترم بشمارد و تضمین نماید و ما هم با هر رنج و مرارتی که شده باید برای رسیدن به این اهداف بکوشیم.
درعین حال حکومت مکلف به دفاع از حق حاکمیت ملی و حق تمامیت ارضی کشور هم هست. حالا اگر آن حقوق اساسی ملت به درستی اجرا نمیشوند و دستگاههای قدرت آنها را نقض میکنند، دلیلی نمیشود که تکلیف دفاع از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی در برابر قدرتهای خارجی مداخلهجو هم ساقط شود و مجوزی برای نقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشور توسط دولتهای دیگر ایجاد شود.
اما در مورد پهپاد؛ بیآنکه نیازی به تخصص در امور هوانوردی نظامی باشد، نکتهای نسبتاً ساده را میشود فهیمد. قطعاً تکنولوژی این هواپیمای بسیار پیشرفته چنان است که مرکز کنترل آن بتواند تمام مسیرها و رفتار هواپیما را دقیقاً ثبت کند.
اگر این پهپاد واقعاً به حریم ایران وارد نشده بود، مقامهای آمریکایی با ارائه اطلاعات ثبت شده هواپیما آن را افشا میکردند و به جهان نشان میدادند که ایران در عملی غیرقانونی در بیرون از حریم هوایی خود به هواپیمای نظامی آمریکا تجاوز و آن را ساقط کرده است. آمریکا کاملاً محق میشد. میتوانست مستقیماً به سازمان ملل شکایت کند و شاید از قاعده بینالمللی «عمل متقابل» علیه ایران استفاده کند. پیداست مسئولان ارشد آمریکا حتی برای متقاعد کردن همکاران خود در دولت و کنگره هم دستشان چندان پر نبوده است که نیازمند جلسهای طولانی و محرمانه شدهاند. درصحنه بینالمللی هم چیزی عرضه نکردهاند. اگر آمریکا برای اثبات عدم ورود پهپاد به حریم هوایی ایران سند محکمی داشت، قاعدتاً آن را رو میکرد تا مشروعیت خود را در این موضوع اثبات کند.
اما از این سو، دستگاه دیپلماسی ایران شکایت به سازمان ملل برده است و اسنادی ارائه کرده است. قاعدتاً اگر دستگاه دیپلماسی قادر به اثبات ورود پهپاد به حریم هوایی ایران نبود، چنین نمیکرد و مقدمه محکومیت احتمالی و هتک حیثیت خود و ایران را در بزرگترین مرجع بینالمللی فراهم نمیآورد.
همین قرائن و شواهد فعلاً این فرض را تائید میکنند که ایالات متحده همچنان برپایه زور عمل میکند، پهپاد آمریکایی به حریم هوایی ایران وارد شده و حق دفاع از حاکمیت ملی و دفاع از تمامیت ارضی به استناد ماده 51 منشورملل متحد به نیروهای نظامی ایران اجازه داده است در عکسالعملی دفاعی آن را ساقط کنند. اقدام ایران دفاعی، مشروع و قانونی بوده است.
بعیدی نژاد: پهپاد آمریکایی حریم هوایی ایران را نقض کرده بود
پهپاد آمریکایی آتش جنگ را شعله ور می کند؟
وزارت دفاع چین: تحریمهای آمریکا علیه پکن نقض آشکار معیارهای روابط بینالملل است
تصمیم ترامپ نقض آشکار قوانین بین الملل است
انتقال سفارت آمریکا، تقابل میدانی در سرزمینهای اشغالی را رقم میزند
∎
رسانهها یا دولتها در مورد میزان مشروعیت حقوقی یا جنبههای اخلاق بینالملل رفتارهای آمریکا با ایران کمتر سخن میگویند. خصوصاً از هنگامی که با تصمیم دونالد ترامپ ایالات متحده از برجام خارج شد، تقریباً تمامی رفتارهای امریکا نسبت به ایران در تعارض کامل با موازین و معیارهای حقوق بینالملل و حقوق بشر بوده است. اولین مورد آنها، خروج از برجام بود. سپس برگرداندن تحریمهای اقتصادی و تشدید روزمره آنها که سلامت و حیات مردم ایران را با خطرات جدی مواجه کرده است و از مصادیق نقض حقوق بشر است.
ما در مسائل داخلی، در نقد و بررسی رفتارهای حکومتی مرتباً به قوانین داخلی یا حتی معاهدات و کنوانسیونهای بینالمللی استناد میکنیم، اما به روابط بینالملل و خصوصاً بررسی و نقد رفتار آمریکا با ایران که میرسیم با منطقی دوگانه معیارهای حقوقی و اخلاقی را فراموش میکنند.
ایالات متحده نسبت به ایران قواعد حقوق بینالملل و حقوق بشر را کنار گذاشته و صرفاً مبتنی بر «زور محض» عمل میکند. جریان مسلط رسانهای نیز در این مورد ساکت است. رسانههای فارسی زبان هم چیزی نمیگویند. حتی رسانههای داخلی خودمان هم توجه چندانی به این واقعیت مهم و بزرگ ندارند که رفتار آمریکا چقدر با حقوق و اخلاق در روابط بینالملل ناسازگار و نامشروع است. گویی همه مرعوب فضای تبدار هیاهوی رسانهای شده باشند. معمولاً حقوق بینالملل متاثر از قدرت بینالملل است، ولی در هرحال معیارهایی برای داوری در اختیار ما قرار میدهد که میزان مشروعیت عمل در سطح روابط بینالملل را مشخص میکند.
حکومت ایران در داخل کشور، مشکلات زیادی دارد. حقوق ملت در بسیاری موارد نقض میشوند. آزادیهای فردی و اجتماعی را تحدید میکنند. فقر و سوءاستفاده از قدرت و فساد فراوان است و... اما اینها تماماً مسائلی داخلی هستند که در داخل کشور باید حل و فصل شوند و ربطی به سایر دولتها ندارند. حکومت مکلف است از حقوق ملت مانند حق آزادی بیان، حق آزادی انتخابات، حق آزادی مطبوعات، حق دادرسی عادلانه، حق مسکن، حق رفاه، حراست از محیط زیست و... دفاع کند، آنها را محترم بشمارد و تضمین نماید و ما هم با هر رنج و مرارتی که شده باید برای رسیدن به این اهداف بکوشیم.
درعین حال حکومت مکلف به دفاع از حق حاکمیت ملی و حق تمامیت ارضی کشور هم هست. حالا اگر آن حقوق اساسی ملت به درستی اجرا نمیشوند و دستگاههای قدرت آنها را نقض میکنند، دلیلی نمیشود که تکلیف دفاع از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی در برابر قدرتهای خارجی مداخلهجو هم ساقط شود و مجوزی برای نقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشور توسط دولتهای دیگر ایجاد شود.
اما در مورد پهپاد؛ بیآنکه نیازی به تخصص در امور هوانوردی نظامی باشد، نکتهای نسبتاً ساده را میشود فهیمد. قطعاً تکنولوژی این هواپیمای بسیار پیشرفته چنان است که مرکز کنترل آن بتواند تمام مسیرها و رفتار هواپیما را دقیقاً ثبت کند.
اگر این پهپاد واقعاً به حریم ایران وارد نشده بود، مقامهای آمریکایی با ارائه اطلاعات ثبت شده هواپیما آن را افشا میکردند و به جهان نشان میدادند که ایران در عملی غیرقانونی در بیرون از حریم هوایی خود به هواپیمای نظامی آمریکا تجاوز و آن را ساقط کرده است. آمریکا کاملاً محق میشد. میتوانست مستقیماً به سازمان ملل شکایت کند و شاید از قاعده بینالمللی «عمل متقابل» علیه ایران استفاده کند. پیداست مسئولان ارشد آمریکا حتی برای متقاعد کردن همکاران خود در دولت و کنگره هم دستشان چندان پر نبوده است که نیازمند جلسهای طولانی و محرمانه شدهاند. درصحنه بینالمللی هم چیزی عرضه نکردهاند. اگر آمریکا برای اثبات عدم ورود پهپاد به حریم هوایی ایران سند محکمی داشت، قاعدتاً آن را رو میکرد تا مشروعیت خود را در این موضوع اثبات کند.
اما از این سو، دستگاه دیپلماسی ایران شکایت به سازمان ملل برده است و اسنادی ارائه کرده است. قاعدتاً اگر دستگاه دیپلماسی قادر به اثبات ورود پهپاد به حریم هوایی ایران نبود، چنین نمیکرد و مقدمه محکومیت احتمالی و هتک حیثیت خود و ایران را در بزرگترین مرجع بینالمللی فراهم نمیآورد.
همین قرائن و شواهد فعلاً این فرض را تائید میکنند که ایالات متحده همچنان برپایه زور عمل میکند، پهپاد آمریکایی به حریم هوایی ایران وارد شده و حق دفاع از حاکمیت ملی و دفاع از تمامیت ارضی به استناد ماده 51 منشورملل متحد به نیروهای نظامی ایران اجازه داده است در عکسالعملی دفاعی آن را ساقط کنند. اقدام ایران دفاعی، مشروع و قانونی بوده است.
اخبار مرتبط
دیدگاه کاربران
استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع میباشد. طراحی و اجرا توسط:
هنر رسانه
نظر شما