صاحب‌خبر - به‌گفته کارشناسان و فعالان محیط زیست، فرسایش خاک در آینده، مهم‌ترین چالش زیستی کره زمین خواهد بود، تا به آنجا که اگر از خاک‌هـای موجـود بـه خـوبی حفاظـت نشود این بحـران به تدریج نابودی گونه‌های گیاهی، جانوری، خشکسالی و ... را به همراه خواهد داشت که پیامدهای آن می‌تواند زنگ خطری برای ادامه حیات بشر و تمامی جانداران در زمین باشد. فرسایش یک سوم زمین‌هـای زراعـی به‌عنوان مثال بررسی‎ها نشان می‌دهد در طول پنج تا 6 دهه گذشته بیش از یک سوم زمین‌هـای زراعـی جهان در اثر فرسایش از بین رفته‌اند و براین اساس پیش بینـی مـی‌شود که این فرسایش با شدت 10میلیون هکتار در سال ادامه داشته باشد. به این ترتیب با در نظر گرفتن افزایش جمعیت ساکنان زمین و کـاهش پتانسیل تولید غذا، چالش اصلی سـاکنان جهان در سـال‌هـای آینده بحران غذا خواهد بود. اما وضعیت فرسایش خاک در ایران چگونه است؟ در پاسخ به شرایط ایران در زمینه این بحران زیست محیطی باید گفت، دوسال قبل بود که علی مراد اکبری، معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی عنوان کرد؛ فرسایش خاک در ایران تقریبا 5/2 برابر متوسط جهانی است. البته خلیل نیکشا، رییس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل نیز تاکید دارد که میزان فرسایش خاک در ایران سه برابر متوسط جهانی است به طوری که سالانه 5/2 میلیارد تن خاک با فرسایش از دسترس خارج می‌شود. آماری که زنگ خطری برای منابع آبی و خاکی کشور محسوب می‌شود، زیرا کشور ما با حدود ۱۶۵ میلیون هکتار مساحت در اقلیمی خشک و نیمه خشک واقع شده است و این امر موجب شده تا از لحاظ کیفی و کمی با محدودیت‌های شدید منابع پایه خاک مواجه باشیم. تشکیل یک‌سانتی‌متر خاک در 500 سال ازسوی دیگر باید گفت، برای تشکیل هفت تا هشت سانتی‌متر خاک زمین به بازه زمانی ۱۰۰ تا یک‌هزار سال نیاز دارد، با این وجود طبق اظهارات حسین اسدی، عضو کارگروه فرسایش و حفاظت خاک ستاد توسعه فناوری آب و خشکسالی، متوسط زمان تشکیل یک‌سانتی‌متر خاک در کشور ما حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ سال است، به‌علاوه اینکه این زمان برای مناطق مختلف نیز متفاوت خواهد بود. به‌عنوان مثال میزان رطوبت هوا در مناطق شمالی کشور موجب شده تا مقدار تشکیل خاک در این استان‌ها بیشتر باشد، با این وجود ولی در بخش زیادی از کشور میزان تشکیل خاک به کندی صورت می‌گیرد. توجه داشته باشید درحال حاضر اراضی در چرخه تولید در ایران 5/18میلیون هکتار است، که از این میزان حدود 5/8میلیون هکتار آن آبی و حدود ۱۰ میلیون هکتار آن دیم است؛ ضمن اینکه حدود ۳۲ میلیون هکتار از اراضی قابل کشت به دلیل محدودیت منابع آب نمی‌توانیم استفاده کنیم. نکته جالب اینجاست که از این 5/18میلیون هکتار اراضی تنها 3/1میلیون هکتار آن فاقد محدودیت‌هایی از جمله شوری، قلیایی بودن، توپوگرافی، سنگ دار بودن، عمق خاک و ... بوده و قابلیت خوبی دارد. آنچه که اکبری نیز به آن اشاره کرده است. تغییرات اقلیمی هم دخیل است درچنین شرایطی فرسايش خاك يك معضل براي كشاورزي به‌شمار می‌رود که به علت اثرات دراز مدت روي حاصلخيزي خاك و كشاورزي پايدار، از اهميت زيادي برخودار است. دیگر اینکه فرسايش همچنين با رسوب‌گذاري، آلودگي و تشديد سيلاب‌ها باعث وارد آمدن صدمات محيطي نیز خواهد شد. مواردی که در مجموع طبق اظهارات اسدی موجب شده تا در دهه‌های گذشته ۱۲ برابر بیشتر از زمانی که نیاز به خاک‌سازی داشتیم، خاک از دست بدهیم. البته نباید از اثرات تغییرات اقلیمی هم در افزایش فرسایش خاک غافل بود. به‌طور نمونه یکی از عوامل افزایش فرسایش خاک، بارندگی بوده که از عوامل مهم فرسایش خاک به شمار می‌رود، در سیلاب‌های اخیر هم، بارش‌ها در ایران بارش‌های شدیدی با دوره بازگشت ۵۰ تا ۲۰۰ ساله بوده است. نقش مهم جاری شدن سیلاب‌ها البته همانطور که اشاره شد اگرچه عوامل انسانی در این امر دخیل هستند، اما بروز وقایعی مانند جاری شدن سیلاب نیز در این زمینه نقش‌آفرین است. سیل فرسایش خاک را افزایش می‌دهد و باعث لطمه به کیفیت و کمیت خاک می‌شود. براساس بررسی‌های صورت گرفته در مورد سیل مازندران، این سیل در بالادست از نوع تندسیلاب و در پایین دست آبگرفتگی بود که در بالادست سیل باعث فرسایش و انباشت رسوبات به ضخامت ۸۰سانتیمتر شد. آنچه که داوود نیک‌کامی، رییس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری از آن خبر داده است. البته اگرچه عوامل اقلیمی در افزایش فرسایش خاک مؤثر است، اما این امر بستگی به وضعیت پوشش گیاهی دارد. به‌عبارتی به علت دخالت‌هایی که ما در طبیعت داشته‌ایم، مانند تغییر کاربری‌ها و ساخت مسکن، پل‌ها و جاده‌ها این موارد موجب شد که در برخی از مناطق میزان خسارات وارده بسیار زیاد باشد. به‌عبارتی دو عامل تغییرات اقلیمی و انسانی دست به دست هم داده‌اند و این روند را در کشور تسریع کرده‌اند. آنچه که موجب شده اکنون فرسایش خاک به هشداری جدی تبدیل شود، روندگی که اگرچه نمی‌توان از نقش اقلیم در آن جلوگیری کرد، بلکه حداقل می‌توان با کاهش سهم انسان در این زمینه، اتخاذ تدابیری برای مواقع بروز بارندگی‌های شدید و ... به میزان زیادی این میزان فرسایش را کاهش داد.∎​