خبرگزاري آريا - تهران-ايرنا- اجراي طرح «زيست شبانه» در تهران، نه تنها مي تواند موجب رونق کسب و کارها و افزايش فرصت هاي شغلي در شهر تهران شود؛ بلکه باعث افزايش حضور مردم و تبديل نقاط تاريک و ناامن، به نقاط فراغتي امن در شهر و افزايش امنيت اجتماعي خواهد شد.

به گزارش گروه تحليل، تفسير و پژوهش هاي خبري ايرنا، اقدام شهرداري تهران براي آزمايش طرح «زيست شبانه» در سطح شهر تهران و تبديل تعدادي از معابر به محل فعاليت شبانه فروشگاه ها و مراکز فراغتي، از يک سو با استقبال شهروندان روبرو شده است و از سوي ديگر نيروي انتظامي خواهان آن شده است که براي تداوم اين طرح پس از ماه مبارک رمضان، تمهيدات بيشتري صورت بپذيرد؛ اما آن چه به نظر مي رسد، ضرورت تغيير در سازمان مديريت شهري براي افزايش زمان فعاليت شهر براي بهره بردن هرچه بيشتر از زمان در اختيار براي تامين نيازهاي شهروندان است.
** زندگي شهرنشيني و ضرورت زيست شبانه
در زندگي روستايي، روز زمان کار و تلاش و شب زمان استراحت است؛ اما با گسترش زندگي شهرنشيني و افزايش ارتباطات تجاري در جهان، نمي توان همچون گذشته چنين تفکيکي را قايل شد. امروزه به دليل آنکه اغلب شهروندان در طول ساعات روز تا زمان عصر مشغول به کار هستند، اموري همچون خريد مايحتاج روزانه، پوشاک، مراجعه به مراکز درماني، فراغت و تفريح به ساعات شبانگاهي منتقل شده اند. از همين رو است که در بسياري از شهرهاي جهان، سازمان شهري، چنان نظم يافته اند که بتوانند پاسخگوي اين نياز باشند.
در وضعيت عادي شب زماني است که شهر آرام آرام به سمت بي نظمي سوق پيدا مي کند و فضاهاي شهري امن، تبديل به فضاهايي بي دفاع مي گردند. بسياري از جرايم در شب هاي تاريک به وقوع مي پيوندند و اغلب باندهاي خلافکار فضاهاي شبانه را زماني مناسب براي ارتکاب تخلفات خود در نظر مي گيرند. خود اين مساله سبب نوعي گريز و طرد حيات شبانه به مثابه حيات ناهنجار و پرخطر در فضاهاي عمومي شهري شده است. بدين ترتيب از ديد برخي مسوولان استفاده از فراغت شبانه براي شهروندان مي تواند تبديل به زماني مخاطره آميز گردد که باعث ميشود تا آنان به اين نتيجه برسند که بهتر است شهروندان شب را در خانه و بي تحرکي سپري کنند تا آن که وارد فضاهاي بي دفاع شوند.
**زيست شبانه در شهرها و نظرات موافقان
آغاز شب در کلانشهر تهران، زمان اوج حرکات مرکزگريز و مرکزگرايي شهري است. بخش بزرگي از جمعيت اين کلانشهر در آغاز شب و پس از پايان کار روزانه خود به سمت حومه هاي شهري حرکت مي کنند و ترافيک گره خورده شريان هاي اصلي تهران را پديد مي آورند. اين در حالي است که بخش بزرگي از جمعيت نيز با آغاز شب به سمت مراکز خريد، اماکن تفريحي، مکان هاي زيارتي شهر و يا براي مهماني و ديد و بازديد به ويژه در تعطيلات آخر هفته به سمت مرکز شهر سرازير مي شوند و در نتيجه گره گاه هاي ترافيکي در ميادين و خيابان هاي اصلي تهران را پديد مي آورند. اين وضعيت با آغاز ماه مبارک رمضان و به دليل آن که اغلب افراد ترجيح مي دهند پيش از زمان افطار به مقصد خود برسند، تشديد مي گردد.
اين در حالي است که به نظر موافقان زيست شبانه، افزايش ساعات کار مراکز تفريحي و فراغتي، مي تواند بار ترافيکي متراکم در ساعات افطار را تقليل دهد و باعث شود تا بسياري از شهروندان خروج از خانه و حضور در مراکز خريد و امکان تفريحي را به ساعات پاياني شب منتقل نمايند. اما تنها در ماه رمضان چنين اتفاقي رخ نمي دهد. هواي گرم تابستاني نيز محرک ديگري است که باعث مي شود شهروندان ترجيح دهند ساعات حضور خود در خيابان ها را به ساعات ديرهنگام شب منتقل نمايند و اغلب شهروندان ترجيح مي دهند تا زمان غروب آفتاب در خانه بمانند.
در عين حال فعاليت شبانه مراکز خريد و امکان فراغتي، مي تواند باعث جذب بيشتر نيروي کار، افزايش درآمد مراکز تجاري و ايجاد محيط هايي شلوغ و امن گردد. به نظر موافقان زيست شبانه، حضور گسترده مردم در معابر به خودي خود مي تواند باعث ايجاد فضاي امن گردد و چهره ناامن شب ها در شهرها را خواهد زدود و مهمتر از همه بر ميزان نشاط و شادابي اجتماعي خواهد افزود.
يکي از عناصر افزايش «پدافند غيرعامل»، «حضور مردم» در يک مکان خاص است. حضور گسترده شهروندان همواره باعث مي شود تا متخلفان بيش از پيش احتياط کنند و امکان ارتکاب بسياري از جرايم خشن بسيار کاهش يابد. امري که به خودي خود باعث افزايش «احساس امنيت» در ميان شهروندان خواهد شد.
** زندگي شبانه؛ مخالفان چه نظري دارند؟
مخالفان فعاليت شبانه مراکز خريد و امکان تفريحي معتقدند فعاليت شبانه اين مراکز در درجه اول باعث افزايش مصرف انرژي خواهد شد. به ويژه در چند سال گذشته که کشور دچار مشکل تامين برق آن هم به دليل خشکسالي و کاهش توان توليد نيروگاه ها شده بود، فعاليت شب هنگام و طولاني اين مراکز باعث مصرف بي رويه انرژي برق مي شد.
دليل ديگر مخالفان، بحث بر سر تامين امنيت اين مراکز است. نيروي انتظامي براي تامين امنيت شبانه، در صورت افزايش بسيار زياد جمعيت حاضر در مراکز مختلف، نيازمند منابع و امکانات بسيار بيشتري خواهد بود و تامين اين امنيت بسيار دشوار است. در عين حال پايش و تامين امنيت معابر و اماکن در ساعاتي که نور خورشيد وجود ندارد، سخت تر از طول روز است و بيش از پيش نيازمند امکانات و تجهيزات خواهد بود. ضمن آن که در اين شرايط امکان بروز نزاع ها، درگيري ها، فروش مواد مخدر، ايجاد مزاحمت هاي خياباني و ديگر موارد مخل امنيت، ممکن است بيشتر گردد.
از سوي ديگر برخي از منتقدان باور دارند که فعاليت اقتصادي در شب باعث خواهد شد تا خانواده ها کمتر بتوانند در کنار يکديگر باشند و اين مسئله باعث فشار جسماني و رواني بيشتر به شهروندان خواهد شد. همچنين فراغت شبانه مي تواند از توان نيروهاي کار در طول روز بکاهد و آنان خسته و فرسوده در طول روز بر سر کار خود حاضر شوند.
نکته ديگري که مخالفين زيست شبانه به آن اشاره مي کنند، آن است که در برخي شهرهاي غربي، زيست شبانه يا آنچه که آن را «Nightlife» مي نامند، به معناي فعاليت کلوب ها، باشگاه ها و مراکز فساد در ساعات نيمه شب است و بدين ترتيب نفس زيست شبانه در نگاه آن ها، به معنا نوعي سبک زندگي بي بند و بار و منحرف خواهد بود.
** زندگي شبانه و تجربه جهاني
زيست شبانه در اغلب شهرهاي جهان، به صورت محدوده اي اعمال مي شود. بدين معنا در بسياري از شهرهاي مهم جهان همچون «قاهره»، «مسکو»، «والنسيا»، «بوئنوس آيرس» و مانند آن، مراکز خريد، تفريح يا فراغت با دريافت مجوز، در مناطقي خاص و تدارک ديده شده، تا پاسي از شب به ارايه خدمات به مشتريان خود مشغول خواهند بود. در اغلب اين شهرها، گردشگران، اولين و بيشترين متقضيان استفاده از زندگي شبانه در شهرها هستند و فعاليت اصلي مراکز فعال در زيست شبانه شهرها، در روزهاي پاياني هفته صورت مي پذيرد.
فعاليت محدود و منطقه اي براي فراغت شبانه، نه تنها امنيت آن را آسان تر ساخته است؛ بلکه از ايجاد بار ترافيکي اضافه در سطح شهرها مي کاهد و باعث افزايش شادي و نشاط در شهرها مي گردد. همچنين مراکزي که در طول ساعات نيمه شب فعاليت دارند بايستي هزينه هاي بيشتري را براي تامين امنيت و خدمات شهري بپردازند تا تبديل به يک بار مالي و معضل امنيتي براي مديران شهري نشوند.
هرچند زيست شبانه در برخي از شهرهاي جهان ممکن است با عيش و نوش و رفتارهاي خلاف اخلاق گره خورده باشد؛ اما هم اکنون بسياري از شهرهاي مهم کشورهاي اسلامي با برنامه ريزي دقيق و فعالانه توانسته اند زيست شبانه را تبديل به فرصتي براي کنار هم بودن خانواده ها، زيارت از امکان مذهبي و دريافت خدمات ضروري براي افرادي نمايند که در طول روز فرصت دستيابي به اين خدمات را نخواهند داشت.
** زندگي شبانه در شهر تهران؛ فرصتي براي آزمون و خطا
پيش از اين چند سالي بود که در ماه مبارک رمضان، برخي امکان همچون رستوران ها و کافه ها، به دليل ان که امکان فعاليت در ساعات روز را نداشتند، اين فرصت را بدست آوردند که تا سحر فعاليت کنند. آزمون فعاليت اين مراکز، به نظر موفق بوده است و اکنون مدتي است که اين طرح هر ساله اجرا مي شود. با موفقيت اين طرح، مي توان انتظار داشت که نقاط ضعف و قوت اجراي چنين طرح هايي مشخص شوند و بهتر از گذشت اجرا گردند.
در عين حال استقبال شهروندان و خانواده هاي از گذرگاه هاي مشخص شده در اين طرح، مي تواند نشان دهد که طرح مذکور تا چه اندازه موفق بوده است. نکته ديگر آن است که نفس حضور مردم مي تواند به خودي خود تبديل به يک پدافند غيرعامل شده و باعث کاهش آسيب هاي اجتماعي در نقاطي شود که تا پيش از اين در شب هاي تاريک شهر دچار آسيب بوده اند.
تجربه اقدامات شهرداري تهران در برداشتن حصارهاي پارک هاي سطح شهر در دهه 1370 و تبديل پارک ها به مکان هايي که خانواده در شب ها مي توانستند در آن ساعاتي را به فراغت و تفريح بگذارنند، تجربه بسيار موفقي بود و حضور گسترده شهروندان به ويژه در شب هاي بهاري و تابستاني نشان داد که تا چه اندازه اين حضور مي تواند موجب افزايش امنيت مناطق مختلف شهري گردد. تجربه اي که با تغيير کاربري دره ها و محدوده مسيل ها و تبديل آن ها به پارک هايي همچون پارک «نهج البلاغه»، باعث شد تا اين مراکز از محل زندگي کارتن خواب ها و معتادين، تبديل به محل فراغت و شادي خانواده ها شوند.
از همين رو با تجربه تبديل برخي خيابان ها و معابر تهران به مراکز زيست شبانه مي توان فرصت جست و با فعال کردن اين خيابان ها، در شب هاي گرم بهار و تابستان، علاوه بر ايجاد فرصت هاي بيشتر براي اشتغال و کسب درآمد براي شهروندان، مرکز شهر را تبديل به نقاطي امن و فراغتي ساخت. نقاطي که شب در آن ها، نه يادآور تاريکي و تنهايي که يادآور امنيت و فراغت خواهد شد.
**پژوهش**9479**1552
انتهاي پيام /*