سلامت نیوز: كبد، موتور بدن ماست و همانقدر كه به سلامت موتور خودروی خود اهمیت میدهیم، باید سلامت این عضو مهم از بدن را جزو یكی از اولویتهای خود بدانیم. كبد نقش مهمی در هضم غذا، سوختوساز و تولید تركیبات مهم در بدن ایفا میكند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جام جم، كبدی كه عملكرد ضعیفی داشته باشد، نه تنها كیفیت زندگی را پایین میآورد، بلكه میتواند علت بسیاری از بیماریهای خطرناكی باشد كه ممكن است سلامت ما را به خطر بیندازد. این عضو، یكی از پركارترین اندامهای بدن است و علاوه بر تبدیل پلاسمای پاك به خون و تمیز نگه داشتن و تصفیه خون، سموم موجود در پلاسما را هم شناسایی كرده و از ورود آنها به خون جلوگیری میكند. اگر كبد بههر دلیلی در انجام این فعالیتها بازبماند، منجر به بروز مشكلات پوستی، آكنه، خشكی و تحریكپذیری پوست میشود. همچنین كبد، كار ترشح صفرا را بهعهده دارد كه تجزیه شده و به هضم اسیدهای چرب كمك میكند و نیز فاكتورهای لختهكننده خون را تولید و به طور همزمان عناصر محافظتی را ایجاد میكند كه مانع انسداد سیستم گردش خون با لختههای خونی میشود. از دیگر وظایف كبد میتوان به نقش آن در تبدیل قند به گلیكوژن و ذخیره آن برای استفاده ماهیچهها اشاره كرد. این اندام حیاتی، محل ذخیره آهن، مس و ویتامین A و ویتامین B12 به مقدار فراوان است كه بدن برای داشتن یك زندگی سالم به آن نیاز دارد. دكتر رضا ملكزاده و دكتر همایون واحدی، فوق تخصص گوارش و كبد درباره شایعترین انواع نارساییهای كبد و سبك زندگی سالم برای حفاظت از این اندام حیاتی به نكاتی اشاره كردهاند.
در ایران شایعترین بیماری كبدی، بیماری كبد چرب است و به جرات میتوان گفت 30 درصد ایرانیان دارای درجههایی از كبد چرب هستند. این بیماری معمولا علامت خاصی ندارد و اغلب گاهی 30 سال زمان میبرد تا فردی متوجه وجود بیماری كبدی شود. دكتر ملكزاده از علائم كبد چرب به بزرگی شكم اشاره میكند و میگوید: «میتوان گفت همه افرادی كه چاق هستند بهویژه شكم بزرگی دارند، به احتمال خیلی زیاد مبتلا به كبد چرب هم هستند. برای اندازهگیری آن هم، اگر از دور ناف اندازه بگیرید، اندازه دور شكم نباید در مردان بیشتر از 105 سانتیمتر و در خانمها بیشتر از 95 سانتیمتر باشد.»
او در ادامه متذكر میشود: «خوشبختانه در سالهای اخیر موفق به كنترل هپاتیت B شدهایم و از حدود 25 سال پیش طرح واكسیناسیون ایرانیان در برابر بیماری هپاتیت B انجام شده و روز به روز هم شاهد كاهش چشمگیر آمار مبتلایان به هپاتیت B هستیم. از طرف دیگر هپاتیت C هم به عنوان یكی دیگر از نارساییهای كبدی درمانهای موثری دارد و طبق برنامهای كه در پیش گرفتهایم مشغول درمان مبتلایان به هپاتیت C هستیم و تا چند سال آینده شاید تنها بیماری كبد كه افراد با آن روبهرو خواهند بود، كبد چرب باشد.»
جلوگیری از كبد چرب
به گفته ملكزاده، برای پیشگیری از ابتلا به كبد چرب، ورزش، حفظ وزن متعادل و رعایت رژیمغذایی مناسب تا حد زیادی كمك میكند. مهمترین كاری كه مبتلایان به كبد چرب باید انجام دهند، در درجه اول كاهش وزن و نیز فعالیت بدنی و ورزش است. به طوركلی، موثرترین درمان كبد چرب حفظ وزن بدن در حد متعادل و ورزش است و برای جلوگیری از ابتلا به بیماری كبدی و سرطان كبد، توصیه میكنیم كه افراد حجم وعدههای غذایی خود را كاهش دهند و به اندازه غذا بخورند و درواقع از پرخوری پرهیز و ورزش كنند و فعالیت بدنی داشته باشند. علاوه بر این راهكارها، واكسیناسیون هم یك راه پیشگیرانه برای جلوگیری از ابتلا به بیماریهای كبدی به شمار میرود. این در حالی است كه برای تمام انواع هپاتیت واكسن وجود ندارد و در این میان تنها برای هپاتیتهای A و B واكسن تولید شده است.
رژیم غذایی كبد سالم
برای داشتن كبدی سالم، رژیم غذایی یكی از نكاتی است كه باید رعایت كنید.
غذاهای تمام گروهها را شامل غلات، پروتئینها، محصولات لبنی، میوهها و سبزیجات و چربیها را مصرف كنید. از بهترین و مفیدترین سبزیها میتوان به سبزیجات برگسبز، كلم بروكلی، گلكلم، كلم، هویج، سیب و بادام اشاره كرد كه بهتر است در رژیم غذایی خود بگنجانید. علاوه بر این، غذاهای سرشار از فیبر مانند میوههای تازه و سبزیجات و غلات كامل مانند نان و برنج مصرف كنید.
همایون واحدی، فوق تخصص گوارش و كبد هم در گفتوگو با جامجم با تاكید بر افزایش شمار مبتلایان به كبد چرب در كشور عنوان كرد: «مصرف غذاهای چربی چون غذاهای بیرون از خانه، فستفودها و سوسیس و كالباس و مصرف بیش از اندازه گوشت قرمز ممكن است در بروز كبد چرب نقش داشته باشند. در صورتی كه اگر كبد چرب ادامه داشته باشد و درمان نشود منجر به التهاب و سفت شدن كبد، سیروز كبدی و در نهایت نارسایی كبدی میشود كه ممكن است طی
چند سال یا حتی چند دهه اتفاق بیفتد.
خطر ابتلا به هپاتیت ویروسی
دكتر واحدی در صحبتهایش به بروز هپاتیتهای ویروسی كبدی مانند هپاتیت B و C اشاره میکند. او نیز معتقد است با اجرای طرح واكسیناسیون هپاتیت B از سال 70، شمار ابتلا به این بیماری بسیار كاهش یافته است. نوع دیگر هپاتیت ویروسی، هپاتیت C است كه معمولا از طریق سوزن آلوده منتقل میشود و بیشتر بین معتادانی كه از سوزن مشترك برای تزریق استفاده میكنند، یا بیمارانی كه سالها پیش تزریق خون داشتهاند مانند بیماران هموفیلی كه سالها قبل از كنترل خون، اقدام به تزریق خون كردهاند، یا افرادی كه به آرایشگاههای غیربهداشتی مراجعه كرده و تیغ آلوده برای آنها استفاده شده، شیوع دارد. اما 70 درصد مبتلایان به هپاتیت C را معتادان تزریقی شامل میشوند.
علائمی كه باید جدی گرفت
دكتر واحدی میگوید: «معمولا بیماریهای كبدی علامت مشخصی ندارند و زمانی كه به مراحل انتهایی برسند، با زردی و یرقان و ادرار پررنگ و احساس درد خود را نشان میدهند». مراقب باشید اگر با دلدرد و تورم شكم ناگهانی و پیوسته؛ قرمزی و خارش پوست در اطراف معده شامل لكههای قرمز رنگ در پوست كه از نشانههای اولیه بروز مشكلی در درون بدن است، مواجه شدید، آن را جدی بگیرید. ادرار تیرهرنگ یكی از نشانههای اولیه بیماریهای كبدی است، پس صرفنظر از مقدار آب و نوشیدنی مصرفی، با مشاهده ادرار تیرهرنگ به پزشك مراجعه كنید. كاهش اشتها؛ دفع خون در مدفوع یا مدفوع رنگپریده؛ تورم پاها و مچ پا و حالت تهوع و استفراغ هم از دیگر علائم بیماریهای كبدی هستند.
نظر شما