هر چند ماهیت تحولات اخیر سودان دقیقا مشخص نیست، اما قرائن و شواهد نشان می دهد که آنچه اتفاق افتاده، کودتایی نظامی با پشتیبانی مردم بوده است. نظیر آنچه در ژوئن ۲۰۱۳ در مصر علیه محمد مرسی رخ داد. بیانیه وزارت خارجه مصر نیز که منتشر شد، به صراحت از تحول یادشده حمایت و ابتهاج و استقبال قاهره را نشان داد.

از این رو می توان این گمانه را تایید کرد که محور امارات، عربستان، مصر تلاش کرده اند با مدیریت انقلاب در سودان، کار به تحولی کیفی از جنس گذارهای دمکراتیک نکشد و بجای تغییرات بنیادی و اساسی، قدرت حداکثر میان الیت حاکم و آنچه دولت پنهان خوانده می شود، جا بجا گردد.

 روشن نیست که روند تحولات در الجزایر هم به کجا می انجامد. الگوی تغییرات در این کشور تاکنون مشابە انقلاب فوریه ۲۰۱۱ مصر بوده که ارتش با همراهی با مردم به حمایت از مبارک پایان داد و زمینه ساز سقوط وی شد. امری که فرصتی به نیروهای اجتماعی و سیاسی این کشور داد تا در اندیشه پی ریزی نظم سیاسی تازه ای بیفتند. کار اما اینگونه پیش نرفت و با برهم کنش بی تجربگی و شتابزدگی  اسلام گرایان که بوی انحصارطلبی هم می داد، با قدرت طلبی و سودجویی دولت پنهان، دیکتاتوری تازهای زاده شد که از اسلاف خود خشن تر و به همان اندازه در اداره امور فشل و ناکارامدتر بود.

برخلاف تجربه تلخ مصر در تونس که انقلاب آن از قضا الهام بخش انقلاب مصر هم بود، اسلام گرایان و سکولارها، بلوغ سیاسی بیشتری از خود نشان داده و این امید را ایجاد کردند که در صورت تعهد واقعی به آزادی و دمکراسی می توان  در خاورمیانه هم شاهد توسعه سیاسی و گذار دمکراتیک بود. هر چند تجربه تونس نیز اگر و امای زیادی دارد و کامیابی آن کاملا تضمین شده نیست.

 اکنون پرسش این است الجزایر و سودان به راه مصر می روند یا تونس؟
شکل تحول اتفاق افتاده در سودان که مانند مصر ترمیدوری زودرس را به نمایش گذارده و تصریح نظامیان مبنی بر حفظ قدرت تا حداقل دو سال،  امیدواری چندانی برای " تونسی شدن " باقی نمی گذارد.

در الجزایر اما بارقه هایی از امید وجود دارد. وعده ارتش برای برگزاری انتخابات طی ماه های آتی و درس عبرت نیروهای اجتماعی از حوادث دهه خونبار نود، این امید را پدید می آورد که آهنگ تحولات در این کشور جهت گیری ایجابی تری داشته باشد.

هر چند چالش اساسی در این کشور هم وجود ارتش قدرتمند و سیاسی و تمایل محور امارات، عربستان و مصر برای مقابله با روند دمکراتیزه شدن کشور از این زاویه است.
به همین خاطر باید منتظر ماند و دید که آیا شکوفه های تازه بهار عربی، تاب سرمای بیوقت ماه آوریل را می آورند یا خیر!؟

۴۹۳۱۰