به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، توئیت اخیر «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری ایالات متحده در مورد جولان سوریه موجی از انتقادها در عرصه بین المللی را برانگیخته و پیش بینی افزایش تنش ها بین المللی را موجب شده است.
ترامپ اخیرا در پیامی عنوان داشت که « زمان آن رسیده است پس از 52 سال، واشنگتن به طور کامل حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌ های جولان را به رسمیت بشناسد».
رژیم صهیونیستی بلندی های جولان را که مساحتی حدود 1200 کیلومتر مربع دارد در جریان جنگ شش روزه سال 1967 اشغال کرد. مقام های این رژیم از ابتدای دهه 1980 میلادی این منطقه از خاک سوریه را بخشی از خاک اسرائیل اعلام کردند. با این حال اشغالگری صهیونیست ها تاکنون از سوی کشورهای جهان و حتی کاخ سفید مورد تایید قرار نگرفته بود.
سازمان ملل متحد هم در قطعنامه های گوناگون خواستار پایان دادن به اشغالگری و عقب نشینی ارتش رژیم صهیونیستی از این بخش شده است. قطعنامه های 242، 338 و به ویژه 497 شورای امنیت بر ضرورت عقب نشینی سربازان اسرائیلی و آغاز حاکمیت عملی سوریه بر این منطقه تصریح دارد.

** واکنش ها به تایید اشغالگری
تعدادی از کشورها از جمله سوریه، ایران، ترکیه و روسیه در کنار اتحادیه اروپا و اتحادیه عرب به انتقاد صریح از این حرکت ترامپ پرداختند و آن را غیرقانونی دانستند. روزنامه بریتانیایی «گاردین» در گزارشی نوشت: ترامپ با پیام خود در مورد بلندی های جولان موجب برانگیختن خشم جهانی شد؛ کشورهای نزدیک به سوریه هم بر بازپس گیری این بخش از خاک این کشور تاکید کردند.
این روزنامه اقدام ترامپ در پایان دادن به سیاست های نیم قرنی واشنگتن را موجب شکسته شدن اجماع بین المللی و رویکرد بیطرفی سیاست خارجی آمریکا در مناقشه های سرزمینی کشورها دانست که از دوره پس از جنگ جهانی دوم تاکنون برقرار بوده است.
این روزنامه با بیان مخالفت های شدید دولت های سوریه، ایران، روسیه و ترکیه با این اقدام ترامپ آورد: وزیر امور خارجه فرانسه نیز به رسمیت شناختن حاکمیت بر اسرائیل بر منطقه اشغال شده جولان را برخلاف قوانین بین المللی به ویژه وظیفه قطعی کشورها در به رسمیت نشناختن وضعیت های غیرقانونی توصیف کرد. دولت آلمان نیز با محکومیت چنین حرکتی، آن را گامی یک جانبه دانست.
از حدود 50 سال قبل اسرائیل در بلندی های جولان به ساخت پایگاه های نظامی و تاسیسات اقتصادی و شهرک های مسکونی پرداخته است. اکنون در چند شهرکی که در این منطقه اشغالی ساخته شده است حدود 20 هزار نفر ساکن شده اند. از زمان درگیر شدن دمشق به جنگ داخلی و حضور داعش در این کشور، مرزها در منطقه جولان برای اسرائیل تاحدود زیادی امن شده بود. با این حال طبق گزارش رورنامه انگلیسی گاردین اقدام ترامپ هراس در میان فلسطینی ها را هم افزایش داده است زیرا پذیرش ادعاهای اسرائیل در مورد جولان ممکن است اولین گام برای بیان ادعاهای بیشتر تل آویو و الحاق بخش های بیشتری از منطقه های اشغال شده همچون کرانه باختری به خاک اسرائیل باشد. در عمل آن ها این اقدام را به عنوان پایانی بر حمایت واشنگتن از ایجاد یک کشور فلسطینی ارزیابی می کنند.

** ترامپ و مشروعیت بخشی به اشغال
برخی از تحلیلگران با توجه به روابط نزدیک واشنگتن و تل آویو در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، هدف توئیت اخیر رئیس جمهوری آمریکا را متفاوت ارزیابی می کنند. به نظر این کارشناسان رئیس جمهوری آمریکا با تغییر سیاست های 5 دهه ای ایالت متحده بر آتش انتقادها افزود و حل و فصل موضوع را پیچیده تر ساخت. آن ها اما می گویند هدف پشت پرده ترامپ در این اقدام حمایت از جایگاه لرزان و شکننده بنیامین نتانیاهو و حزب متبوعش در انتخاباتی است که تا سه هفته بعد در اراضی اشغالی برگزار می شود. فساد مالی نخست وزیر اسرائیل در کنار ائتلاف پرقدرت مخالفان آینده را برای نتانیاهو تیره و مبهم کرد .
روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» در این زمینه آورده است ترامپ برای بهبود جایگاه نتانیاهو در انتخابات به بی ثباتی و و شرایط پرتنش خاورمیانه دامن زد.
براساس تحلیل این روزنامه، اعلامیه ترامپ نتیجه فشار نتانیاهو بر کاخ سفید بود زیرا وی برای بقای سیاسی خود در انتخابات می جنگد و این ترفند را هدیه ای از سوی کاخ سفید می داند چون شرایط حکایت از اتحاد بسیار نزدیک رئیس جمهوری آمریکا و نخست وزیر اسرائیل دارد. اما اگرچه در اراضی اشغالی این حرکت مورد استقبال قرار گرفت اما تقریبا در همه کشورها محکوم شد.
از نگاه نخست وزیر اسرائیل تحکیم حاکمیت تل آویو بر بلندی های جولان برگ برنده کارسازی برای وی جهت متقاعدسازی رای دهندگان به کارآمدی و ادامه سیاست هایش خواهد بود. به همین دلیل بود که نتانیاهو پس از اعلام این دیدگاه از سوی ترامپ در تماس تلفنی با کاخ سفید از رئیس جمهوری ایالات متحده بابت چنین موضعگیری چالش برانگیزی تقدیر کرد.
نیویورک تایمز با بیان این نکته که اقدام ترامپ آخرین گام وی از مجموعه سیاست هایی است که به صورت رادیکال نقش ایالات متحده در منازعه اعراب و اسرائیل را به نفع تل آویو دگرگون می سازد، پیش بینی کرد این خط مشی باعث تضعیف طرح های ترامپ برای صلح در منطقه می شود.
تحلیلگران مسائل خاورمیانه اعتقاد دارند با هر ذهنیتی به این پیام توئیتری رئیس جمهوری آمریکا نگریسته شود این حرکت اشتباه بزرگ وی در امور خاورمیانه است. روزنامه «واشنگتن پست» آورد «تحولات نشان دهنده خواست ترامپ برای تحمیل سیاست های ارتدوکسی خود جهت تغییر در شرایط خاورمیانه است که از دهه 1970 تاکنون ایجاد شده است. مهم آن است که رئیس جمهوری آمریکا یکی از مهم ترین پایه های نظم جهانی پس از جنگ جهانی دوم را زیر پا می گذارد. وی این اصل را نادیده می گیرد که هیچ کشوری نمی تواند با زور و نیروی نظامی مرزهای بین المللی را تغییر دهد».
چنین تصمیمی نه تنها پایه صلح در خاورمیانه را که در قطعنامه 242 شورای امنیت بنا نهاد شد نابود می سازد بلکه استانداردی را که برای تنش های بین المللی رعایت می شد را هم از بین می برد و مسیر صلح در منازعه های دیگر را هم سخت می سازد. نکته مهم از نگاه این روزنامه آمریکایی آن است که رویکرد فوق به اقدامات و مقاومت حزب الله و دولت سوریه مشروعیت می بخشد و این تفکر را در مقابل اشغالگری اسرائیل تقویت می کند.
بر اساس گزارش واشنگتن پست، با این حرکت غیرضرور و بی منطق، جعبه اسرار آمیزی باز می شود که به همه کشورها مجوز تغییر مرزهای بین المللی با استفاده از نیروی نظامی را می بخشد. این اقدام نه تنها کمکی برای نتانیاهو به شمار می رود بلکه می تواند باعث خوشحالی رهبران دیگر کشور های قدرتمند جهان هم بشود.
پژوهش**9130 **