به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز همدان ، پاس تهران که نام اولیه اش "شهربانی" بود و در سال 1332 به همت "مهدی اسداللهی" و جمعی از افسران شهربانی و دانشجویان دانشکده افسری تهران پا به عرصه فوتبال کشور گذاشت ، در سال 1342 به پاس تغییر نام داد.
پاس تهران پس از کسب یک عنوان قهرمانی در جام باشگاه های آسیا در سال 1371 و چندین قهرمانی در لیگ های داخلی ، در پایان فصل فوتبالی 1386-1385 و ششمین دوره لیگ برتر فوتبال باشگاه های کشور ، با 34 امتیاز در رده یازدهم ایستاد و پس از آن به همدان واگذار شد.

داستان واگذاری پاس به همدان
در روز10 خرداد 1386 "بهروز مرادی" استاندار وقت همدان اعلام کرد ، "سردار احمدی مقدم" فرمانده وقت نیروی انتظامی کشور امتیاز تیم فوتبال لیگ برتری پاس تهران را به 8 هزار شهید استان همدان اهدا کرد و در قبال این واگذاری نه تنها پولی از استان همدان دریافت نکرد بلکه قول حمایت هایی را در سال اول فعالیت پاس در همدان از جمله جذب بازیکنان سرباز در این تیم داد.
"سیدکاظم اولیایی" ، نخستین مدیرعامل پاس همدان می گوید : "در سال 86 براساس قانون ، تیمداری نیروهای نظامی و انتظامی ممنوع شد و با فکر خوب سردار احمدی مقدم تیم پاس تهران که نیروی انتظامی به لحاظ قانونی دیگر اجازه و توان پرداخت هزینه های سنگین آنرا نداشت به همدان داده شد و با این کار هم تیم فوتبال پاس به حیات خود ادامه داد و صاحب تماشاگر و هواداران بیشتری شد و هم استان همدان در لیگ برتر صاحب نماینده شد."
پاس تهران که قرار بود با نام "موسسه فرهنگی ورزشی شهدای الوند همدان" به فعالیت خود ادامه دهد ، پس از واگذاری به همدان ، همچنان با نام پاس که (مخفف پیروزی ، استقامت و سرافرازی) است ، در مستطیل سبز حاضر شد.
موافقان و مخالفان واگذاری
"عادل فردوسی پور"مجری و کارشناس "برنامه نود" ، سردسته مخالفان واگذاری پاس به همدان ، در مجموع این نوع واگذاری تیم ها را غیرفوتبالی می دانست و به شدت مخالف آن بود.
مجری "برنامه پربیننده نود " معتقد است : به جای هبه یک تیم لیگ برتری با آن افتخارات ریز و درشت به همدان ، باید تیم های این استان حمایت می شدند تا در یک روند چند ساله به رده های بالای فوتبال کشور راه یابند.
برخی از کارشناسان فوتبال و جمعی از پیشکسوتان و بازیکنان قدیمی پاس هم معتقدند این واگذاری غیرفوتبالی موجب سقوط قهرمان اسبق آسیا به لیگ های پایین تر و ایجاد احساس بی هویتی در بین جمعی از بازیکنان سابق و پیشکسوتان این تیم شد.
یکی از پیشکسوتان قدیمی پاس تهران که از بدو تاسیس پاس در سال 42 تا سال 56 به عنوان مهاجم در این تیم توپ زده است ، دل پری از این واگذاری دارد و می گوید : "تیمی که رقیب اصلی سرخ آبی های تهران بود را بدون مشورت و هماهنگی پیشکسوتانش به همدان واگذار کردند در حالیکه پیشکسوتان پاس حاضر بودند هزینه های این تیم را با اسپانسرهایی که داشتند متقبل شوند."
"پرویز میرزا حسن" که 10 سال سابقه ملی دارد و در یک دیدار دوستانه با پیراهن تیم ملی به تیم سانتوس برزیل همراه پله گل زده است ، از تلاش پیشکسوتان پاس برای احیاء این تیم در تهران خبر داده و گفته : "پیگیر مجوزهای قانونی این کار هستیم."
بهروز مرادی استاندار وقت همدان ، "سیدکاظم اولیایی" و هواداران فوتبال همدان از موافقان واگذاری پاس به این شهر بوده و معتقد بودند استان همدان با پذیرش پاس موجب زنده ماندن نام این تیم شدو از دچار شدن پاس به سرنوشت تیم هایی مانند "بانک ملی" ، "هما" و ... که دیگر اسمی از آنها در فوتبال تهران و ایران نیست جلوگیری کرده است.
"عبدالحمید رمضانی" که از استخوان خرد کرده های مدیریت فوتبال در کشور است و 5 سال و نیم سابقه مدیریت در پاس تهران و 5 سال سابقه مدیرعاملی در پاس همدان را دارد و پارسال با تیم نساجی قائمشهر به لیگ برتر صعود کرد ، می گوید : "استان همدان در 12 سال اخیر هزینه های بسیاری را برای زنده نگه داشتن نام تیم فوتبال پاس متقبل شده است و اگر همدان نبود تیم فوتبال پاس هم مانند 37 رشته دیگر این باشگاه منحل می شد."
این مدیر پیشکسوت فوتبال با اشاره به اینکه با واگذاری تیم فوتبال پاس به همدان از انحلال کامل این باشگاه جلوگیری شد ، افزود : "با حضور پاس در همدان ورزش این استان هم رونق گرفت و نام این استان در محافل ورزشی و فوتبالی بر سر زبان ها افتاد."
"رمضانی" ادامه می دهد :" پیشکسوتان پاس هم که مدعی احیاء این تیم در تهران هستند ، می توانند در صورت واقعیت داشتن ادعایشان ، با سرمایه گذاری، نام این تیم را دوباره احیاء کنند و وجود 2 تیم با نام های پاس همدان و تهران هیچ منع قانونی ندارد."
کارنامه 12 ساله حضور پاس در همدان

فصل اول حضور پاس در همدان پایان خوشی برای این تیم داشت و پاس همدان با حمایت های هواداران پرشورش جایگاه پنجم هفتمین دوره لیگ برتر (فصل 87/86) را کسب کرد ، اما نبود ثبات در مدیریت و نقل مکان بازیکنان با تجربه این تیم به تیم های دیگر موجب شد پاس در فصل های هشتم و نهم لیگ برتر به ترتیب در رده های سیزدهم و چهاردهم جدول قرار گیرد و در دهمین دوره لیگ برتر (90/89) در حالیکه برای بقاء فقط نیاز به یک تساوی برابر "استقلال تهران" داشت در ورزشگاه شهید مفتح همدان 2 بر صفر باخت تا با قرار گرفتن در رده شانزدهم به "لیگ آزادگان" (دسته اول) سقوط کند.
پاس اما در 4 فصل نخست حضور خود در لیگ برتر به ترتیب در رده های چهارم ، سوم ، نهم و سوم این لیگ ایستاد و با وجود هزینه های فراوان نتوانست دوباره لیگ برتری شود و در فصل پنج حضور خود در این لیگ با قرار گرفتن در رده شانزدهم فصل (95/94) لیگ آزادگان ، در دام تیم های "دسته دومی" افتاد تا تیره روزی های این تیم ادامه یابد.
پاس همدان در فصل اول حضور خود در دسته دو (96/95) همراه "شهرداری همدان" دیگر تیم همدانی حاضر در این لیگ به مرحله پایانی این لیگ راه یافت و در آستانه بازگشت دوباره به لیگ یک بود که دسته گل های مدیران پیشین ، کار این تیم را خراب کرد .
به گفته مدیرعامل وقت پاس همدان ، "فیفا به علت شکایت یک بازیکن برزیلی به نام "کوتو" 6 امتیاز از تیم پاس کم کرد و "هف سمنان" به جای پاس به مرحله پایانی لیگ دو صعود کرد."
"محمدتقی رحیمی" می گوید :" این بازیکن برزیلی که فقط یک هفته در اردوی تمرینی پاس در تهران و زمان سرمربیگری "بگوویچ" در این تیم تست داده بود با جعل نامه سربرگ دار و امضای مدیرعامل وقت پاس (آقای اولیایی) و درست کردن یک قرارداد جعلی به فیفا شکایت و طلب 75 هزار دلار پول کرده بود که متاسفانه در زمان مدیریت "بهرام یدی" در تیم پاس به واسطه یک دلال که همسرش کارمند فدراسیون بود، سرپرست وقت پاس (محمودی) به برزیل سفر و 25 هزار دلار پول به این بازیکن پرداخت و تفاهم نامه ای با وی امضا می کند که از این بازیکن در مراجع قانونی شکایت نکنند و مابقی پول را در 2 قسط 25 هزار دلاری به این بازیکن پرداخت کنند."
"رحیمی" ادامه می دهد: "کوتوی جاعل که قسط دوم پول خود را هم دریافت کرده بود ، در زمان مدیریت اینجانب به علت پرداخت نشدن قسط آخر دوباره از طریق فیفا و وکیل خود پیگیر ماجرا و موجب کسر 6 امتیاز از پاس شد."
مدیرعامل وقت پاس افزود : "ما هم با گرفتن وکیل و پیگیری کار از طریق اینترپل این بازیکن جاعل را تحت تعقیب قرار دادیم و این بازیکن هنوز هم تحت تعقیب است اما با وجود اینکه فیفا هم پذیرفت که این بازیکن جاعل است ، به علت اینکه مدیران قبلی به این بازیکن پول پرداخت و با وی تفاهم نامه امضا کرده بودند ، ما را مجبور کرد تا قسط آخر قرارداد و 5 هزار دلار دیرکرد به این بازیکن پرداخت کنیم تا تیم پاس به دسته سه سقوط نکند."
اما داستان ناکامی ها و تلخکامی های پاس ادامه داشت و این تیم در فصل (97/96) لیگ دسته دو با قرار گرفتن در رده نهم گروه خود به "لیگ دسته سوم" سقوط کرد که مسئولان استان همدان دست به کار شدند و با خرید امتیاز یک تیم دسته دویی دوباره این تیم را در این دسته نگه داشتند.
پاس همدان در فصل جاری لیگ دسته دو بازی های خود را در "ورزشگاه 7 هزار نفری شهیدان حاجی بابایی مریانج" انجام می دهد.
این تیم با سرمربیگری "احمد جمشیدیان" در 3 هفته مانده به پایان لیگ دسته دوم با 36 امتیاز و هم امتیاز با "نیروی زمینی تهران" و به علت تفاضل گل کمتر در رده دوم گروه ب قرار دارد و از شانس های اصلی صعود به دسته اول کشور است.
در این گروه "آرمان گهر سیرجان" با 35 امتیاز سوم است.
در پایان لیگ دسته دو ، تیم های اول گروه های الف و ب مستقیم دسته اولی می شوند و تیم های دوم گروهها برای معرفی تیم سوم صعود کننده به مصاف هم می روند.
مزایا و معایب حضور تیم پاس در همدان
"مربی تیم تالار وحدت همدان" ایجاد شور و نشاط در فوتبال این شهر را از مزایای حضور پاس می داند و می گوید : "حضور پاس موجب پویایی و تحرک دیگر تیم های فوتبال همدان شد و تیم "الوند همدان" با هدایت ، "رضا طلایی منش" مربی بومی خود پس از 2 فصل حضور در لیگ دسته دو به دسته یک کشور صعود کرد و حتی تا آستانه لیگ برتری شدن هم پیش رفت اما با وجود اینکه تا هفته های پایانی در صدر لیگ آزادگان حضور داشت در پایان به مقام چهارم رسید و از صعود بازماند اما بازیکنان خوبی مانند "علی اصغر عاشوری" (بازیکن فعلی نساجی قائمشهر) و "حمیدگلزاری امجد" به فوتبال کشور معرفی شدند".
"محمود الماسی" افزود : "هیئت فوتبال همدان پس از حضور پاس مجری طرح آسیا ویژن شد و تغییر و تحولات در فوتبال همدان و شور و حال ایجاد شده در فوتبال این شهر موجب شد که ”الکسی سوسی" ، دبیرکل وقت کنفدراسیون فوتبال آسیا به همدان لقب "شهر فوتبال" بدهد."
اما "رئیس هیئت بسکتبال همدان" که 50 سال سابقه ورزشی دارد با اشاره به اینکه نفس حضور پاس در همدان خوب بود و ما با تیم پاس و رشته فوتبال هیچ مشکلی نداریم ، گفت : "با اینکه حضور پاس در همدان موجب بازسازی "ورزشگاه پیر شهدای قدس" همدان شد ، متاسفانه برخی اماکن ورزشی از جمله "مهمانسرای ورزش" و ورزشگاه "ملت سعیدیه" (شهید شمسی پور) که باید درآمدها و بهره برداری از آن به همه ورزش های استان اختصاص داده می شد به تیم پاس داده شد.
"پرویز ریحانی" می گوید : "با توجه به سردسیر بودن همدان رشته های سالنی از جمله کشتی ، والیبال و بسکتبال همدان از دیرباز افتخارآفرین بودند و با کمترین هزینه ها در لیگ های کشوری حضور داشتند و 3 تا 4 هزار تماشاگر را به سالن ابن سینا می کشاندند ، پس از حضور پاس و هزینه بیشتر اعتبارات ورزشی و دولتی برای این تیم ، دیگر رشته های مطرح و پرطرفدار همدان برای حضور در لیگ های کشوری حمایت مالی نشدند."
این پیشکسوت ورزش همدان معتقد است : "باید به اندازه لیاقت و ظرفیت دیگر رشته های ورزشی استان همدان برای آنها هزینه می شد اما تیم پاس 90 درصد اعتبارات ورزشی را می بلعید و دیگر هیئت های ورزشی استان همدان با کمترین ها می سوختند و می ساختند."
"محمود کوثری" ، رئیس هیئت کبدی همدان هم حضور بازیکنان ، مدیران و مربیان غیربومی در تیم پاس را موجب ایجاد برخی حواشی ریز و درشت از جمله مسائل غیر اخلاقی در شهر همدان می داند.
"قدیر گودرزی" ، یکی از مربیان پیشکسوت همدان هم که سابقه بازی در لیگ تخت جمشید را همراه تیم همدان دارد می گوید : "به علت نبود شناخت و تخصص لازم در مدیران تیم پاس ، قراردادهای چند صد میلیونی و چند ده میلیونی با بازیکنان و مربیان غیربومی بسته شد که نه تنها دردی از این تیم دوا نکردند بلکه موجب حیف و میل اعتبارات ورزشی استان همدان و ایجاد بی انگیزگی در دیگر رشته های ورزشی و حتی دیگر تیم های فوتبال این استان شدند."

علل سقوط پاس به رده های پائین تر
نبود تفکر حرفه ای در تصمیم گیرندگان اصلی
"سیدکاظم اولیایی" که 2 فصل نخست حضور پاس در همدان مدیرعامل این تیم بود معتقد است :" به علت نبود ساختار مدون در فوتبال کشور ، دستگاه ها و نهادهای مختلف دولتی در فوتبال تیم داری می کنند و افرادی در فوتبال تصمیم گیرنده هستند که تفکرات حرفه ای و تخصصی فوتبال را ندارند."
این مدیر با تجربه فوتبال که در همایش سال 96 مدیران فوتبال کشور از وی به عنوان یکی از 5 مدیر برتر فوتبال کشور در30 سال اخیر قدردانی شد ، ادامه داد : "فوتبال به عنوان یک صنعت می تواند با ایجاد ارزش افزوده در بخش های مختلف از جمله گردشگری درآمدزا باشد و در همدان هم براساس یک برنامه 5 ساله و با ایجاد بنگاه های اقتصادی قرار بود پاس را به خودکفایی برسانیم و در 2 سال اول هم با درآمدزایی از این طریق بخشی از هزینه های تیم پاس را پوشش دادیم اما متاسفانه به علت اینکه مسئولان سیاسی و ارشد استان همدان در این تیم تصمیم گیرنده اصلی بودند ، اجازه ادامه تفکر حرفه ای را در تیم پاس ندادند و پرداخت وجوه دولتی هم براساس قانون ممنوع شد تا به مرور زمان روند نزولی پاس آغاز شود."
استفاده از مدیران کم تجربه و غیرتخصصی
"عبدالحمید رمضانی" ، مدیرعامل اسبق پاس همدان هم معتقد است ؛ "پس از آقایان اولیایی ، کریم ملاحی و خودش ، مابقی مدیران تجربه لازم را برای مدیریت این تیم نداشتند و حمایت های لازم هم از سوی استانداران وقت از تیم پاس نشد تا سرانجام این تیم به رده های پائین تر سقوط کرد."
تبانی تیم های دیگر و نبود حمایت های لازم
"عباس صوفی" رئیس هیئت فوتبال همدان هم"تبانی" تیم های دیگر را در سقوط پاس از لیگ برتر موثر می داند و می گوید:"تزریق نشدن به موقع منابع مالی در مواقع حساس و بحرانی به تیم پاس هم موجب ناکامی این تیم در این مواقع شد."
"سرمربی سابق تیم های الوند و پاس همدان" هم ضعف مدیریت به علت نداشتن تخصص در حوزه فوتبال را علت اصلی سقوط پاس می داند و می گوید : "وقتی راس مدیریت یک مجموعه تخصص لازم را نداشته باشد ، در تصمیم گیری ها و انتخاب های خود برای مدیران زیرمجموعه و کادر فنی دچار اشتباه می شود و مربیان و مدیران ناکارآمد هم در انتخاب بازیکنان و دیگر عوامل تیم ضعف خواهند داشت."
"رضا طلایی منش" می افزاید:"مسئولان تیم پاس فقط حرف از حمایت می زنندو در عمل خبری از حمایت های لازم برای موفقیت و صعود تیم نیست ."
وی ادامه می دهد: "امسال که تیم پاس با احمد جمشیدیان و صرف کمترین هزینه ها در آستانه دسته اولی شدن است ، با کمی حمایت بیشتر صعود می کند و در آن صورت اسپانسرها هم اقبال بیشتری برای حمایت از تیم خواهند داشت."
"خانم نجف پور" هم که حدود 8 سال سرپرست تیم بانوان پاس همدان بود ، نبود حمایت های مالی لازم را علت ضعف این تیم برمی شمرد و می گوید : "در دوره مدیریت بهرام یدی ، تیم بانوان پاس به همین علت منحل شد و بانوان فوتبالیست همدان هم به تیم های دیگر نقل مکان کردند."
ساختار اقتصادی ناقص
"صادق جعفرخواه" ، سرمربی سابق جوانان پاس هم که تیمش تا آستانه صعود به لیگ برتر جوانان کشور پیش رفت ، "ساختار اقتصادی ناقص ، ناآمادگی استان برای حضور در لیگ برتر ، دخالت های غیرکارشناسی اعضای هیئت فوتبال و مدیران پاس ، نظارت ناکافی بر قراردادهای بازیکنان و کادر فنی که موجب حضور برخی از بازیکنان منشوری در این تیم شد ، کافی نبودن استعدادهای فوتبال همدان برای حضور در این سطح از فوتبال و نداشتن تیم در لیگ رده های پایه کشور را از علل ضعف و سقوط تیم پاس می داند."
نبود تجربه کافی بین مردم و مسئولان
"صادق صیادی" ، یکی از پیشکسوتان ورزش همدان که ید طولایی در گزارشگری ورزشی دارد " علت سقوط پاس همدان به لیگ های پایین تر را نداشتن تجربه کافی تیمداری در این سطح از فوتبال بین مردم و مسئولان این شهر می داند و می گوید: "پس از فروکش کردن تب و تاب اولیه این واگذاری حمایت های مالی از این تیم در سال های بعد به مرور کمتر و سیر نزولی پاس همدان آغاز شد."
غیر بومی ها و نداشتن تعصب لازم به تیم
"کاظم سرمدی" یکی از هواداران پر و پا قرص پاس همدان که هنوز هم هر هفته برای تشویق این تیم در ورزشگاه ها حاضر می شود بازیکنان و مدیران غیربومی را علت ضعف و مشکلات پاس برمی شمرد و می گوید: "بازیکنان غیربومی به علت نداشتن عرق و تعصب به این استان کارایی لازم را ندارند."
راهکارهای تقویت و ثبات پاس
مدیرعامل سابق پاس پیگیری مواردی مانند بازیکن جاعل برزیلی و بازگرداندن پول های از دست رفته به تیم پاس را در بهبود شرایط این تیم موثر می داند.
"محمدتقی رحیمی" می گوید : "بازگرداندن 80 هزار دلار بیت المال پرداخت شده به این بازیکن جاعل با اسنادی که در دست داریم امکان پذیر است و پیگیری اداره کل ورزش و جوانان همدان و مسئولان پاس را می طلبد."
سرمایه گذاری بر روی نیروهای بومی
یکی از مربیان پیشکسوت فوتبال همدان هم سرمایه گذاری بر روی نیروهای بومی را چاره کار تیم پاس می داند .
"قدیر گودرزی" می گوید : "جای جای استان همدان پر از استعدادهای فوتبالی است و اگر مسئولان پاس با دور اندیشی از سال های آغازین حضور این تیم در همدان آکادمی فعالی داشتند ، هم اکنون نه تنها نیازی به خرید بازیکنان غیر بومی با هزینه های بالا و حاشیه های مختلف نداشت ، بلکه با فروش بازیکنان پرورش یافته در آکادمی برای این تیم درآمدزایی هم می شد."
تیم داری پاس در رشته های مطرح و پرطرفدار همدان
"محمود کوثری" ، رئیس هیئت کبدی استان همدان که 40 سال سابقه ورزشی در هیئت های هاکی و کبدی و تدریس در دانشگاه دارد می گوید : " اگر مسئولان باشگاه پاس ، در دیگر رشته های موفق و مطرح استان همدان تیم داری کنند و آنها را در لیگ های کشوری زیرپوشش قرار دهند ، تیم فوتبال پاس به معنای واقعی کلمه تبدیل به باشگاه و در بین همه رشته های ورزشی استان همدان صاحب پایگاه و هوادار می شود و به مرور این کار موجب تقویت این تیم خواهد شد ."
داشتن منابع مالی مشخص و تصمیم گیران وقت شناس
"رئیس هیئت فوتبال همدان" هم معتقد است : "اگر تیم پاس منابع ملی مشخصی داشته باشد تا در شرایط حساس و به موقع به این تیم تزریق شود و هیئت مدیره متخصصی داشته باشد تا در مواقع ضروری تصمیمات فنی لازم را بگیرند این تیم توان کسب موفقیت و صعود به لیگ های دسته اول و برتر را خواهد داشت."
"عباس صوفی" از دستور استاندار همدان برای انتخاب هیئت امنای پاس خبر داده و گفته : "با معرفی هیئت امناء فعالیت های پاس همدان روال طبیعی و حرفه ای را پیش خواهد گرفت."
وی همچنین فعال کردن آکادمی باشگاه و پیگیری حق رشد بازیکنان پرورش یافته در تیم پاس همچون "مرتضی تبریزی" و "وحید علی آبادی" را از دیگر راه های درآمدزایی و موفقیت این تیم می داند.

جذب بازیکن سرباز و مشارکت همه به ویژه معتمدان همدان
مدیرکل ورزش و جوانان استان همدان هم مشارکت همه را در تقویت تیم پاس ضروری می داند و می گوید : "در درجه نخست برنامه داریم تا با کمک چند معتمد همدانی هیات مدیره قوی تشکیل دهیم و بین صنعت و فوتبال آشتی برقرار کنیم."
"محسن جهانشیر" با بیان اینکه 50 درصد اعتبارات تیم پاس صرف خرید بازیکن و مربی می شود می افزاید: " برنامه دوم ما تفاهم با نیروی انتظامی برای جذب بازیکن سرباز است."
در پایان باید یادآور شد که جدای از چرایی و چگونگی واگذاری تیم پاس به همدان باید واقعیت تیم پاس را در همدان بپذیریم و با هم فکری و رفع موانع و مشکلات از این ظرفیت ایجاد شده نهایت استفاده را برای اعتلای ورزش در استان ببریم.
تهیه و تنظیم : سید کاظم اسدی