جوسازی، به راه انداختن جریان‌های فکری و موج‌های مردمی حالا چند سالی هست که در فضای مجازی شکل می‌گیرد و به محلی برای تصمیم‌گیری‌های پشت‌پرده فوتبالی تبدیل شده است. این روند اما با ورود سایت‌های شرط‌بندی و به راه انداختن برخی جریان‌های فکری، وارد فاز نگران‌کننده‌ای می‌شود که سایت مهر در گزارش مفصلی به جزییات آنچه در فضای مجازی و کانال‌های هواداری می‌گذرد پرداخته است.

فضای مجازی به‌عنوان شکل تازه‌ای از رسانه با ورود دهه هفتادی‌ها به بازار کسب و کار، سبک و سیاق تازه‌ای از اطلاع‌رسانی را رونمایی کرده است. سبکی که در کنار اطلاع‌رسانی البته دریچه‌ای تازه را هم به روی انواع سودجویی‌ها باز کرده است.

بیشتر این کانال‌ها توسط دهه هفتادی‌ها تأسیس و اداره می‌شود. مالکان این کانال‌ها که حالا از طریق این رسانه درآمدهای میلیاردی دارند، از بچه‌های آشنا به صنعت IT و عمدتاً کمتر از ۲۵ سال هستند. هر کدام از کانال‌های هواداری استقلال و پرسپولیس، جدا از مالکان دارای چند سوپروایزر و ده‌ها ادمین هستند که به صورت شیفتی کانال را مدیریت می‌کنند. در این میان تنها سوپروایزرها و ابر ادمین‌ها هستند که از مالکان این کانال‌ها حقوق و مزایا دریافت می‌کنند و ده‌ها ادمین که نقش مهمی در اداره کانال‌ها دارند به صورت افتخاری و مجانی فعالیت می‌کنند و این در حالی است که درآمد این کانال‌ها میلیاردی می‌باشد.

کانال‌ها در شهرستان‌ها

بیشتر این کانال‌ها و بخصوص کانال‌های تأثیرگذار و پر مخاطب از شهری به جز تهران اداره می‌شوند. یکی از بزرگترین کانال‌های استقلال که اندکی کمتر از یک و نیم میلیون مخاطب ثابت (ممبر) دارد، توسط آقای (ب) ایجاد و مدیریت می‌شود و محل این کانال که خیلی‌ها آن را اصلی‌ترین کانال استقلال در تلگرام می‌دانند، رفسنجان است. یکی دیگر از کانال‌های بزرگ در فضای استقلال متعلق به آقای (الف-ح) هست و در مشهد اداره می‌شود و یکی دیگر از همین کانال‌ها در سنندج اداره می‌شود.

تلگرام به اینستاگرام خوراک می‌دهد

تلگرام نقش لیدر را در فضای مجازی بازی می‌کند و اتفاقاتی که قرار است موج مردمی آن در اینستاگرام راه بیفتد، در تلگرام طراحی و اجرا می‌شود. کانال‌های تلگرام با تهیه اخبار به صورت کپی از سایت‌های معتبر، فضایی ایجاد می‌کنند تا کاربران به دلیل دسترسی راحت و یکجا به اخبار، ترجیح دهند به جای مراجعه به همه سایت‌ها، یکجا اخبار مورد نظرشان را از کانال‌های تلگرام تهیه کنند. به این ترتیب کاربران به صورت ناخودآگاه اخبار و مطالب هدفمند این کانال‌ها که لابه‌لای اخبار رسمی برداشت شده از منابع رسمی گنجانده می‌شود را هم مشاهده کرده و اینچنین است که به افکار عمومی خوراک داده می‌شود.

همین خوراک دادن به افکار عمومی، منجر به راه افتادن موج مردمی بر له یا علیه فرد یا جریانی در اینستاگرام می‌شود و از آنجایی که اظهارنظر با صفحات رسمی یا فیک در اینستاگرام بدون محدودیت آزاد است، بعضاً فضا آنقدر مسموم می‌شود که کار به فحاشی حتی به رجل سیاسی می‌کشد.

درآمدهای میلیاردی کانال‌ها

کانال‌های اصلی هواداری استقلال و پرسپولیس درآمد سالیانه‌ای بیشتر از یک میلیارد دارند. این کانال‌ها به فراخور اتفاقاتی که می‌افتد از ماهانه کف یکصد میلیون تومان تا حتی دویست میلیون و بیشتر درآمد دارند.

منابع در آمد

کانال‌های تلگرامی منابع محدودی برای درآمدزایی دارند. درآمد این کانال‌ها یا از راه گرفتن تبلیغات است، یا از اتصال کاربران به سایت‌های شرط‌بندی، یا طراحی و فروش پروکسی و یا زد و بندهای پشت پرده فوتبال.

فروش پروکسی برای درآمدزایی بیشتر

محدودیت‌های به‌وجود آمده راه دیگری از درآمدزایی را برای این کانال‌ها باز کرد تا از طریق طراحی و فروش «پروکسی» نه تنها درآمدهای مستقیم از این راه داشته باشند، بلکه با ترویج این پروکسی‌ها کاربران تلگرام به صورت اجباری از طریق این پروکسی‌ها بر ممبرهای خود اضافه کنند.

هزینه‌های اندک

از درآمدهای میلیاردی این کانال‌ها در طول سال که بگذریم، به هزینه‌های اندک اداره این کانال‌ها می‌رسیم. مدیران ارشد و مالکان این کانال‌ها در قبال درآمد سرشاری که از آن دارند، هزینه‌های بسیار کمی برای اداره آن انجام می‌دهند. هزینه‌هایی که در بدترین حالت ممکن از ماهی پنج میلیون تومان تجاوز نمی‌کند.

منابع خبری

بزرگترین منابع خبری کانال‌های تلگرام هواداری استقلال و پرسپولیس، رسانه‌های رسمی هستند. ادمین‌های ریز و درشت این کانال‌ها با سرعت عمل فوق‌العاده تمام اخبار مربوط به تیم‌های تحت هواداری را رصد کرده و با فاصله‌ای کم بعد از انتشار در منبع اصلی و اغلب بدون درج منبع اصلی بازتاب می‌دهند. از دیگر منابع خبری این سایت‌ها، برخی از بازیکنان و دیگر عوامل این تیم‌ها هستند که اغلب به دلیل جذب حمایت این کانال‌ها و خودشیرینی، اخبار و عکس‌هایی که فقط در اختیار آنها می‌باشد را با سرعت برای ادمین جای این کانال‌ها مخابره می‌کنند. لیدرها، مسوولان تدارکات، ماساژورها، بدنسازها و کمک مربیان را می‌توان از جمله منابع خوب خبری و عکسی این کانال‌ها دانست.

طراحی ربات

ابر‌کاربران این کانال‌ها با طراحی به‌روزترین ربات‌ها و استفاده از آن در کانال‌های خود، هرگز اجازه نمی‌دهند کانال‌های‌شان در رقابت با کانال‌های مشابه عقب بمانند.

شرط بندان خارج از کشور

از عمده کارهای این کانال‌ها قراردادن لینک‌های سایت‌های شرط‌‌بندی با عنوان پیش‌بینی در کانال‌های‌شان است. آنها بابت این تبلیغات از درآمدهای کلان و نامشروع این سایت‌ها سهم می‌برند. سایت‌های شرط‌‌بندی بعضاً از درگاه‌های پرداخت داخلی استفاده می‌کنند اما خیلی از آنها ساز و کارهایی برای جابه‌جایی پول دارند که خارج از کشور اداره می‌شود. از همین رو معمولاً مالکان این کانال‌ها ناچارند هر از گاهی برای دریافت سودهای خود از سایت‌های شرط‌‌بندی سفری به کشورهای اطراف از جمله ترکیه، اوکراین، گرجستان، ارمنستان و… داشته باشند.

باعث کنار رفتن یک مربی شدند

یکی از کانال‌های هواداری فوتبال با کاربران میلیونی عملاً باعث کنار رفتن مربی تیمی پر هوادار شد. اتاق فکر این کانال که از سوی برخی منابع پشت پرده خط می‌گرفتند و حتی هزینه‌هایی هم بابت این کار رد و بدل می‌شد، ساعت‌ها علیه این مربی فضاسازی می‌کردند تا این حال و هوا از فضای مجازی به داخل ورزشگاه‌ها منتقل شود و عاملی برای شعارهای فراوان از سوی سکوها علیه مربی مزبور شد که در نهایت منجر به جدایی او از تیمش گردید.

نفوذ یک مربی خارجی به یک کانال

یکی از مربیان خارجی توانست از طریق اطرافیانش با این کانال‌ها ارتباط حسنه برقرار کرده و برای همین دیده می‌شود که حتی در سخت‌ترین روزهای این مربی و بعد از بدترین شکست‌ها نه‌تنها این کانال تأثیرگذار مطلبی علیه مربی منتشر نمی‌کرد، بلکه با شدت به تلطیف فضا می‌پرداخت و ده‌ها مقصر پیدا می‌کرد تا بار را از روی شانه مربی مزبور بردارد.

لیدری که کانون مجازی زد

لیدر مطرح یکی از تیم‌های بزرگ توانست ابتدا با جذب ادمین‌های کانال‌های هواداری تیمش، دست به تأسیس یک کانون مجازی هواداری بزند و کانال‌های هواداری را تا حد زیادی با خود همسو نماید. این لیدر که قدرت زیادی روی سکوها دارد، حالا صاحب قدرتی زیاد در فضای مجازی هم هست تا از جمله قدرتمندترین افراد در حوزه تیمش باشد.

انتظار از نهادهای نظارتی

بررسی زوایای مختلف این ماجرا نیاز به ورود نهادهای نظارتی را بیش از گذشته مورد تأیید قرار می‌دهد. اتفاقاتی که در پس برخی از این کانال‌ها رخ می‌دهد عملاً خانواده‌های زیادی را درگیر مسائل حاشیه‌ای خواهد کرد و جیب برخی منفعت‌طلبان را هم پر خواهد کرد. ضمن اینکه برخی ادمین‌ها با نیت برهم زدن آرامش هواداران دو کانال «ضد» یکدیگر درست می‌کنند و با به راه انداختن جنگ‌ها و کری بین هواداران نفع مالی می‌برند و امنیت را از ورزشگاه‌ها می‌گیرند و در آتش نفاق و کینه می‌دمند.