صاحب‌خبر - گروه اندیشه info@khorasannews.com ‌ آیت ا... محمد مؤمن، نماینده مردم قم در مجلس خبرگان رهبری و عضو فقهای شورای نگهبان، پس از تحمل یک دوره بیماری ،پنج شنبه گذشته دارفانی را وداع گفت. آن چه در پی می آید، فرازهایی از حیات علمی و سیاسی این عالم بزرگوار، طی سال های پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. خانواده و دوران تحصیل آیت ا... مؤمن در روز پنج‌ شنبه‌، دهم‌ ذی‌القعده‌ سال‌ 1356 هجری‌ قمری‌ برابر با 23 دی‌ 1316 هجری‌ شمسی،‌ در خانواده‌ای‌ مذهبی‌ و علاقه‌مند به‌ خاندان‌ مکرم‌ پیامبر اسلام‌(ص‌) ،در شهر قم‌ چشم‌ به‌ جهان‌ گشود. پدرش‌ مرحوم‌ حاج‌ عباس‌ مؤمن‌ که‌ فردی‌ سرشناس‌ و مورد اعتمادمردم‌ بود، با پیشه‌ کشاورزی‌ روزگار می‌گذراند. آیت ا... مؤمن در سال‌ 1332، به‌ تحصیل‌ علوم‌ دینی‌ روی‌ آورد و طی‌ دو سال‌، ادبیات‌ عرب‌، بخش‌ زیادی‌ از «مطوّل‌» و همه‌ «معالم‌ الاصول‌» را فرا گرفت‌ و همزمان‌، به‌ دلیل‌ تنگی‌ معیشت‌ خانواده‌، به‌ آموزگاری‌ نیز می‌پرداخت‌. در اواخر سال‌ 1342 نیز،برای‌ تحصیل‌ عازم‌ نجف‌ اشرف‌ شد و از محضر استادان‌ حوزه‌ علمیه‌ بهره‌های‌ فراوان‌ برد و سپس‌ به‌ ایران‌ بازگشت‌ و تا سال‌ 1353 به‌ تحصیل‌ خود ادامه‌ داد. کسب فیض از محضر امام(ره)و علامه طباطبایی آیت‌ا...‌ مؤمن‌ در دوران‌ تحصیل‌ خود از محضر استادان‌ برجسته‌ای‌ بهره‌ برد‌؛ از جمله‌، «شرح‌ منطق‌» حاجی‌ سبزواری‌ را نزد حاج‌ شیخ‌ محمد واعظ‌ زاده‌ و «مکاسب‌» شیخ‌ انصاری‌ را نزد آیت‌ ا...‌ مشکینی‌ ، آیت‌ ا...‌ شاه‌ آبادی‌ و دیگر استادان آن‌ زمان‌ فرا گرفت‌. وی‌ درجلسات درس‌ اصول‌ حضرت‌ امام‌ خمینی‌(ره‌) شرکت‌ می کرد و چند ماهی‌ نیز در درس‌ فقه‌ آیت ا... العظمی‌ بروجردی‌ حاضر شد و سپس‌ به‌ جلسات درس‌ خارج‌ فقه‌ امام‌(ره‌) که‌ درباره‌ «مکاسب‌ محرمه‌ و بیع‌» بود، رفت‌ و پایه‌های‌ استنباط‌ فقهی‌ خود را نزد آن‌ بزرگوار مستحکم‌ کرد. به گزارش خبرگزاری حوزه ،استادِ او در «فلسفه‌» و «شرح‌ منظومه‌» سبزواری‌، مرحوم‌ حاج‌ آقا مصطفی‌ خمینی‌(ره‌) بود و بعد از آن‌ ،برای‌ تحصیل‌ الهیات‌ «شفا» و «اسفار» به‌ جلسات درس‌ علامه‌ سید محمد حسین‌ طباطبایی‌ (ره‌) رفت‌ و سال ها ،به‌ حضور در درس‌ تفسیر ایشان‌ نیز توفیق‌ یافت‌. پس از طی این مراحل،شاگردان‌ بسیاری‌ از محضر ایشان‌، کسب‌ فیض‌ کردند که‌ در بین‌ آن ها، می‌توان‌ از دکتر حسن‌ روحانی‌ وحجج الاسلام فیاضی‌، ناظم‌ زاده‌، برهانی‌ و اختری‌ نام‌ برد. میراث علمی گرانسنگ زندگی‌ آیت ا... مؤمن‌ با تلاش های‌ علمی‌ و فرهنگی‌ فراوانی‌ همراه‌ بود‌. ایشان‌ طی‌ سال های‌ متمادی‌ به‌ تربیت‌ طلاب‌ جوان‌ همت‌ گماشت‌ ‌ و در این‌ میان‌، شاگردان‌ ممتازی‌ را به‌ جامعه‌ علمی‌ و سیاسی‌ کشور تقدیم‌ کرد. تدریس‌ بحث‌ معاملات‌ «تحریرالوسیله‌» حضرت‌ امام‌ خمینی‌(ره‌)، کتاب‌ قضا و شهادات‌ و عمدۀ‌ حدود و مسائل‌ مستحدثه‌ در قالب‌ درس‌ خارج‌ فقه‌ از دیگر برنامه‌های‌ درسی‌ ایشان‌ برای‌ پرورش‌ طلاب‌ جوان‌ بود. ایشان‌ افزون بر این ،به‌ تدریس‌ مبحث‌ «حکومت‌ اسلامی‌ »نیز می پرداخت.از آیت ا...‌ مؤمن‌، آثار فراوانی‌ به‌ زیور طبع آراسته شده که‌ برخی‌ از آن ها ،به این قرار است: 1ـ تقریرات‌ درس های‌ اصول‌، مکاسب‌ محرمه‌ و بیع‌ حضرت‌ امام‌ ‌(ره‌) ‌؛ 2ـ تقریرات‌ درس‌ مرحوم‌ آیت‌ا...‌ محقق‌ داماد در مبحث‌ صوم‌ و صلات‌؛ 3ـ یک‌ دوره‌ کامل‌ اصول‌ فقه‌ استدلالی‌ با نام‌ «تسدید الاصول‌»؛ 4ـ ده‌ رساله‌ فقهی‌ در موضوعات‌ و مسائل‌ مستحدثه‌ با نام‌ «کلمات‌ سدیده‌»؛ 5ـ ولایت‌ امام‌ و پیامبر(ص‌) بر امر قانون گذاری‌ کلی‌؛ 6ـ ولایت‌ امام‌ و پیامبر(ص‌) بر جامعه‌ اسلامی‌؛ 7ـ حاشیه‌ بر اسفار و شواهد الربوبیّه. افشاگری علیه طاغوت حتی در تبعید دفتر زندگانی‌ آیت ا...مؤمن، پیش‌ و پس‌ از انقلاب‌، سرشار از مجاهدت و فعالیت های‌ سیاسی‌ است‌. حضور آیت ا...مؤمن در جلسات‌ جامعه‌ مدرسین‌، پیش‌ از انقلاب‌، و پیگیری‌ مصوبات‌ و بیانیه‌های‌ آن‌ ،از فعالیت های‌ درخشانی‌ است‌ که‌ سرانجام‌ ،به‌ دستگیری‌ و تبعید ایشان‌ در سال‌ 1353 منجر شد. ایشان‌ به‌ سه‌ سال‌ اقامت‌ اجباری‌ در شهداد کرمان‌ محکوم‌ شد که‌ پس‌ از گذراندن‌ هفت‌ یا هشت‌ ماه‌ اقامت‌ در شهداد، بقیه‌ مدت‌ را در تویسرکان‌ به‌ تبعید گذراند. اما تبعید‌ باعث‌ نشد که‌ افشاگری ها و مبارزات‌ سیاسی‌ ایشان‌ پایان‌ یابد؛ بلکه‌ در آن جا نیز، در خلال بیان‌ احکام‌ اسلامی‌ ، مسائل‌ مهم‌ انقلاب ‌را مطرح و ماهیت‌ رژیم‌ شاه‌ را بر مردم‌ آشکار می‌کرد و آن ها را به‌ پیروی‌ از امام‌ خمینی‌(ره‌)، که‌ پرچمدار مبارزه‌ بودند، دعوت‌ می‌کرد. خدمات چشمگیر پس از پیروزی انقلاب با پیروزی‌ انقلاب‌ شکوهمند اسلامی‌ ‌، فعالیت های‌ آیت ا...‌ مؤمن‌ در قالب‌ مسئولیت های‌ اجرایی‌ و مجاهدت های علمی ادامه‌ یافت‌. مهم‌ترین‌ مسئولیت های‌ ایشان‌، پس‌ از پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ به‌ این شرح‌ است‌: 1ـ مسئولیت‌ انتخاب‌ و اعزام‌ قضات‌ شرع‌ دادگاه های‌ انقلاب‌ در سراسر کشور به‌ دستور حضرت‌ امام‌ ‌(ره‌)؛ 2ـ ریاست‌ دادگاه‌ عالی‌ انقلاب‌ اسلامی‌؛ 3ـ عضویت‌در شورای‌ عالی‌ قضایی‌؛ 4ـ عضویت‌ در شورای‌ نگهبان‌ با حکم‌ امام‌ ‌(ره‌) در سال‌ 1362 و ابقا در آن‌ مسئولیت‌ با حکم‌ مقام‌ معظم‌ رهبری‌؛ 5ـ مدیریت‌ حوزه‌ علمیه‌ قم‌ و عضویت‌ در شورای‌ عالی‌ سیاست گذاری‌ حوزه‌ علمیه‌ قم‌ از سال‌ 1371 تا 1374 و نیز عضویت‌ در دوره‌ چهارم‌ شورای‌ عالی‌ حوزه‌ علمیه‌ قم‌ ؛ 6ـ نمایندگی‌ در دوره‌ اول‌ و دوم‌ مجلس‌ خبرگان‌ رهبری‌ از طرف‌ مردم‌ سمنان‌ و در دوره‌ سوم‌، چهارم و پنجم به‌ نمایندگی‌ از مردم‌ قم‌؛ 7ـ ریاست‌ مجمع‌ فقه‌ اهل‌ بیت‌ (ع‌).∎​