| علیرضا سعیدی |  موسس تیم نجات موج پیشرو|

امروزه در شرایطی به سر می‌بریم که همه روزه اخباری مبنی بر وقوع حوادث کوچک و بزرگ به گوش ‏می‌رسد. با مرور حوادثی که در همین یکی دو‌سال اخیر رخ داده‌اند، می‌توان به شرایط بسیار ناایمن در ‏بسیاری از بخش‌های جامعه پی برد. از ناایمنی‌های موجود در صنایع گرفته تا هزاران کشته تصادف‌های جاده‏ای، آتش‌سوزی‌های بزرگ و کوچکی که فروریزش ساختمان پلاسکو یک نمونه واضح آن است، حادثه اخیر ‏سقوط هواپیما در کرج، حادثه آتش‌سوزی کشتی سانچی، آتش‌سوزی‌های پی‌درپی در پتروشیمی بوعلی ‏ماهشهر و حوادثی که منجر به مرگ هموطنانمان در حوادث گازگرفتگی ناشی از منوکسیدکربن می‌شود و ‏حریق‌هایی که موجب سوختن همین تعداد معدود جنگل‌های باقی مانده در اقلیم کشور می‌شوند، همه و همه ‏یک نکته را یادآور می‌شوند که حوادث همیشه و همه جا انسان و جوامع انسانی را مورد تهدید قرار می‌دهند. ‏اما این مسأله که چرا این حوادث با این ضریب تکرار بالا رخ می‌دهند فقط یک سوی ماجرا است که باید آن را ‏در روش اجرای استانداردهای ایمنی در بخش‌های مختلف جست‌وجو کرد. اما این سکه روی دیگری نیز دارد و آن ‏راه و روش مقابله با حوادث است. اصولا رویکرد همه کشورهای جهان پیشگیری از وقوع حادثه، به‌ویژه ‏حوادثی است که منشأ آنها خطاهای انسانی و نواقص تجهیزاتی است که برای انجام این کار می‌توان ‏رویکردهای پیشگیرانه را مدنظر قرار داد، اما رویکرد دیگری نیز وجود دارد که  نباید از آن غافل بود و آن ‏توجه به روش‌های مقابله و کنترل حوادث است. در رویکرد کنترل حوادث مسائل زیادی دخیل‌اند که برای نمونه ‏می‌توان به سازماندهی، تجهیزات، آمادگی، بودجه، برنامه‌ریزی و از همه مهمتر منابع انسانی کارآمد اشاره کرد. ‏این منابع انسانی کارآمد هستند که تجهیزات را به‌کار می‌گیرند، آنها را سازماندهی و برای کنترل یک ‏حادثه برنامه‌ریزی و اقدام می‌کنند. در بسیاری از حوادثی که در بالا ذکر شد، تعداد بسیاری آتش‌نشان و ‏امدادگر که برای آموزش آنها هزینه‌های زیادی صرف شده است جان خود را از دست داده‌اند. اگر به‌طور ‏اجمالی این حوادث را مرور کنیم، به آمارهای ناراحت کننده‌ای برخواهیم خورد. مرگ 16 آتش‌نشان در ‏حادثه دلخراش پلاسکوی تهران مهمترین نمونه این‌گونه حوادث بوده است، اما این آمار فقط محدود به پلاسکو ‏نمی‌شود. کشته شدن آتش‌نشان مشهدی در حین اجرای عملیات امدادی در جریان یک حادثه بزرگراهی در ‏سال 1397، شهادت سید احسان جامعی آتش‌نشان تهرانی که در دی ماه‌سال جاری پس از اتمام عملیات ‏امدادی به دلیل برق گرفتگی جان به جان آفرین تسلیم کرد و نیز آتش نشانانی که در جریان حادثه انفجار ‏قطار نیشابور جان باختند و همچنین سایر شهدای عزیز امدادگری که ذکر آنها در این مقال نمی‌گنجد، نشان از ‏این دارد که ما حتی در فاز کنترل حوادث نیز شاید آن‌گونه که باید درست عمل نکرده‌ایم. یکی از مصادیق ‏عملکرد صحیح در کنترل حوادث، حفاظت و صیانت از جان پرسنل امدادگر و آتش‌نشان است. ‏بررسی حوادثی که منجر به مرگ یا آسیب شدید به آتش‌نشانان و امدادگران شده است بیانگر این موضوع ‏است که ما می‌توانستیم با توجه بیشتر به بحث ایمنی پرسنل عملیاتی در جریان کنترل حوادث بهتر عمل کنیم. متن استانداردهایی که در مورد عملیات امدادی وجود دارد مبین این ‏موضوع است که تیم‌های امدادی و آتش‌نشانی باید دارای یک افسر ایمنی در کنار فرمانده حادثه باشند. ‏وظایف و تکالیف افسر ایمنی حادثه در یک نکته بسیار مهم خلاصه می‌شود و آن حفاظت از جان کارکنان تیم‌‏های امدادی است. باید ‏بپذیریم که ایمنی در کار اتفاقی به دست نخواهد آمد. سازمان‌های امدادی ما باید بپذیرند که برای حصول ‏ایمنی باید تغییر کنند. امروزه درحالی‌که به دهه 1400 نزدیک می‌شویم باید توجه بالاتری به حفاظت از ‏منابع خود معطوف کنیم. برای حفاظت از منابع ملی و سرمایه‌های اجتماعی این مرز و بوم، نیروهای امدادی ‏سالم و سرحال نیاز داریم و این مسأله لزوم ارتقای وضع ایمنی امدادگران و آتش‌نشانان را به ما یادآور ‏می‌شود. ‏