مرتضی گل پور
خبرنگار حوزه دولت
حسینعلی امیری معاون امور مجلس ریاست جمهوری معتقد است اگر چه مجلس حق بررسی لایحه بودجه دولت را دارد اما طبق قانون اساسی مسئول مستقیم تدوین و اجرای لایحه بودجه دولت است و لذا شایسته است که نمایندگان محترم در بررسی لایحه به نحوی عمل کنند که ‌هارمونی و انسجام آن از بین نرود.
آقای رئیس جمهوری خطاب به مجلس گفت مطابق اصل 126 قانون اساسی، مسئول تنظیم بودجه کشور رئیس جمهوری است. شما هم در دیدار با معاونان پارلمانی وزارتخانه‌ها تأکید کردید خارج از چارچوب‌های لایحه دولت، با نمایندگان رایزنی نکنند. این دو تأکید ناظر به چیست؟
براساس اصل 126 قانون اساسی، مسئول برنامه و بودجه کشور رئیس جمهوری است. به همین جهت هم هست که مجلس شورای اسلامی ابتکار عمل در تهیه و تنظیم قوانین در همه حوزه‌ها در قالب طرح را دارد، اما در زمینه بودجه، این سند باید به عنوان لایحه و از سوی دولت به مجلس ارائه شود. به عبارت دیگر، مجلس شورای اسلامی حق دارد در همه امور، البته با محدودیت‌هایی که در قانون اساسی وجود دارد، طرح قانونی تهیه کند، اما تهیه و تصویب بودجه با طرح قانونی نمایندگان محترم امکانپذیر نیست و حتماً باید در بودجه لایحه از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه شود.
دلایل این امر چیست؟
یکی از دلایل این امر هم این است که براساس اصل 126 قانون اساسی، مسئول برنامه و بودجه کشور رئیس جمهوری است و رئیس جمهوری است که از طریق اعضای دولت و بخش اجرایی، سند بودجه و برنامه را اجرایی می‌کند. لذا آنکه آقای رئیس جمهوری گفتند و من هم در جلسه معاونان پارلمانی گفتم، ناظر بر این بود که لایحه بودجه دارای یک‌ هارمونی و هماهنگی است و منظومه‌ای است که احکام آن به هم وابسته است.
منظور از این ‌هارمونی چیست؟
به طور کلی در لایحه بودجه، میان درآمدها و هزینه‌های کشور ترازبندی شده است. در این شرایط اگر وزارتخانه‌ای بخواهد به صورت بخشی نگاه کند و تنها متناسب با اقتضائات بخش خود تغییراتی در بودجه ایجاد کند، در اجرای بودجه که مهم‌ترین سند یک ساله کشور است، مشکلاتی پیش خواهد آمد. بنابراین تأکید کردیم و معاون اول محترم هم بخشنامه کرد که همه اعضای دولت باید از لایحه دولت، یکپارچه دفاع کنند. به خاطر اینکه همه ملاحظاتی که اعضای محترم دولت درباره بودجه بخش خودشان داشتند، پیش از تنظیم یا تقدیم آن به مجلس، هم در سازمان برنامه و بودجه و هم در خود دولت مورد نظر قرار گرفته است. به اضافه اینکه درآمدها و هزینه‌های کشور معلوم است. اگر موقعی با پیشنهاد نماینده محترمی یا پیگیری یک دستگاه اجرایی بودجه یک دستگاه تغییر کند، این طور نیست که از جای دیگری بر درآمدها افزوده شود، زیرا سقف بودجه نباید تغییر کند. جای دیگری آسیب می‌بیند و‌ هارمونی لایحه بودجه آسیب می‌بیند.
با آنچه که تاکنون در کمیسیون تلفیق صورت گرفت، آیا این ملاحظات رعایت شد؟
نماینده محترم دولت در موضوع برنامه و بودجه سازمان برنامه و بودجه است. به صورت مشترک از سوی معاونت امور مجلس رئیس جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه رصدهایی انجام می‌شود. آقای دکتر نوبخت به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه ازجمع جبری آنچه در کمیسیون تلفیق اتفاق افتاده بود، راضی بود و می‌گفت که در کل رعایت بخشنامه معاون اول محترم رئیس جمهوری رعایت شده است، اما ما دستگاه‌هایی هم داشتیم که کارشناسان آنان به برخی از نمایندگان محترم یا کمیسیون تلفیق مراجعه کردند که آن هم در جای خود در داخل دولت درباره آن بحث شد.
قبل از اینکه دولت لایحه را به مجلس ارسال کند، رهبری نکاتی درباره بودجه داشتند و باعث شد که دولت بار دیگر بودجه را بررسی و اصلاحاتی روی آن اعمال کند. اکنون هم رئیس مجلس گفته است که رهبری ملاحظات دیگری دارند. فکر می‌کنید این ملاحظات جدید چیست؟
من دقیقاً از آنچه آقای دکتر لاریجانی به آن اشاره کرد، اطلاع ندارم و در جریان جزئیات آن نیستم. اما قبل از اینکه لایحه بودجه از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه شود، ملاحظات و رهنمودهای مقام معظم رهبری در لایحه بودجه اعمال شد و به همین جهت هم بود که با وصف اینکه لایحه بودجه تا 15 آذرماه آماده بود، اما کمتر از سه هفته موارد مورد نظر مقام معظم رهبری در بودجه سال 98 اعمال و به مجلس شورای اسلامی ارائه شد.