در این مطلب آمده است: مجموعه دانش ‌ها، بینش ‌ها، نگرش ‌ها، منش‌ ها و ارزش ‌های یک ملت را فرهنگ آن ملت می ‌دانند، در واقع فرهنگ هر جامعه به عنوان پدیده‌ ای بی ‌همتا به ‌تدریج در حیات جامعه شکل می ‌گیرد و قوام می ‌یابد . این فرهنگ ویژگی‌ هایی دارد که هویت ‌دهنده، مصون ‌آور، پویا، پایا و تأثیر پذیر است؛ اما یک ویژگی مهم فرهنگ فطری ‌بودن آن است که اسلام بر آن تأکید دارد. وقتی ما در جامعه اسلامی از ارزش ‌های اسلام سخن به میان می ‌آوریم، باید متوجه باشیم و دقیقا بدانیم از چه چیزی حمایت می ‌کنیم و برای برپایی کدام ارزش ‌ها تا پای جان فداکاری می‌ کنیم. به طور قطع ما از ارزش‌ های دینی نشئت ‌گرفته از قرآن و سنت پیروی و حمایت می‌ کنیم، نه فرهنگ ‌های ساخته بشری که گاه ضد فرهنگ است. این فرهنگ دینی است که ارزش دارد در راهش جان بدهی و جان فدا کنی؛ زیرا این فرهنگ و ارزش فرهنگی خدا محور است.
آنچه در فرهنگ مذهبی اسلام به عنوان اولین ارزش مورد توجه است ، یکتاپرستی و خدا محوری است که در عینیت فرهنگ و سیاست جلوه‌ هایی دارد. نکته بعد که ارزشی مهم است اینکه در فرهنگ اسلامی همه افراد در برابر قانون مساوی ‌اند. در فرهنگ مذهبی اسلام قانون الهی مطرح است و فرد و جامعه هر کدام حقوقی دارند؛ برای اجرای درست قانون و استیفای دقیق حقوق ، سنجش عدالت مبناست و افراد و حاکمان براساس این معیار، عادل یا ظالم خوانده می‌ شوند . در حکومت امام علی (ع) این فرهنگ بیش از شاخصه ‌های دیگر مورد توجه بوده است.
در فرهنگ اسلامی ارزش انسان ‌ها به داشتن تقوا (ان اکرمکم عندالله اتقیکم؛ حجرات: 13)، حرکت جهادی و مجاهدت در راه خدا (فضل الله المجاهدین علی القاعدین اجرا عظیما ؛ نساء: 95) و توجه به علم و دانش (هل یستوی الذین یعلمون و الذین لایعلمون؛ زمر/ 9) است؛ این ‌ها ارزش ‌هایی است که برای افراد شایستگی می ‌آورد . اینجاست که شایسته ‌سالاری مطرح می‌ شود . برای خدمت به مردم و مسئولیت کسی شایسته است که این ارزش ‌ها را پاس دارد و در رفتار و گفتار و کردارش به عیان دیده شود؛ نه اینکه ثروت داشته باشد یا وابسته به جریان قدرت باشد یا به دلیلی صاحب امتیازی شده باشد که مربوط به شخص او نیست؛ بلکه اعتبارش از دیگران است. این شایسته‌ سالاری اسلامی نیست. در فرهنگ مذهبی اسلام فرد در قبال اعمال خود مسئولیت دارد (کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته) و باید رفتار منصفانه با مردم داشته باشد؛ بنابراین امام علی (ع) در فرمان حکومتی خود به مالک اشتر هشدار می‌ دهد تو و خاندانت و نزدیکانت همگی موظفید با مردم با انصاف رفتار کنید...؛ یعنی آقا زادگی و ژست اربابی گرفتن ممنوع! به واسطه امتیاز عاریه‌ ای ژست ‌گرفتن ممنوع! آیا خودت مزین به ارزش ‌های دینی هستی؟
در فرهنگ اسلام عدالت رأس ارزش ‌های حاکمیت است؛ باید عدالت پاس داشته شود و با هرگونه ظلم و ستم مقابله و مبارزه شود. مولای متقیان در نامه 31 نهج‌ البلاغه به چهار ارزش که از مهم ‌ترین ارزش ‌ها در یک جامعه با فرهنگ اسلامی محسوب می ‌شود، توصیه می ‌فرمایند:
1- امر به معروف و نهی از منکر؛
2- تحمل سختی ‌ها و مشکلات در راه حق و در مسیر جهاد فی سبیل الله؛
3- یاری مستمندان؛
4- قرض ‌الحسنه
این چهار ارزش جامعه را به صراط مستقیم رهنمون و مشکلات جامعه اسلامی را به ‌راحتی حل و فصل می‌ کند . این روزها می ‌بینیم انواع مختلف گناهان گریبان جامعه را گرفته است و انسان‌ ها را آزار می ‌دهد ؛ از گناهان اخلاقی و حریم ‌شکنی ‌های مختلفی مثل بی ‌توجهی به اصل حداقل حجاب تا روابط با جنس مخالف در خانواده ‌ها به ‌ویژه در مراسم شادی مثل عروسی ‌ها تا حتی مراسم ختم و...؛ همچنین گناهانی مثل دروغ، تهمت، کم ‌فروشی، گران‌ فروشی، ربا و ربا و ربا و ریا که خانمان ‌سوز است. باید برای ریشه‌ کنی این ‌ها از امر به معروف و نهی از منکر بهره جست. از طرفی باید برای مشقت زندگی و گرانی ‌های ناشی از بی ‌تدبیری، بی ‌برنامگی، اعمال‌ نشدن نظارت، ضعف قاطعیت در برخورد با سوء ‌استفاده‌ کنندگان، فقر و فساد و تبعیض که زندگی را بر مردم سخت کرده است، چاره ‌جویی شود تا مردم از این مفاسد نجات یابند. باید قدر دان مردم بود که این شرایط سخت را تحمل می ‌کنند و همچنان با انقلاب همراه ‌اند و به خاطر اسلام مجاهدت می ‌کنند ؛ بنابراین رسیدگی به امور مستمندان از ضروریات است که هم مردم و متمکنین باید دست در جیب و از جامعه فقر زدایی کنند و هم دولت و مسئولان باید فکری وسیع داشته باشند تا این نقیصه مهم برطرف شود. همچنین حل معضل ربای بانکی نیز یک ضرورت است؛ باید فرهنگ قرض ‌الحسنه که فرهنگی قرآنی است، جایگزین آن شود. بانک ‌ها باید به این سمت و سو حرکت کنند، به رهنمود های مراجع عظام توجه بیشتری مبذول دارند، با مردم مهربان ‌تر باشند و از انحصار تسهیلاتی و تجارت به جای بانکداری بپرهیزند . توجه کنیم با شعار و سلام و صلوات کار حل نمی ‌شود ؛ بلکه اعتقاد عملی به ارزش ‌ها راهگشا خواهد بود.
7141/6026/