خبرگزاري آريا -

پوکي استخوان بيماري است که مي‌تواند سبب شکستگي استخوان شود
روش سنجش تراکم استخوان براي شناسايي افرادي مورد استفاده قرار مي‌گيرد که در معرض خطر پوکي استخوان قرار دارند.
سنجش تراکم استخوان يا به اختصار BMD روش متداول براي سنجش مقدار تراکم استخوان‌هاي بدن است. در اين روش که مقدار وزن مواد معدني استخوان رادر هر سانتي‌متر مربع اندازه مي‌گيرند يک معيار نسبي از مواد معدني استخوان را بدست مي‌دهد ولي چگالي واقعي استخوان سنجيده نمي‌شود. کاربرد باليني آن براي اندازه‌گيري غير مستقيم از مقدار پوکي استخوان بيمار مي‌باشد .
با انجام آزمايش سنجش تراکم‌ استخوان درجه پوکي استخوان و تعيين ريسک شکستگي استخوان مورد اندازه‌گيري قرار مي‌گيرد. با اين روش استخواني که مواد معدني خود را از دست داده و ضعيف شده و احتمال شکستگي بالايي دارد مشخص مي شود و قبل از شکستگي و احساس ضعف در استخوان اين کاهش شناسايي مي‌شود.
هر چند که پوکي استخوان، با روند طبيعي پيري استخوان ايجاد و پيشرفت مي‌کند اما تعيين ميزان محتويات معدني استخوان براي پيشگيري و احتمالا درمان درصد شکستگي ضروري است.

سنجش تراکم استخوان براي شناسايي افرادي که در معرض خطر پوکي استخوان قرار دارند
بهترين سن براي انجام تست تراکم استخوان :
پوکي استخوان بيماري است که مي‌تواند سبب شکستگي استخوان شود اما در واقع ممکن است مدتهاي طولاني دچار پوکي استخوان شده باشيد و اين موضوع را ندانيد. به همين دليل به آن «بيماري خاموش» مي‌گويند.
هر زني که به 65 سالگي رسيده است بايد تست تراکم استخوان را انجام دهد، اما اگر شما احتمال باليني کاهش تراکم استخوان را داريد (مثلا پايين بودن وزن بدن، سيگار کشيدن، سابقه‌ي خانوادگي و يا سابقه‌ي شکستگي استخوان) بايد پيش از رسيدن به سن يائسگي اين سنجش را انجام دهيد.
خيلي از خانمها در حالي وارد يائسگي مي‌شوند که تراکم استخواني‌شان کم است و برخي از خانمها نيز هستند که به ازاي هر شش سال از عمر خود، 5 درصد از تراکم استخوان‌شان را از دست مي‌دهند. مردها نيز بايد در سن 70 سالگي سنجش تراکم استخوان را انجام دهند، مگر اينکه ريسک فاکتورهايي وجود داشته باشد که در اينصورت 50 سالگي را براي سنجش تراکم استخوان توصيه مي‌کنيم.

خيلي از خانمها در حالي وارد يائسگي مي‌شوند که تراکم استخواني‌شان کم است
چه عواملي در تراکم استخوان موثر است؟
ژنتيک و ميزان فعاليت بدني مهم ترين عامل تعيين تراکم استخوان است.
بعد از اين دو عامل ميزان مصرف کلسيم و ويتامين دي نيز در متراکم کردن استخوان موثر است.
کساني که ورزش را در سنين کودکي شروع کنند و تغذيه پر از لبنيات داشته باشند، ذخيره بيشتري از استخوان متراکم را در ابتداي جواني خواهند داشت.
پس از اين که استخوان ها در سن جواني متراکم شدند، شروع به پوک شدن مي کنند. اينجا هم در کاهش سير نزولي تراکم استخوان، ورزش، مصرف کلسيم و ويتامين D موثر است.
به اين ترتيب کساني که ورزش منظم و مداوم مي کنند، هم استخوان هاي متراکم تري خواهند داشت و هم سير پوک شدن استخوان در بدن آنها کند خواهد بود.
درمان پوکي استخوان زماني انجام مي شود که آزمايش سنجش تراکم استخوان نشان دهنده پوکي استخوان باشد.

ژنتيک و ميزان فعاليت بدني مهم ترين عامل تعيين تراکم استخوان است
سنجش تراکم استخوان در چه قسمت‌هايي قابل انجام است؟
سنجش تراکم استخوان، در قسمت‌هاي مختلف بدن قابل انجام است. ظرف مدت چهار دقيقه مي‌توان سنجش استخوان لگن و گردن فمور (گردن استخوان ران) را انجام داد.
در حال حاضر اندازه تراکم استخوان در مچ دست و تمام قسمت‌هاي بدن نيز انجام مي‌شود. ولي محل‌هايي که به عنوان استاندارد تشخيص پوکي استخوان پذيرفته شده، ستون فقرات کمري و استخوان ران است که به عنوان استاندارد سنجش تراکم استخوان شناخته شده است و با اندازه‌گيري تراکم استخوان اين دو قسمت، مي‌توان برآيندي از کل بدن را به دست آورد.
در بيماران روماتيسمي يا افرادي که به علل مختلف دچار شکستگي‌هاي مکرر مچ دست مي‌شوند، سنجش تراکم استخوان مچ دست کمک کننده است.
سنجش تراکم استخوان تمام بدن اطلاعات بيشتري را براي تشخيص پوکي استخوان نشان نمي‌دهد و چندان ضروري نيست،اغلب اين نوع اندازه‌گيري، در مطالعات تحقيقاتي، مورد استفاده قرار مي‌گيرد. همچنين در مواردي نظير بررسي چربي بدن نيز ممکن است مورد استفاده قرار گيرد.

سنجش تراکم استخوان، در قسمت‌هاي مختلف بدن قابل انجام است
نحوه انجام سنجش تراکم استخوان يا دانسيتومتري
روش انجام سنجش تراکم استخوان بدون درد است و احتياج به تزريق، رژيم خاص يا روش‌هاي مراقبتي ويژه ندارد.
دو نوع دستگاه اسکن براي سنجش تراکم استخوان وجود دارد:
اسکنرهاي مرکزي
اسکن هاي محيطي
در دستگاه هاي اسکنر مرکزي تراکم استخوان هاي مرکز بدن يعني ستون مهره و لگن بررسي شده و در دستگاه هاي اسکنر محيطي تراکم استخوان هاي محيطي تر مانند مچ دست، مچ پا و انگشتان بررسي مي‌شود.
اسکنرهاي مرکزي:
نحوه انجام سنجش تراکم استخوان بدين صورت مي باشد که ابتدا بيمار بر روي تخت دستگاه به پشت دراز مي کشد که بايد در حين انجام تصويربرداري بي حرکت نيز باشد. سپس دتکتور دستگاه يا گيرنده دستگاه بر روي ناحيه مورد نظر بدن که قصد اندازه گيري تراکم استخواني را دارد قرار گرفته و پرتو اشعه ايکس به سمت استخوان مورد نظر تابانده مي شود اسکن يا سنجش تراکم استخوان 10 تا 20 دقيقه طول مي کشد.
اسکن هاي محيطي :
تراکم استخوان را در مچ دست يا پاشنه پا اندازه گيري مي کند. pDXA ساختاري است جعبه مانند و قابل حمل با فضايي که براي قرار دادن پا يا ساعد براي تصوير برداري در نظر گرفته شده است. دستگاه هاي محيطي تراکم استخواني را در مچ دست، انگشتان و يا پاشنه پا اندازه گيري مي کنند و اغلب در داروخانه ها در دسترس اند و يا در آمبولانس ها وجود دارند.
گردآوري:بخش سلامت بيتوته