احوال و آثار بهاء‌الدین عاملی معروف به شیخ بهایی

محمدکاظم رحمتی

تهیه و نشر:

مؤسسه کتاب شناسی شیعه

چاپ اول: ۱۳۹۶

۸۸۸ص ـ ۵۰هزار تومان

کتاب حاضر چهل و ششمین عنوان از سلسله «بزرگان شیعه» است و در آن شرح حال، افکار، آثار ماندگار و خدمات شیخ بهاءالدین محمد بن حسین بن‌عبدالصمد عاملی معروف به «شیخ بهایی» (م۱۰۳۰) و خاندان علمی و پرآوازه این بزرگوار به خوبی تبیین شده است.

شیخ بهایی از عالمان و مفاخر برجسته جهان اسلام است که تأثیر او و پدر بزرگوارش در تحولات دولت صفوی، کثرت و گستردگی دامنه، تنوع آثار ماندگار و مورد استفاده تا روزگار ما، فراوانی نسخ خطی بسیاری از آثارش از ویژگی‌های اوست. تاکنون نزدیک به ده‌هزار نسخه خطی از آثار شیخ بهایی (اعم از آنچه تألیف اوست یا منسوب به اوست) به ثبت رسیده و در کتابخانه‌ها نگهداری می‌شود.

کتاب حاضر جامع‌ترین و دقیق‌ترین کتاب در سرگذشت شیخ بهایی و خاندان آن بزرگوار است و از امتیازات آن استقصای اجازات و انهاءات شیخ، تبیین جزئیاتی از سرگذشت این خاندان، اشتمال بر پژوهش‌های غربیان درباره آنان، تتبع بسیار در لابلای نسخ خطی و استخراج و درج اطلاعات آنها، معرفی تفضیلی همه منابع مرتبط با شیخ بهایی و روزشمار مبسوط است. این کتاب در هفت بخش و یک خاتمه و پیوست تنظیم شده است. بخش اول شامل بررسی و گزارشی از منابع شرح حال شیخ بهایی است. بخش دوم خاندان و نیاکان شیخ بهایی نام دارد و در آن به تفضیل تمام مطالب موجود و قابل دسترس درباره اجداد شیخ بهایی به ترتیب تاریخی گردآوری شده است. بخش سوم درباره پدر شیخ بهایی است و در آن به تفضیل از تمام مطالب موجود و دانسته درباره پدر شیخ بهایی بحث شده است.

بخش چهارم درباره وابستگان شناخته شده شیخ بهایی، یعنی پدر همسرش، شیخ علی‌بن هلال منشار کرکی و شوهر خواهر او (علی بن احمد بن نعمه الله بن خاتون عاملی غیاثی) و خواهرزاده نامورش شمس‌الدین ابوالمعالی محمد بن علی خاتون عاملی است. موضوعات بخشهای دیگر کتاب بدین قرار است: سالشمار زندگی شیخ بهایی و پدرش حسین بن عبدالصمد، شاگردان شیخ و راویان از او، مقام علمی و تألیفات شیخ بهایی، وفات شیخ بهایی. نکته مهمی که نویسنده در جریان پژوهش درباره شیخ‌بهایی و خاندانش به آن برخورد نموده، نقش مهم شیخ بهایی و پدرش در انتقال برخی مواریث شیعه چون کتاب «تهذیب‌الاحکام» شیخ طوسی، «خلاصه الاقوال» علامه حلی، «ایضاح‌الاشتباه» علامه حلی و آثار دیگر است که در حقیقت اساس کتابت بسیاری از نسخه‌های خطی آثار مذکور در دوره صفویه به بعد در سنت شیعی، همان نسخه بوده که این مطلب برای تصحیح انتقادی آثار مذکور و تبارشناسی نسخه‌های مذکور اهمیت دارد.

سارتر در ایران

احمد راسخی لنگرودی

نشر اختران

چاپ اول ۱۳۹۷

۱۸۰ ص ـ ۱۶هزار تومان

نقش جریان‌ساز و تأثیرگذار فیلسوف فرانسوی و صاحب نامی چون ژان پل سارتر را در قرن بیستم نباید از نظر دور داشت. او مؤثرتر و درخشان‌تر از برخی از شخصیت‌های قرن بیستمی در افکار جوامع نقش‌آفرینی کرد و توجه روشنفکران جهان را در عرصه‌های مختلف، از جمله فلسفه و ادبیات و سیاست و نقد و هنر، طی چند دهه به خود معطوف داشت. شهرت او حد و مرزی نمی‌شناخت و مرزهای جغرافیایی را درمی‌نوردید. در بسیاری از کارکردهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی قرن گذشته جلودار بود. شاید بتوان گفت اگر فیلسوف آلمانی، مارتین هایدگر بر الهیات قرن بیستم تأثیر گذاشت، سارتر نیز با پاره‌ای از نظریه‌های نافذ خود، همچون: «ادبیات متعهد» و «مسئولیت نویسنده»، و آزادی و انتخاب انسان، بر جریان روشنفکری و ادبیات قرن بیستم نقش مؤثری ایفا کرد. تا جایی که بخش معتنابهی از جریان روشنفکری و ادبی و هنری این قرن در جهان و ایران متأثر از او و آثار متنوع و پرشمار اوست.

با نام و آوازة او بود که مکتب فلسفی اگزیستانسیالیسم در سراسر جهان از جمله ایران شناخته شد. پیش از او آن را می‌بایست در کتاب‌ها و پژوهشکده‌ها جستجو کرد. با سارتر اگزیستانسیالیسم جانی تازه گرفت و جنبش‌آفرین شد. راسخی لنگرودی با این رویکرد به بازخوانی نقش تاثیرگذار سارتر در اندیشه روشنفکران ایران و شکل‌گیری کافه‌های روشنفکری در دهه‌های چهل و پنجاه ‌پرداخته است.

درباره امام خمینی(ره)

۱۵ خرداد و مسئله انقلاب

خاطرات مستند استاد

سید هادی خسروشاهی

گردآورنده: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

ناشر: مؤسسه چاپ و نشر عروج

چاپ اول: ۱۳۹۷

۵۰۸ ص ـ ۵۲هزار تومان

پدیده انقلاب اسلامی که در دهه‌های چهل و پنجاه شمسی و به دست میلیون‌ها ایرانی و با رهبری امام خمینی شکل گرفت و به پیروزی رسید، رخدادی منحصر به فرد در تاریخ سرزمین ماست که سازندگانش هزاران خاطره از فراز و فرود آن دارند و چنانچه آن خاطرات از سینه‌ها به صحیفه‌ها منتقل ‌گردد، بخش بزرگی از تاریخ انقلاب اسلامی متولد شده است.

کتاب حاضر گوشه‌ای از خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین سید هادی خسروشاهی، با تمرکز بر قیام ۱۵ خرداد به عنوان آغاز نهضت اسلامی، به رهبری حضرت امام خمینی(ره) است. وی در خلال خاطرات خویش، فضای حاکم بر حوزه‌های علمیه را قبل و بعد از ۱۵ خرداد، به‌ویژه با توجه به تاثیرپذیری آن از نهضت حضرت امام تشریح نموده و ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی، حمله به مدرسه فیضیه و ملاقات رهبران نهضت آزادی با رهبر انقلاب را بازگو و در ادامه خاطراتی از دوران نمایندگی امام(ره) در وزارت ارشاد و سفارت جمهوری اسلامی ایران در واتیکان و ابلاغ پیام معظم‌له به پاپ بیان کرده و در این میان ناگفته‌هایی را مطرح نموده که خواننده در جایی دیگر ندیده و نشنیده است.

در قسمت پیوست‌ها هم مطالبی مطرح شده که در واقع پیوند وثیقی به خاطرات ندارد، ولی به تناسب موضوعات مطرح شده در آنها، نوعی ارتباط با بخش اصلی کتاب دارد که در آخر کتاب و در شش فصل نقل شده است و هر یک یا متن یک سخنرانی و یا یک مصاحبه بوده است و در کل می‌تواند برای اهالی تاریخ ارزشمند باشد.

خدای متعال

یان ریچارد نتون

مترجم: سیده لیلا اصغری

ناشر: حکمت

چاپ اول: ۱۳۹۷ ـ ۴۷۷ص

این کتاب کوششی است برای بررسی و تحلیل مفهوم خدا نزد فیلسوفان و متکلمان اسلامی با استفاده از دیدگاه‌های مربوط به ساختارگرایی و نشانه‌شناسی. ریچارد نتون از میان چهارتلقی عمده قرآنی، تمثیلی، عرفانی و نوافلاطونی درباره ذات خداوند، به جنبه ناشناخته و مطلقاً متعال و نوافلاطونی خدا در مقام خالق توجه می‌کند.

از نظر وی «الگوی خالق قرآنی» متضمن خدایی است که از هیچ می‌آفریند، در زمان تاریخی عمل می‌کند، در همین زمان مخلوقاتش را هدایت می‌کند، و به نحوی غیرمستقیم می‌توان به او شناخت پیدا کرد. وی می‌کوشد نشان دهد که چگونه خدایی که از جمله کندی، فارابی، ابن‌سینا، اسماعیلیان، سهروردی و ابن عربی معرفی می‌کنند، با گذشت زمان، به طوری فزاینده از الگوی خالق قرآنی «بیگانه» می‌شود! البته وی فیلسوفان اسلامی متأخری را که آرایشان با الگوی خالق قرآنی متفاوت یا بیگانه است، نا معتبر یا غیراسلامی نمی‌داند، بلکه صرفاً به متفاوت بودن آنها حکم می‌کند. نتون در نهایت نتیجه می‌گیرد که مفهوم بیگانگی، نوعی متفاوت از الگوی الهیاتی فراهم می‌آورد که همچنان می‌تواند به طوری موجه تحت چتر اسلامی قرار گیرد؛ زیرا این الگو سوابق قابل توجهی در جنبه‌های تنزیهی الوهیت قرآنی دارد.

این کتاب در هفت فصل زیر تدوین شده است: ۱ـ مقدمه، کندی: تماشاگری در آستانه،۳ـ فارابی: جستجوی نظام، ۴ـ خدای محبوب و واجب ابن‌سینا، ۵ـ خدای اسماعیلیه قرون میانه: گونه‌های جهان‌شناختی یک مضمون نوافلاطونی، ۶ـ اشراق و وحدت: جهان عرفانی سهروردی و ابن عربی، ۷ـ نتیجه: واژگان تعالی به سوی نظریه‌ای نشانه شناختی درباره الهیات اسلامی.