سیدجلال ساداتیان
دیپلمات سابق در اروپا
دولت امریکا در شرایطی که کشورهای اروپایی در تداوم مواجهه بر سر برجام تلاش خود برای نهایی کردن سازوکار مالی مبادلات اقتصادی با ایران را شدت بخشیده‌اند، می‌کوشد ناکامی‌های گذشته را با برگزاری یک نشست بین‌المللی جبران کند. امریکا در حالی از توافق هسته‌ای خارج شد که پیش‌تر تصور می‌کرد با خروج خود، ایران هم مقابله به مثل و این شرایط را برای امریکا آسان خواهد کرد تا بتواند اجماع مجددی را مثل قبل از برجام علیه آن فراهم کند. اما این اتفاق نیفتاد بلکه برعکس اروپایی‌ها حداقل از نظر سیاسی موضع جدی‌ای در مقابل امریکا گرفتند و نه یک بار بلکه چند بار هم در کلام فدریکا موگرینی و هم در بیانیه‌ها و اظهار نظرهایی که سران سه کشور طرف توافق ابراز کردند کاملاً در مقابل امریکا ایستادگی کردند یعنی بیانیه‌های سیاسی آنها نشان می‌داد با هدف دفاع از اعتبار و امنیت خودشان با عهدشکنی مستقیم امریکا و زیرپا گذاشتن یک قطعنامه بین‌المللی قاطعانه ایستاده‌اند. مقاومتی که عملاً امریکا را در صحنه بی‌المللی تنها و منزوی کرد.
بارزترین نمونه شکست امریکا در پیگیری رویکرد ضد برجامی‌اش در خلال نشست شورای امنیت با ریاست دونالد ترامپ و همزمان با برگزاری نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل اتفاق افتاد. جایی که ترامپ تصور می‌کرد می‌تواند جلسه شورای امنیت را کاملاً علیه ایران با ریاست خودش اداره کند اما شکست خورد و همه شورای امنیت علیه او موضع گرفتند. خب اینها شکست‌هایی بود که حتی موجب برکناری نیکی هیلی شد و باعث شد تا آنها در جست و جوی جبران چنین شکست‌هایی باشند.
امریکا در امتداد سیاست فشار علیه ایران تصمیم به برگزاری اجلاسی در لهستان گرفته که تمرکز اصلی آن بر موضوع ایران است. لهستان در کنار جمهوری چک جزو متحدین نزدیک امریکا به شمار می‌آید. سیاست امریکایی‌ها که بر این تصورند با گردآوردن سران اروپایی، آفریقایی و آسیایی می‌توانند یک جمع ضد ایرانی را تشکیل دهند، دو وجه دارد؛ از یک سو کشورهای همراه با سیاست ضد ایرانی خود را متشکل‌تر و هماهنگ‌تر از گذشته نموده و در نتیجه مسیر عملیاتی کردن خواسته‌های خود را هموارتر می‌کنند و از سوی دیگر می‌کوشند تا یک قدرت‌نمایی علیه کشورهای اروپایی حامی برجام داشته باشند. اما با توجه به شرایط یاد شده به نظر نمی‌رسد که دولت امریکا به خواسته‌های خود از برگزاری نشست لهستان دست یابد. این در حالی است که بر عکس این نشست می‌تواند شکاف میان اروپا و امریکا را بیشتر کرده و عزم اروپایی‌ها را برای مواجهه تمام قد با امریکا راسخ‌تر کند. چنان که با انتشار خبر برگزاری این کنفرانس ضد ایرانی، مقام‌های اروپایی با اعلام خودداری از حضور در هر سطحی در این نشست، مخالفت خود را با امریکا ابراز کرده‌اند. بنابراین معتقدم این اجلاس هم غیر از یک جوسازی رسانه‌ای که برای مدت کوتاهی ممکن است برد داشته باشد، حاصل چندانی برای امریکا نخواهد داشت.
∎
دیپلمات سابق در اروپا
دولت امریکا در شرایطی که کشورهای اروپایی در تداوم مواجهه بر سر برجام تلاش خود برای نهایی کردن سازوکار مالی مبادلات اقتصادی با ایران را شدت بخشیده‌اند، می‌کوشد ناکامی‌های گذشته را با برگزاری یک نشست بین‌المللی جبران کند. امریکا در حالی از توافق هسته‌ای خارج شد که پیش‌تر تصور می‌کرد با خروج خود، ایران هم مقابله به مثل و این شرایط را برای امریکا آسان خواهد کرد تا بتواند اجماع مجددی را مثل قبل از برجام علیه آن فراهم کند. اما این اتفاق نیفتاد بلکه برعکس اروپایی‌ها حداقل از نظر سیاسی موضع جدی‌ای در مقابل امریکا گرفتند و نه یک بار بلکه چند بار هم در کلام فدریکا موگرینی و هم در بیانیه‌ها و اظهار نظرهایی که سران سه کشور طرف توافق ابراز کردند کاملاً در مقابل امریکا ایستادگی کردند یعنی بیانیه‌های سیاسی آنها نشان می‌داد با هدف دفاع از اعتبار و امنیت خودشان با عهدشکنی مستقیم امریکا و زیرپا گذاشتن یک قطعنامه بین‌المللی قاطعانه ایستاده‌اند. مقاومتی که عملاً امریکا را در صحنه بی‌المللی تنها و منزوی کرد.
بارزترین نمونه شکست امریکا در پیگیری رویکرد ضد برجامی‌اش در خلال نشست شورای امنیت با ریاست دونالد ترامپ و همزمان با برگزاری نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل اتفاق افتاد. جایی که ترامپ تصور می‌کرد می‌تواند جلسه شورای امنیت را کاملاً علیه ایران با ریاست خودش اداره کند اما شکست خورد و همه شورای امنیت علیه او موضع گرفتند. خب اینها شکست‌هایی بود که حتی موجب برکناری نیکی هیلی شد و باعث شد تا آنها در جست و جوی جبران چنین شکست‌هایی باشند.
امریکا در امتداد سیاست فشار علیه ایران تصمیم به برگزاری اجلاسی در لهستان گرفته که تمرکز اصلی آن بر موضوع ایران است. لهستان در کنار جمهوری چک جزو متحدین نزدیک امریکا به شمار می‌آید. سیاست امریکایی‌ها که بر این تصورند با گردآوردن سران اروپایی، آفریقایی و آسیایی می‌توانند یک جمع ضد ایرانی را تشکیل دهند، دو وجه دارد؛ از یک سو کشورهای همراه با سیاست ضد ایرانی خود را متشکل‌تر و هماهنگ‌تر از گذشته نموده و در نتیجه مسیر عملیاتی کردن خواسته‌های خود را هموارتر می‌کنند و از سوی دیگر می‌کوشند تا یک قدرت‌نمایی علیه کشورهای اروپایی حامی برجام داشته باشند. اما با توجه به شرایط یاد شده به نظر نمی‌رسد که دولت امریکا به خواسته‌های خود از برگزاری نشست لهستان دست یابد. این در حالی است که بر عکس این نشست می‌تواند شکاف میان اروپا و امریکا را بیشتر کرده و عزم اروپایی‌ها را برای مواجهه تمام قد با امریکا راسخ‌تر کند. چنان که با انتشار خبر برگزاری این کنفرانس ضد ایرانی، مقام‌های اروپایی با اعلام خودداری از حضور در هر سطحی در این نشست، مخالفت خود را با امریکا ابراز کرده‌اند. بنابراین معتقدم این اجلاس هم غیر از یک جوسازی رسانه‌ای که برای مدت کوتاهی ممکن است برد داشته باشد، حاصل چندانی برای امریکا نخواهد داشت.
نظر شما