نگاهي متفاوت به دستاوردهاي انقلاب اسلامي
صاحبخبر - احمدرضا هدايتي تاکنون در باب دستاوردهاي انقلاب اسلامي سخنهاي بسياري گفتهشده و مطالب متعدد و متنوعي نيز به رشته تحرير درآمده است، اما شايد کمتر به زواياي پنهان و نامحسوس کار عظيمي که طي چهار دهه عمر بابرکت انقلاب شکوهمند اسلامي صورت گرفته، پرداختهشده باشد. برخي از اين دستاوردها يا اصلاً سابقه قبلي نداشته و يا بهکل جهشي و چندين برابري رشد يافته است، بااينحال متأسفانه گاهي بخشي از اين دستاوردها براي برخي از افراد، در رديف يک اقدام معمول و روش عادي قرارگرفته و کماهميت جلوه ميکند. تحقق شعار استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي براي درک بهتر مطلب، بايد بيان دستاوردهاي انقلاب را با چگونگي تحقق شعار (استقلال – آزادي – جمهوري اسلامي) آغاز و مورد بررسي قرارداد. رفع وابستگي و استقلال کشور: اولين بخش از اين شعار، واژهاي است به نام «استقلال» که از مفهوم بسيار گستردهاي برخوردار است و شرح آن در اين وجيزه نميگنجد، اما براي تقريب اذهان عمومي، ذکر چند نمونه خالي از لطف نيست.در کتاب خاطرات مادر شاه مطلبي با اين مضمون آمده است که «يک روز هنگام ملاقات با محمدرضا متوجه شدم بسيار ناراحت و آشفته است، وقتي جريان را از او پرسيدم، گفت ميخواهم نخست وزيرم را عوض کنم، اما آمريکاييها موافقت نميکنند، قرار شد فرح مقداري طلا و جواهر براي همسر رئيسجمهور وقت آمريکا ارسال کند و از طريق وي، رضايت و موافقت رئيسجمهور آمريکا براي اين جابه جايي جلب شود».اين مفهوم بدان معنا است که شاه مملکت حتي اجازه جابه جايي و عزل و نصب کابينه خود را هم نداشت، البته اين وابستگي مسبوق به سابقه بود و با کودتاي ننگين (آمريکايي – انگليسي) 28 مرداد در سال 1332 به اوج خود رسيد و لذا شاه همواره به همه اطرافيان خود و حتي دولتهاي حامي خود ازجمله آمريکا در مورد تداوم پشتيباني از سلطنتش بدبين بود و به همين دليل پيوسته نگران و متزلزل به نظر ميرسيد. اين بدبيني و نگراني بيدليل هم نبود، زيرا همانگونه که اشاره شد، او قبلاً و در مقطع اول دوران حکومت خود (بين سالهاي 1320 تا 1330) که دولت انگليس همچنان بر امور کشور سيطره داشت نيز مجبور شده بود طي 10 سال، 18 بار نخستوزير کشور را به دلايل مختلف ازجمله اعمالنفوذ مستشاران انگليسي، عزل و با تأييد آنها فرد جديدي را منصوب نمايد. نشست سهجانبه سران دول پيروز جنگ جهاني دوم شامل روسيه، آمريکا و انگليس که به نشست سعدآباد معروف است نيز در همان ايام در ايران برگزار شد، بدون آنکه شاه مملکت قبلاً از ورود سران مورد اشاره و برگزاري چنين جلسهاي در حيطه حکومتي خود مطلع شده باشد، پس از اطلاع نيز رفتار متفقين با وي چنان تحقيرآميز و همراه با بياعتنايي بود که به روايت تاريخ، خاطره آن هرگز از ذهن شاه پاک نشد. البته وابستگی کشور و دخالتهای مکرر و مستمر دول خارجی مانند؛ روسیه و انگلیس، از زمان حکومت قاجار و در جریان جنگهای اول و دوم جهانی در ایران نهادینهشده بود، اما با به تخت نشاندن و سپس سرنگونی حکومت رضاشاه توسط دولت انگلیس و دربی آن، با تصویب قانون کاپیتولاسیون با اعمالنفوذ آمریکاییها کاملاً رسمیت یافت. بهعبارتدیگر تحقیر نظام حکومتی ایران که در زمان قاجار و در تمام دوران تسلط انگلیسیها بر کشور نیز مسبوق به سابقه بود، پس از سلطه آمریکا بر کشور و ورود حدود 50 هزار مستشار آمریکایی که تقریباً زمام همه امور مملکت بهخصوص بخش نظامی کشور را در دست گرفته بودند، به شکل فراگیری گسترشیافته و شدت گرفت، تا جایی که افسران جزء و گاهی حتی درجهداران اعزامی ارتش آمریکا، بر افسران ارشد و فرماندهان عالیرتبه ایرانی فرماندهی و به تعبیر بهتر، فرمانروایی میکردند. بهعنوانمثال؛ با اینکه دولت ایران نقش ژاندارمی آمریکا در منطقه را بر عهده داشت و میلیاردها دلار تجهیزات نظامی از این کشور خریداری کرده بود، اما ارتش ایران در بسیاری از موارد حق استفاده مستقیم از این امکانات را نداشت و در راستای همین رفتار تحقیرآمیز و برای جلوگیری از احتمال انتقال دانش فنی، کارشناسان ایرانی هیچگاه اجازه نیافتند تا در امور فنی و تعمیراتی هیچیک از تجهیزات اساسی و مهم که از آمریکا خریداریشده بود، مشارکت نمایند. در بخش غیرنظامی نیز اموری مانند؛ استخراج و تولید نفت کاملاً در اختیار خارجیها (عمدتاً آمریکاییها) بود و طرح تقسیم اراضی کشور که از آن بهعنوان انقلاب سفید نامبرده میشد، نیز در همان دوران، در حالی به ایران تحمیل شد که آمریکاییها با ایجاد زمینهای بسیار وسیع به کشت محصولات استراتژیک گندم و ذرت، با مازاد تولید مواجه و در جستجوی بازار جدید بودند. این طرح که به بهانه مبارزه با سیستم اربابرعیتی اجرا گردید، باعث شد تا گندمزارها و سایر زمینهای یکپارچه کشاورزی ایران به قطعات کوچک و بلااستفاده و ناکارآمد با محصولات متفاوت و پراکنده تبدیل و خودکفایی در تولید گندم جایش را به واردات گندم از آمریکا بدهد و وابستگی کشور تشدید شود. درهرحال این شرایط با بروز پدیده نوظهور انقلاب اسلامی، بهیکباره تغییر کرد و نهتنها استعمارگران نقش و جایگاه خود در ساختار حکومتی کشور و بهتبع آن، فرصت غارت منابع نفتی و مواد معدنی و همچنین بازار بزرگ فروش تولیدات کمپانیهای غربی و بسیاری از دیگر منافع خود در ایران را بهطور کامل از دست دادند، بلکه همین انقلاب سبب شد تا بسیاری از نقشههای دولتهای استکباری، نقش بر آبشده و بهتدریج از میزان نفوذ و اعتبار کاذب آنها در سطح جهان کاسته شود. درواقع ظلمستیزی و ماهیت ضد استکباری انقلاب اسلامی و همچنین عدالتطلبی و نگاه بشردوستانه ایران نسبت به مستضعفین جهان و مسائل بینالمللی باعث شد تا برخلاف کشورهای سلطهگر که باقدرت زر و زور و تزویر و نیز تهدید و تحریم و تخریب در دولتها نفوذ میکنند، نظام اسلامی با عملکرد مبتنی بر ارزشهای الهی و انسانی خود، در قلب ملتهای محروم و مستضعف جهان جای بگیرد و انقلاب اسلامی و کشور ایران به یک مجموعه تأثیرگذار در معادلات جهانی و منطقهای تبدیل شود. در رابطه با نقش ایران در معادلات بینالمللی میتوان به تأثیر غیرقابلانکار انقلاب اسلامی ایران در فروپاشی نظام دوقطبی حاکم برجهان، برهم خوردن نقشه از نیل تا فرات رژیم اشغالگر قدس، خنثیسازی طرح ایجاد خاورمیانه بزرگ آمریکاییها، جلوگیری از تجزیه کردستان عراق، نابودی داعش و کمک به پیروزی و تثبیت حکومت در سوریه و عراق، ایفای نقش در ایجاد نهضت بیداری اسلامی و تأثیرگذاری در بروز و ظهور جنبشهای اعتراضی در غرب، بهعنوان مهمترین دستاوردهای فرا منطقهای آن اشاره کرد. تحقق شعار آزادی: بخش دوم شعار انقلاب به واژه ارزشمند «آزادی» اختصاص دارد که در پی قطع رابطه آمریکا با ایران و آزادی از قید اسارت استکبار و رهایی از ظلم و دیکتاتوری حکومت پهلوی محقق شد، حکومتی که اختناق در آن در حدی بود که یک انگلیسی در کتاب خاطرات خود از وضعیت زمان شاه مینویسد؛ «مردم ایران بسیار بااحتیاط و توأم با احترام ناشی از ترس و بهندرت درباره شاه و عملکرد او و اطرافیانش در جامعه و حتی خانواده خود صحبت میکنند، چراکه از هر 100 نفر ایرانی، حداقل 45 نفر آنها به خبرچینی علیه یکدیگر اشتغال دارند». به همین دلیل؛ تنها پس از تحقق این شعار بود که احزاب مختلف سیاسی در ایران امکان بروز و ظهور پیدا کردند و انبوه مطبوعات پا به عرصه سیاست گذاشتند و پیر و جوان و تحصیلکرده و عامی به خود اجازه دادند تا در امور مختلف، حتی امور نامرتبط باتجربه، شغل و رشته تحصیلی خود اظهارنظر نموده و به شکل مستقیم و غیرمستقیم در امور مختلف کشور مشارکت و بعضاً دخالت نمایند. این روندی است که بهتدریج در جامعه ایرانی نهادینهشده و گسترشیافته است، بهگونهای که آزادی اندیشه در عرصههای مختلف مانند؛ تقابل مطبوعات رسمی و سراسری وابسته به جناحهای مختلف با یکدیگر و یا جلسات پرسش و پاسخ و دیدار مسئولین با مردم بهراحتی نمود یافته و در فضای مجازی نیز گاهی توسط اقشار مختلف جامعه در حد افراط گونه و بعضاً حتی مغرضانه و غیراخلاقی به آن پرداخته میشود. استقرار نظام جمهوری اسلامی: «جمهوری اسلامی» بخش دیگری از شعار انقلاب است که با برگزاری بیش از 8 نوع انتخابات شامل؛ انتخابات مربوط به تعیین نوع ساختار نظام حکومتی (جمهوری اسلامی)، انتخابات مربوط به تعیین اعضای شورای تدوین قانون اساسی، انتخابات تأیید قانون اساسی، انتخابات خبرگان رهبری، انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات نمایندگان مجلس شورای اسلامی و انتخابات شورهای اسلامی شهر و روستا، فرایند تکمیلی خود را طی نمود. نظام جدید که با مشارکت بیش از 99 درصدی جامعه در انتخاب نوع ساختار حکومتی و تأیید بیش از 98 درصدی نظام جمهوری اسلامی توسط مردم همراه بود، بیانگر ویژگی جمهوریت و تأیید بینظیر قانون اساسی که مبتنی بر اصول و ارزشهای اسلامی و توسط منتخبین خود مردم تدوینشده است، نیز علاوه بر تأیید اصل جمهوریت، حکایت از ماهیت اسلامی آن دارد و درمجموع این دو ویژگی، اوج مردمسالاری دینی در جمهوری اسلامی را اثبات میکنند. در بُعد معنوی نیز دستاوردهای انقلاب اسلامی، با ورود و یا فراگیر شدن واژههایی مانند؛ ایثار، شهادت، توکل، اخلاص، تقوا و امثال آن به دائرهالمعارف فرهنگی کشور، رُخ نشان داد و با وقوع جنگ تحمیلی متبلور شده و در جریان مبارزه چندین ساله با استکبار جهانی به اوج خود رسید. احیاء و نهادینه شدن انجام فریضههایی مانند؛ نماز جمعه، مراسم اعتکاف، امربهمعروف و نهی از منکر، حج دانشآموزی و دانشجویی و افزایش رجوع مردم به مراکز فرهنگی و زیارتی، افزایش تعداد مساجد و هیئت مذهبی که عمدتاً با استقبال و حضور پررنگ و گسترده اقشار مختلف مردم بهویژه جوانان همراه بوده و درنهایت پرورش میلیونها نفر جوان تحصیلکرده و معتقد، متعهد، مؤمن، باانگیزه و اهل علم و معرفت در سطح کشور، بخش دیگری از دستاوردهای معنوی انقلاب اسلامی به شمار میرود. درواقع قبل از انقلاب با توجه به محدودیتهای ایجادشده در کشور، از دین و ارزشهای اسلامی فقط پوسته و ظواهر آن باقیمانده بود و همین مقدار نیز در حال افول بوده و فقط به قشر خاصی از جامعه اختصاص داشت، اما پس از انقلاب نهتنها ارزشهای اسلامی بار دیگر در سطح کل کشور گسترش یافت و نهادینه شد، بلکه به خارج از مرزهای کشور نیز تسری یافته و به احیاء مجدد اسلام منجر گردید. البته استقرار و عمل به ارزشهای اسلامی طی این 4 دهه متناسب با شرایط، دائماً در حال فرازوفرود بوده و هیچگاه بهطور کامل عملی نشده است، اما فضای معنوی در جامعه بهطور نسبی بهشدت بهبودیافته است. وضعیت عمومی جامعه قبل و بعد از انقلاب اسلامی یادمان باشد که همه این موارد در زمان و شرایطی اتفاق افتاده که اکثریت قاطع مردم ایران از حداقل امکانات اولیه محروم بودند، تا حدی که استفاده از برخی مواد غذایی مانند؛ گوشت و برنج برای بسیاری از مردم بهندرت و در مناسبتهای خاص امکانپذیر بود و روستاها نیز در شرایط بهمراتب سختتری قرار داشتند. یکی از مسئولین وقت جهاد سازندگی که یکی از نهادهای کارآمد مردمی و اثرگذار انقلاب محسوب میشد و متأسفانه در سال 1379 با وزارت کشاورزی ادغام شد، در این رابطه نقل میکند؛ در برخی از روستاهای دورافتاده کشور به علت عدم دسترسی ساکنین به وسایل و راههای ارتباطی، ناآگاهی مردم در حدی بود که حتی تا یکی دو سال بعد از انقلاب، هنوز خبر وقوع انقلاب اسلامی به آنها نرسیده بود و حتی پارهای از مردم تصور میکردند، که همچنان قاجارها بر ایران حکومت میکنند. وی در ادامه در بیان نمونهای دیگر از میزان محرومیت و ناآگاهی مردم میگوید؛ در جریان احداث جاده برای یکی از روستاهای دورافتاده و صعبالعبور، سرانجام پس از پایان کار در بخش کوهستانی مسیر و ورود اولین خودرو به روستا، مردم با حیرت و هیجان فراوان به دنبال خودروی میدویدند و پس از توقف، با تصور اینکه اتومبیل نوعی موجود علفخوار است، بهپاس قدردانی از تلاش جهادگران، مقداری علف مقابل خودروی ما ریختند. این شرایط اسفبار در حالی بر کشور و ملت ایران سایه افکنده بود که کشور ایران از گذشته تاکنون در ردیف یکی از ثروتمندترین کشورهای بالقوه و بعضاً بالفعل جهان قرار داشته است. شاید چون خداوند از همان آغاز خلقت بشر اراده کرده بود که درنهایت پرچمداری احیاء اسلام ناب محمدی (ص) را بر دوش مردم فهیم، بصیر و مؤمن ایران اسلامی قرار دهد، لذا از همان ابتدا، ابزار و امکانات این پرچمداری ازجمله؛ دین و دانش، منابع غنی نفت و گاز، معادن متنوع و گسترده مواد اولیه، وسعت و موقعیت استراتژیک و سایر امکانات موردنیاز این پرچمداری را در این سرزمین به ودیعه گذاشته است. از همین رو بیتردید شأن و جایگاه مردم غیرتمند و بزرگ ایران اسلامی بهمراتب بیشتر و بالاتر از همه آن چیزی است که تاکنون کسب کردهاند و درست به همین دلیل است که برای پی بردن به عظمت انقلاب اسلامی و دستاوردهای عظیم آن باید با دقت و تأمل بیشتر و در نظر گرفتن همه شرایط و ویژگیها، در این زمینه قضاوت کرد. ازنظر زیرساختهای مادی نیز دستاوردهای انقلاب از چنان تنوع و گستردگی برخوردار است که ذکر همه آنها در یک یا چند کتابِ محدود نمیگنجد و هر موضوع آن نیازمند بیان مبسوط اقدامات ارزشمندی است که طی 4 دهه عمر بابرکت انقلاب اسلامی با مدیریت انقلابی و عملکرد جهادی رخداده است، اما برخی از مهمترین آنها عبارتاند از: الف – فهرست اجمالی پیشرفتهای علمی 1- قبل از انقلاب اسلامی، نزدیک به 70 درصد بزرگسالان کشور بیسواد بودند و کمتر از 40 درصد کودکان میتوانستند به مدرسه بروند، اکنون رقم باسوادی در کشور در حال نزدیک شدن به عدد 100 درصدی است. قبل از انقلاب اسلامی، تعداد 154 هزار دانشجو در تعداد محدودی دانشگاه یا مراکز آموزش عالی و آنهم در چند کلانشهر کشور تحصیل میکردند. اکنون تعداد 119 دانشگاه و مرکز آموزش عالی دولتی، 28 مرکز آموزش عالی وابسته به دستگاههای اجرایی، 295 دانشگاه غیرانتفاعی، 550 دانشگاه پیام نور، 385 دانشگاه آزاد اسلامی، 739 مرکز آموزش عالی علمی و کاربردی، 274 مرکز آموزش فنی حرفهای و تربیتمعلم در کشور فعال بوده و در این دانشگاهها و مراکز آموزشی، بیش از 4 میلیون دانشجو به تحصیل اشتغال دارند، که بخش قابلتوجهی از این پیشرفتها نیز به بانوان کشور اختصاص دارد، بهگونهای که؛ تعداد اعضای هیئتعلمی زن مراکز علمی نسبت به قبل انقلاب با رشد ۲۱۰ درصدی مواجه بوده است. 2- سرعت پیشرفت علمی (ازنظر تولید علم) در ایران بر اساس گزارش محافل علمی بینالمللی، 11 برابر سرعت متوسط رشد علم در جهان است، پیشرفت در این زمینه بهقدری با سرعت انجامشده است که؛ تا سال ۱۳۹۱ بیش از ۲۶۱۹۶ اختراع در ایران به ثبت رسیده است. 3- درزمینه نانو هماکنون 22 دانشگاه کشور در مقطع دکترا و 66 دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد دانشجوی میپذیرند و 188 شرکت نیز در این حوزه فعال هستند، همچنین تاکنون بیش از 229 اختراع از ایران در رابطه با نانو در سطح جهان ثبتشده است و فقط در سال 217 بیش از 9 هزار مقاله در این زمینه توسط دانشمندان ایرانی نوشتهشده و ایران رتبه 4 جهانی مقالهنویسی درزمینه نانو در ISI و درمجموع رتبه 5 جهانی در رابطه با علم نانو را کسب کرده است. 4- هرسال در ایران تعداد زیادی محصول جدید با استفاده از فناوری نانو تولیدشده است و امسال نیز 459 محصول ایرانی جدید در این حوزه به ثمر رسیده است، همچنین در سال گذشته درآمد محصولات نانویی کشور بالغبر 1300 میلیارد تومان بوده و 40 میلیون دلار از این محصولات نیز به 47 کشور دنیا صادرشده است. 5- ایران با تلاشها و مجاهدتهای جوانان و متخصصین خود، به چرخه کامل سوخت هستهای (غنیسازی) دستیافته و ازنظر دانش علمی و فناوری در این عرصه در ردیف 8-7 کشور پیشرفته جهان قرارگرفته است. 6- ورود به باشگاه فضایی جهان از دیگر آثار و نتایج دستاوردهای علمی و فناوری کشور در دوران پس از انقلاب است. دانش و فناوری فضایی در اختیار تعداد محدودی از کشورهای جهان است. اکنون جمهوری اسلامی در منطقه، تنها کشور دارای این دانش و فناوری، آنهم بهصورت بومی است، ایران دارای چرخه کامل تولید، پرتاب و هدایت موشک است و اکنون جز 6 کشور طراح، سازنده و پرتابکننده ماهواره در جهان است. 7- پیشرفت در سایر علوم مانند؛ لیزر، میکروالکترونیک، ورود به علم ساخت روبات و کسب موفقیتهای جهانی در مسابقات روباتیک، توسعه سختافزاری و ساخت ابررایانه، توسعه نرمافزاری و بهرهبرداری گسترده از علوم رایانهای در کشور و کسب ۳۶۲ مدال در المپیادهای مختلف علمی جهان تا سال 91، بخش دیگری از دستاوردهای انقلاب اسلامی است، که در کشور سابقه قبلی نداشته است. ب – فهرست اجمالی دستاوردهای بخش پزشکی 1- دانش پزشکی در ایران خصوصاً در حوزههایی چون سلولهای بنیادین، ترمیم ضایعات نخاعی، پیوند اعضا، علم رفع ناباروری (با رتبه چهارم جهانی)، تولید داروهای راهبردی (ازجمله؛ اولین کشور تولیدکننده داروی گیاهی مبارزه با ایدز)، شبیهسازی حیوانات و ..... پیشرفتهای چشمگیری داشته و ایران در بسیاری از امور پزشکی در ردیف اولینهای جهان قرارگرفته است. 2- در بخش بهداشت و درمان کشوری که بخش قابلتوجهی از پزشکان موردنیاز خود را از کشورهایی مانند؛ هند، پاکستان و بنگلادش تأمین میکرد، اکنون با رشد چندین برابری دانشجویان رشتههای پزشکی و تربیت کادر درمانی کارآمد به قطب پزشکی منطقه تبدیلشده و جایگاه اول توریسم درمانی در منطقه را به خود اختصاص داده و در تولید بیش از 96 درصد دارو و بخش قابلتوجهی از تجهیزات پزشکی موردنیاز، خودکفا شده است و توانسته است سن امید به زندگی را از 58 سال به 72 سال ارتقاء دهد. 3- تعداد پزشکان نیز از ۱۵ هزار نفر به بیش از ۱۱۱ هزار نفر و تعداد بیمارستانها از 60 تا 70 بیمارستان در مرکز استانها و برخی از شهرستانها، به بیش از هزار بیمارستان خصوصی و دولتی (عمدتاً دولتی) در تمام شهرستانها و برخی از بخشهای روستایی رسیده است.∎
نظر شما