دلیل سکوت مسئولین فرهنگی در برابر ابتذال در تئاتر چیست؟
هنجارشکنی افسار گسیخته در عرصه نمایش تئاتر لاکچری
صاحبخبر - گروه فرهنگی : بیبند و باری و ولنگاری فرهنگی یک از مهمترین معضلات تئاتر امروز است. تئاتری که به طمع پول و سرمایه و با ورود برخی تهیه کنندگان و سرمایههای عجیب برای فروش بیشتر روی تمام ارزشهای و معیارهای اسلامیو انقلابی پا گذاشته است. این روزها عرصه هنرهای نمایشی یا همان تئاتر با مشکلات و معضلات فراوانی روبرو شده است. ظهور و بروز تئاتر گیشهای و دور شدن این هنر از رسالت اصلی خود یعنی ایجاد سوال و تفکر به شدت دور کرده و همین باعث شده این هنر همواره با اعتراض بسیاری از اهالی قدیمیتئاتر نسبت وضعیت فعلی روبرو شود.بیبند و باری و ولنگاری فرهنگی یک از مهمترین معضلات تئاتر امروز است. تئاتری که به طمع پول و سرمایه و با ورود برخی تهیه کنندگان و سرمایههای عجیب برای فروش بیشتر روی تمام ارزشهای و معیارهای ایرانی-اسلامیپا گذاشته است.این روند و وضعیت اسفبار تا جایی بالا گرفته که وضعیت پوشش برخی بازیگران روی صحنه و همچنین استفاده از الفاظ رکیک و شوخیهای نامتعارف نه تنها باعث شکایت بسیاری از تماشاگران تئاتر شده بلکه مراجع تقلید همچون آیت الله سبحانی و همچنین مسئولین را به واکنش واداشته است.تا جایی دادستان تهران طی اعلامیه ای از وضعیت یکی از همین تئاترهای روی صحنه ابراز نگرانی کرده و آن را خلاف شرع و مبانی اسلامیو انقلاب دانسته است. در این میان مرکز هنرهای نمایشی به عنوان زیر مجموعه وزارت ارشاد اسلامیاما عکس العمل موثری را ارائه نداده است.در بخشی دیگر مرکز هنرهای نمایشی به عنوان متولی تئاتر طی این سالها نه تنها کمکی به وضعیت فعلی و حل مشکلات نکرده بلکه هر روز از مسئولیتهای خود در تئاتر میکاهد. این سلب مسئولیت و واگذاری صد در صدی تئاتر به بخش خصوصی لطمات جبران ناپذیری بر بدنه تئاتر وارد کرده است.از سویی نبود حمایتهای مالی مرکز هنرهای نمایشی از گروههای نمایشی باعث شده تا نظارتهای شورای ارزشیابی نیز کمرنگ تر از گذشته باشد و تئاتر ایران هر روز شاهد اجرای آثاری مبتذل و سطحی در سالنهای سرتاسر شهر شود. اعظم بروجردی:بودجههای کلان را صرف آثار غیر ارزشی کردهاند اعظم بروجردی نویسنده و کارگردان تئاتر در گفت و گو با میزان در خصوص وضعیت فعلی هنر نمایش گفت: این روزها در تئاتر نمیتوان گفت یک نفر خوب و است و دیگری بد است زیرا همین شبها نمایشی از فردی روی صحنه میرود که تا سال پیش ادعای ارزشی بودن داشت. من نمیفهمم اگر بودجهای برای تئاتر وجود ندارد پس چطور نمایشی با چنین هزینهای در تالار وحدت روی صحنه میرود؟وی ادامه داد: افرادی در سیستم تئاتر وجود دارند که بودجههای کلان را صرف آثار غیر ارزشی کردهاند. این در حالی است که جوانان ما با چنگ و دندان و بی ادعا تئاترهای ارزشی خوبی روی صحنه میبرند و برای اندک کمک هزینهای التماس میکنند.نویسنده و کارگردان نمایش “راز” با گلایه از دستمزدهای میلیونی در تئاتر تاکید کرد: فردی که نمایش میلیاردی را روی صحنه برده اگر به واقع به اعتقاداتش پایبند بود این هزینه را صرف جوانانی میکرد که هر روز برای اندکی سرمایه به هر دری میزنند.از جمله مسائل و حاشیههای مورد شکایت بسیاری از هنرمندان نیز هست، مسائل اخلاقی و بعضا مصادیق ترویج بی بند و باری و ابتذال روی صحنههای تئاتر است، به طوری که طی این سالها تئاتر کمدی به سمت الفاظ رکیک و رفتارهای نامناسب رفته است.در این کارزار بساز و بفروشهای تئاتر، کارگردانان به طمع فروش بیشتر و با تبعیت از تب گیشه و فشار تهیه کننده در آثارشان برای خنداندن مخاطبان از هیچ اقدامیفروگذار نیستند و در بسیاری موارد تئاتر لحظاتی فارغ از داستان اصلی نمایشنامه به شوخی بیش از حد کاراکترها میپردازد.جدا از مساله بازیگری و تکنیکهای رایج برای رسیدن به نقش، آنچه میتواند باعث باورپذیری و پذیرش شخصیت از سوی مخاطبان باشد، گریم و نوع طراحی لباس برای بازیگران است. در این میان طی سالهای گذشته استفاده از برخی گریمهای نامناسب و گاهاً خلاف عرف جامعه نه تنها به بسترسازی فرهنگی کمک نکرده بلکه به آسیبی جدی مبدل شده است. میکائیل شهرستانی : برخی کارگردانان برای جلب مخاطب از هیچ کاری دریغ نمیکنند میکائیل شهرستانی بازیگر سریال معمای شاه که سالها مدرس تئاتر است در راستای وجود ابتذال در تئاتر گفت: تئاتر به مسیر بدی افتاده و برخی از کارگردانان کاملاً به سبک و سیاق فیلمهای بفروش برای جلب مخاطب از هرکاری دریغ نمیکنند. کار به جایی رسیده که استفاده از الفاظ رکیک و هر نوع شوخی مبتذلی را عادی جلوه میدهند.این پدیده حتی با توقیف و عدم امکان اجرای برخی از آثار نیز درست نشده و روز به روز بدتر از سابق میشود. تاحدی که علاوه بر برخی هنرمندان در بعضی مواقع اعتراض تماشاگران را نیز به همراه داشته و چهره نامناسبی از هنرهای نمایشی ایرانی ارائه میدهد.یکی از همین مشکلات جاری در هنرهای نمایشی استفاده از کلاهگیس یا به اصطلاح پوستیژ برای زنان حاضر در این نمایشها است. این اقدام در جهت عدم حجاب نامناسب در اجرا صورت میپذیرد اما خودش به معضلی جدی بدل شده است.استفاده از عنصری به نام “زن پوش” در بسیاری از آثار نمایشی از گذشته تاکنون رواج داشته است. بسیاری از آثار با استفاده از این عنصر در جهت ارتقای معنای اثر گام برداشته اند، اما امروز انگار استفاده از زن پوش دلیلی دیگر دارد.متاسفانه در بسیاری از آثاری که از زن پوش استفاده میکنند شاهد آن هستیم که کارگردان با استفاده از این ترفند میخواهد به نوعی ممیزی و عرف را دور زده و همه چیز را بی پرده در صحنه تئاتر مطرح کند. این نوع از زن پوشها هیچ ربطی به معنا و نمایشنامه ندارد و کمکی به کیفیت اثر نمیکنند. کریم اکبری :فراموش کردهاند که این هدف هنر نبوده و نیست کریم اکبری مبارکه نویسنده، بازیگر و کارگردان پیشکسوت تئاتر ایران درخصوص وضعیت فعلی هنر نمایش و برخی آثار روی صحنه تئاتر کشور گفت: حضور در تئاتر امروز برای من بسیار سخت شده زیرا اینگونه نمایش را نمیفهمم. با مشاهده بسیاری از آثار نمایشی به واقع آزار میبینم و همه چیز برای من رنگ میبازد.بازیگر نقش ابن ملجم در سریال “امام علی (ع)” در همین راستا افزود: در بسیاری از آثار نمایشی حرفهای زشت و رکیک میزنند تا تماشاگر را جذب کنند، این تولید کنندگان نمایش وظیفه هنرمند را به کلی فراموش کردهاند و برای فروختن به هر کاری دست میزنند. همه فراموش کردهاند که این هدف هنر نبوده و نیست و من به همین دلیل دیگر در این فضا نمیتوانم کاری انجام دهم. این کارگردان تئاتر در مورد فضای حاکم بر صحنههای نمایش افزود: متاسفانه بعضی نمایشهای امروز بیشتر به تمسخر و تحقیر انسانهای دردمند میپردازند. ما اگر کمکی نمیکنیم نباید بنا را بر تحقیر و تمسخر بگذاریم. تئاتر باید دردهای جامعه را بیان کند و راهکشا باشد نه اینکه برعکس عمل کند.از سویی برخی دیگر از سازندگان این هنر با انواع متنوعی از پوششهای عجیب و غریب در تلاش برای جذب مخاطب هستند. متاسفانه پوشش نامناسب و خلاف عرف و در برخی موارد حتی بی حجابی ضربات جبران ناپذیری را بر بدنه تئاتر کشور وارد کرده است.البته توجیح اکثر این کارگردانان و گروههای تولید کننده آثاری که به طور معمول از پوششهای نامتناسب و نامتعارف استفاده میکنند این بوده که نمایشنامه این آثار خارجی است و میخواهند با این بهانه هرگونه بی اخلاقی روی صحنه نمایششان را توجیح کنند.این نوع از حجاب تنها به این مشکلات حتم نمیشود. متاسفانه نوع پوشش و لباس بازیگران نیز طی این سالها دچار بی بندوباری شده است. استفاده از پوششهایی که خلاف عرف جامعه بوده و بدون شک خارج از سالن تئاتر اجازه استفاده از آنها وجود ندارد، در تئاتر امروز رواج پیدا کرده است.بعضاً در برخی از نمایشها دیده میشود که این کلاهگیسها نه تنها مانعی بر سر بدحجابی نیستند بلکه دست عوامل را برای فریفتن مخاطب باز میگذارند. این اتفاق بارها و بارها تکرار شده و به نوعی در هنر نمایش ایران باب شده است. اتفاقی که به معنای واقعی ولنگاری فرهنگی بوده و تیشه به ریشه فرهنگ جامعه میزند.این کلاهگیسها در رنگهای مختلف و انواع ظاهری متفاوتی استفاده شده و عناصری شدهاند تا ضعف اثر خود را بپوشانند. متاسفانه این در حالی اتفاق میافتد که هیچ برخورد قاطعی تاکنون با این مشکل صورت نگرفته و مسئولین فرهنگی در قبال آن سکوت کردهاند.این تمام ماجرا نیست و بیحجابی از نوع کلاهگیس از بد حجابی به بیحجابی ختم شده است. بعضی دیگر از عوامل و کارگردانان از طریقی دیگر قوانین و عرف را دور زده و با پوششهای پلاستیکی رو سر که به نوعی کچل بودن بازیگر محسوب میشود، بازیگران زن را بدون مو روی صحنه میفرستند. حال که تئاتر کشور در وضعیت حادی از ولنگاری فرهنگی به سر میبرد برخی از مسئولین فرهنگی و همچنین مدیران سعی دارند تا بهبود این وضعیت را ایجاد کنند اما باید دید تئاتر گیشه زده و سوداگران این هنر اندکی به مفهوم اصلی و اساسی تئاتر که ارتقا فرهنگ جامعه است توجه خواهد کرد یا خیر.حال اینکه چرا هیچ نهاد فرهنگی با این ولنگاری فاحش فرهنگی برخورد نمیکند جای سوال دارد. عجیب تر آنجا که بسیاری از بازیگران مطرح سینما در چنین آثاری حضور دارند و علاوه بر این بی بند و باریها در تئاتر همچنان به فعالیتشان ادامه میدهند.در آخر اینکه اتفاقات روز تئاتر به شدت به سمت ولنگاری افسارگسیخته پیش میرود و باید دید سکوت مسئولین فرهنگی تا کجا پیش خواهد رفت زیرا اگر این وضعیت ادامه یابد مشخص نیست سال آینده چه اتفاقات خلاف عرفی روی صحنههای تئاتر خواهد افتاد.∎
نظر شما