به گزارش گروه نشریات خبری؛ این شایعه که در چند روز اخیر و در محافل سیاسی-رسانه ای منتقد دولت شکل گرفته در حالی که از سوی مسئولان تکذیب شد، واکنش ها و تحلیل هایی نیز به همراه داشت.
به طوری که رسانه های اصلاح طلب از اهداف و انگیزه های این شایعه پراکنی و لزوم حمایت از وزارت خارجه در شرایط فعلی نوشتند، رسانه های اصولگرا یا سکوت کردند و یا فرافکنانه مدعی شدند که این شایعه 'پیام شوک ‌آوری از سوی دولت برای غرب' است.
این شایعه عصر پنجشنبه با توئیتی از سوی محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری قویاً تکذیب شد و علیرضا معزی دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت و کیوان خسروی، سخنگوی شورای عالی امنیت ملی هم این خبر را تکذیب کردند.
گفتنی است نخستین بار حسن محمدی ، سردبیر سایت امید هسته‌ای در توییتر خود نوشت: «شنیده‌هایی فراتر از شنیده، حکایت از استعفای محمدجواد ظریف دارد که دو روز پیش تقدیم رئیس جمهور کرده است.»
وی اما در گفت وگو با روزنامه ایران بر موضع خود اصرار و این پرسش را مطرح کرد که چرا وزارت امور خارجه به این شایعه واکنش نشان نداده است، پرسشی که در پیگیری «ایران» از منبع آگاه وزارت امور خارجه ضمن تکذیب استعفای ظریف، اینگونه پاسخ گرفت: «به چنین ادعاهایی به دلیل تکراری بودن و دامن نزدن به هدف هایی که یک جریان خاص دنبال می کنند واکنش نشان نمی دهیم».

رسانه های اصلاح طلب
---------------------------
** واکنش ها و تکذیبه ها
به گزارش ایرنا «محمود واعظی» روز چهارشنبه در پایان جلسه هیات وزیران درباره شایعات استعفای وزیر امور خارجه اظهار داشت: دولت از شخص رییس جمهور تا اعضای هیات دولت با صورت جدی از آقای دکتر ظریف حمایت می کند. ظریف با قدرت در حال کار کردن است و شبانه روز ندارد. با همه وجود چه در تهران و چه در سفر و ماموریت در کشورهای مختلف با جدیت کار می کند و جزو افراد نزدیک به رییس جمهوری است.
رییس دفتر رییس جمهوری با ابراز تأسف از اینکه برخی علیه ظریف شایعه پراکنی می کنند و وی را تخریب می کنند گفت: برخی اتاق های فکر تشکیل شد و افرادی را بی جهت در لیست می آورند که اینها می خواهند برای ١4٠٠ نامزد ریاست جمهوری شوند و تخریب شأن می کنند. در دولت ما هیچ کسی برای انتخابات ١4٠٠ ندارد.(این سخنان در تارنمای فرارو نیز بازنشر شده است.)

خبرگزاری های ایسنا و ایلنا نیز توئیت رئیس دفتر رئیس جمهور را بازنشر کردند و به نقل از وی نوشتند: خبر استعفای دکتر ظریف و خروج ایران از برجام که به طور همزمان منتشر شده‌اند، هر دو دروغ و مشتمل بر اهدافی مغرضانه و ضد منافع ملی هستند. لازم است رسانه‌ها نسبت به نشر اخبار مشکوک اینچنینی هوشیار و محتاط بوده و خدای نکرده تریبون و بلندگوی دشمنان خارجی ملت نشوند.

به گزارش خبرگزاری برنا «علیرضا معزی»، دبیر شورای اطلاع رسانی دولت، در حساب توییتر خود نوشت: جریانی مشکوک در یک طراحی پیچیده دو روز است بر شایعه خروج ایران از برجام و استعفای محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه آن هم در خلال سفر پر ثمر او به هند می دمد. همراهی با این نوع اخبار دقیقا بازی در زمین ترامپ است که هدف اولش از تحریم ها نه فقط معاش و اقتصاد کشور بلکه به چالش کشیدن امید به آینده و آرامش مردم است.

به گزارش تارنمای انتخاب نیز کیوان خسروی، سخنگوی شورای عالی امنیت ملی گفت: اخبار و مواضع شورای عالی امنیت ملی و دبیرخانه آن صرفا از سوی سخنگوی این نهاد اعلام می گردد و هرگونه اطلاع رسانی خارج از مسیر ذکر شده ضمن ان که مورد تایید نیست، اقدامی خلاف قانون محسوب می شود.
وی افزود: شناسایی و برخورد قانونی با شبه رسانه های متخلف که مبادرت به اقداماتی از این دست می کنند توسط مراجع ذیربط در دست انجام است.

روزنامه اعتماد هم از شکست شایعه استعفا خبر داد و به نقل از یک منبع آگاه در مجلس که به‌دلیل بی‌اساس بودن اصل خبر استعفا و پرهیز از دامن زدن نابجا به این شایعات، نخواست نام‌شان فاش شود، نوشت: وزرایی همچون ظریف و زنگنه اهل استعفا و عقب‌نشینی نیستند‌ و آنچه مخالفان دولت شایعه کرده‌اند، صرفا آمال و آرزوهای‌شان بوده است... این جوسازی‌های سیاسی-رسانه‌ای نوعی ماهیگیری از آب گل‌آلود است؛ آنها می‌خواهند استعفای وزرایی همچون عباس آخوندی و حسن قاضی‌زاده هاشمی را به اتفاقی سریالی در دولت بدل کرده و این‌طور القا کنند که همه وزرای روحانی از همکاری با دولت و شخص رییس‌جمهور به ستوه آمده و به اصطلاح بریده‌اند.
به نوشته این روزنامه البته این منبع آگاه تنها کسی نبود که شایعه استعفای ظریف را از اساس تکذیب و آن را جوسازی مخالفان دولت خوانده است. بنابر پیگیری‌های خبرنگار «اعتماد» از حدود 10 نفر از نمایندگان، نه‌تنها این شایعات محلی از اعراب ندارد، بلکه حتی نزدیک به واقعیت نیز نبوده و به بیان دیگر مثالی است از اینکه در این دوره و زمانه، دیگر لزوما نباید «چیزکی» باشد تا از آن، «چیزها» ساخته شود.

** اهداف و انگیزه های این شایعه پردازی
'شلیک شایعه‌ها' تیتر یک روزنامه آرمان است که در زیر آن آمده است: پس از استعفای وزیر بهداشت و درمان دولت روحانی و کنار گذاشتن دو وزیر از سوی مجلسیان و همچنین فشارهایی که برخی بر معاون اول ریاست جمهوری در راستای استعفا وارد می‌کردند دور از ذهن نبود که جریان مخالف دولت دست به ساخت دروغ دیگری بزند و مدعی استعفای ظریف و خروج ایران از برجام شود. این گونه اظهارات تنها از سوی افرادی می‌تواند باشد که برای این خاک هیچ ارزشی قائل نبوده و تنها به دنبال مواضع و منافع شخصی خود هستند و به هیچ عنوان به دنبال منافع ملی نیستند و تنها دم از حقوق ملت می‌زنند. پس از آنکه آقای اسحاق جهانگیری مطرح کردند که در دولت خواهند ماند، مخالفان دولت دست به ساخت پروژه جدیدی برای تخریب دولت زدند و آن مطرح کردن شایعه استعفای ظریف بود.
آرمان در ادامه نوشت: محمدجواد ظریف یکی از بهترین وزیران دولت‌های یازدهم و دوازدهم هست که حتی مورد تایید مقام معظم رهبری است، بنابراین آقایان دلواپس بهتر است بیش از آنکه به دنبال منافع جناحی و گروهی خود باشند به فکر منافع کشور باشند و به دولت و کابینه‌اش بیشتر کمک کنند تا آنکه دائما چوب لای چرخ آنان بگذارند.

به نوشته اعتماد چند رسانه مخالف دولت هفته گذشته از شایعه استعفای وزیر امور خارجه سخن گفته و مدعی شدند که ظریف به‌ دلیل آنچه «عدم ‌پشتیبانی رییس‌جمهور از سیاست‌های وزارت خارجه» و «اختلاف‌نظر با رییس‌جمهور درباره تعهدات اروپا در برجام» عنوان شد و نیز به‌علت برخی اعتقادات روحانی در این خصوص که «علت عدم پایبندی اروپا و شکست برجام، اشتباهات وزارت خارجه در روند مذاکرات بوده»، اقدام به استعفا کرده است. نکته اینجاست که دقت در این تحلیل به ‌روشنی نشان می‌ دهد که آنچه به عنوان دلایل استعفای ظریف عنوان شده، مشخصا اعتقادات خاص جبهه پایداری و مخالفان دولت درباره برجام است، نه نگاه و رویکرد دولتی‌ها و وزارت خارجه به این توافق تاریخی.

بررسی‌های تارنمای انتخاب نیز نشان می‌دهد این اخبار جهت دار با هدف ایجاد التهاب در کشور و بازار ارز و طلا است. عجیب آنکه با وجود تکذیب مکرر، این اخبار در رسانه‌ها و کانال‌های بی هویت، آنهم به نقل از منابع آگاه، منتشر میشود که تنها به فکر افزایش اعضای خود یا التهاب در کشور و بازار هستند!

** لزوم حمایت از وزارت خارجه در شرایط فعلی
آرمان همچنین در یادداشتی نوشت: اینکه مدام توجه و تمرکز دستگاه دیپلماسی کشور از مسائل مهم و اساسی به موارد داخلی و جزئی معطوف شود، کمک چندانی به پیشبرد منافع ملی ایران نخواهد کرد. شاید به همین دلیل است که احتمالا مقامات عالی نظام از فشارها روی آقای ظریف، وزیر امورخارجه، چندان رضایت نداشته باشند. در مجموع به نظر می‌آید که در شرایط فعلی، باید فراغ‌بالی برای مسئولان دستگاه دیپلماسی کشور فراهم آورد تا آنها بتوانند در پرتو حمایت‌ها و پشتیبانی‌های داخلی، از منافع ملی کشور حمایت کرده و درصدد هرچه بیشتر تامین منافع ملی برآیند.

همچنین روزنامه ایران در یادداشتی نوشت: فشارهایی که این روزها علیه وزیر خارجه اعمال می‌شود جز در چارچوب یک نابخردی یا حتی طرح مشکوک وابسته به بیگانه، علیه کشور قابل فهم نیست. در حالی که ایران نیازمند یک سیاست خارجی قدرتمند و مقتدر است و لازمه این هدف داشتن یک وزیر و وزارت خارجه فعال و مورد حمایت است به نحوی است که فارغ از مناقشات سیاست داخلی باشد، در چنین وضعی تندروها می‌کوشند تا با کشیدن پای وزیر خارجه به این مناقشات که تمام شدنی هم نیست، وی را از جایگاه رفیع ملی تنزل دهند و به یک طرف دعوای سیاسی در داخل کشور تبدیل نمایند. بهره چنین رفتاری نصیب کسی جز دشمنان ایران نخواهد شد. متأسفانه برخی رسانه‌های رسمی نیز دانسته یا نادانسته در این دام می‌افتند و بلندگوی تندروها می‌شوند و هیزم‌بیار این معرکه ناخوشایند می‌شوند.

** استقبال منتقدان دولت از این شایعه
روزنامه ایران نیز در گزارشی با تیتر 'شایعه مشکوک' ضمن اشاره به واکنش ها و تکذیب ها نوشت:جریان تندرو مخالف برجام نه تنها بر موج انتشار این شایعه افزودند که به نحو ویژه‌ای از آن استقبال کردند. از جمله حمید رسایی در توئیتر خود با توصیف پذیرش استعفای ظریف به «تنها شوک تأثیرگذار» مدعی شد که اروپا و امریکا برای برجا ماندن برجام روی ماندن ظریف حساب باز کرده‌اند.
موضعگیری و استقبال منسوبان به جریان منتقد دولت و مخالف برجام از این شایعه به نحوی بود که برخی رسانه‌ها در تحلیل‌های خود به گمانه‌زنی‌ها درباره آینده سیاسی ظریف اشاره کردند. گمانه‌زنی‌هایی که با محوریت حضور احتمالی ظریف در انتخابات ریاست جمهوری 1400 مطرح شده بود و البته با این واکنش قاطع خود او مواجه شد که گفت: «به سیاست داخلی علاقه‌ای ندارد و حاضر است حتی سند محضری بدهد که در دوره بعدی انتخابات ریاست جمهوری نامزد نخواهد شد.»

تارنمای نامه نیوز فیلمی با عنوان 'استعفای محمد جواد ظریف ؛ آیا باید برای یک خداحافظی غیر منتظره آماده شویم؟' منتشر کرد. در ابتدای این فیلم این توضیح آمده است: این نخستین بار نیست که خبر استعفای محمدجواد ظریف در رسانه ها و محافل سیاسی مطرح می شود. آنچه اما این بار ماجرا را متفاوت کرده تعداد منابعی است که این خبر را نقل می کنند. افزون بر این شواهدی نیز وجود دارد که احتمال جدی شدن این گمانه را بیش از همیشه مورد توجه قرار داده است.


رسانه های اصولگرا
-----------------------
روزنامه صبح نو در تحلیلی عجیب نوشت: با خلف وعده طرف‌های غربی، اختلافات در دولت بالا گرفته و رییس‌جمهوری آقای ظریف را مسوول این عدم پایبندی اروپایی‌ها به برجام می‌داند. می‌گویند روحانی معتقد است که علت شکست برجام اشتباهات وزارت‌خارجه در روند مذاکرات بوده و ظریف نیز با مشاهده عدم پشتیبانی رییس دولت استعفا داده است... هرچند که دولتی‌ها سعی می‌کنند انتشار این خبر را به جریان تندرو نسبت دهند؛ اما دلخوری دولت از اروپا را نباید در این ماجرا نادیده گرفت. دولت که به امید کانال مالی اروپا در تونل یکطرفه برجام مانده، شاید به نتیجه رسیده باشد که دیگر نباید در این تونل باقی بماند و به‌دنبال یک پیام شوک‌آور برای غرب است و آن شوک می‌تواند «استعفای ظریف» باشد.چراکه اگر پیروزی درSPV حاصل شده بود و برجام مسیر موفقیت‌آمیز خود را طی می‌کرد هرگز خبر استعفا به گوش نمی‌رسید، بنابراین منتشر شدن چنین شایعاتی به معنای شکست برجام است. از سویی دیگر این خبر زمانی منتشر شد که همه منتظر واکنش دولت به تحریم اروپا بودند و این خبر به ‌خوبی توانست مطالبه افکار عمومی برای اقدام تلافی‌ جویانه ایران در قبال اروپا را تحت‌الشعاع قرار دهد.

تارنمای مشرق نیوز واکنش کیوان خسروی، سخنگوی شورای عالی امنیت ملی را بازتاب داد و نوشت: برخی کانال‌های خبری از استعفای محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان و خروج ایران از برجام طی روزهای آینده خبر داده بودند. پیش از این، محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور نیز خبر استعفای ظریف را تکذیب کرده بود.

به گزارش جهان نیوز در ساعات گذشته شایعات زیادی درباره استعفای مجمد جواد ظریف از وزارت خارجه منتشر شده است. این در حالیست که علاوه بر استعفای ظریف، خبر خروج ایران از برجام نیز به صورت همزمان در فضای مجازی منتشر شد.
*گروه نشریات خبری
پژوهشم**9026**1181