حسن هانیزاده، کارشناس مسائل منطقه در گفتوگو با «وطنامروز» برخی ابعاد حمله تروریستی چابهار را تشریح کرد
مظنونین همیشگی
صاحبخبر - گروه سیاسی: با گذشت چند روز از حادثه تروریستی چابهار، از نقش کشورهای مختلف در این باره سخن گفته شده است. با این حال نکته مشترک در همه تحلیلها درباره این موضوع، حضور و دخالت بخشهایی از حکومت پاکستان و بویژه ارتش این کشور در حمایت از گروهکهای تروریستی بوده است. در همین راستا جهت واکاوی بیشتر پشت پرده عاملان حادثه تروریستی چابهار با دکتر حسن هانیزاده، کارشناس مسائل منطقه گفتوگو کردیم. *** درباره حادثه تروریستی اخیر در چابهار 2 تحلیل عمده تاکنون مطرح بوده است؛ نخست اینکه این یک پروژه آمریکایی- سعودی بود برای اینکه روابط تهران- اسلامآباد را تحتالشعاع قرار دهد و دیگر اینکه نیروهایی در پاکستان در این ماجرا دخیل بودند تا از تبدیل شدن بندر چابهار به رقیبی برای بنادر مهم و استراتژیک این کشور جلوگیری کنند. تحلیل شما در این باره چیست؟ با توجه به اینکه اکنون بندر چابهار به یک بندر آزاد و تجاری مهم تبدیل شده که سرمایهگذاران هندی و چینی نیز برای سرمایهگذاری در آن اعلام آمادگی کردهاند و میرود که این بندر به یک قطب اقتصادی در این منطقه مهم تبدیل شود، اینگونه به نظر میرسد یک سناریوی امنیتی خطرناک برای جلوگیری از تبدیل شدن بندر چابهار به این هدف برنامهریزی شده است. به عبارتی پاکستان رشد و توسعه بندر چابهار را در تضاد با منافع خودش در بنادری چون گوادر و کراچی میبیند. در همین راستا، آمریکا با زیرکی اعلام کرد بندر چابهار از تحریمها معاف است و با این تصمیم تلاش داشت حسن نیت ظاهری از خود نشان دهد. در حالی که اساسا و در همه سالهای گذشته آمریکا مخالف حضور هندیها و چینیها در این منطقه بوده است. از طرف دیگر از آنجا که عربستان نقشی اساسی در شکلگیری دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی و نیروهای مسلح پاکستان داشته و دارد، نفوذ این کشور در پاکستان خیلی بالاست. به همین خاطر معتقدم عملیات تروریستی اخیر طرحی مشترک میان آمریکا، سعودی، اسرائیل و بخشی از نیروهای امنیتی ارتش پاکستان بوده است. البته قرار بود عملیات اخیر در چابهار، یک عملیات بزرگ تروریستی و با تخریب بالا باشد اما هوشیاری ماموران انتظامی مانع از تحقق این هدف آمریکا، سعودی و اسرائیل شد. برنامه دشمنان برای این پروژه تروریستی چیزی شبیه حادثه تروریستی شهریورماه در رژه نیروهای مسلح در اهواز بود تا بتوانند در سطح بالایی تلفات بگیرند. به نظر میرسد آمریکا، سعودی، اسرائیل و بخشی از نیروهای امنیتی پاکستان برای تحقق هدفشان مبنی بر ایجاد ناامنی در چابهار مصمم بوده و بعید نیست بخواهند برای تکرار چنین عملیات تروریستیای در چابهار دوباره اقدام کنند تا از تبدیل شدن بندر چابهار به قطب تجاری و اقتصادی منطقه جلوگیری کنند. واکنش عمرانخان به این موضوع را چطور ارزیابی میکنید؟ با توجه به اینکه در ساخت سیاسی پاکستان ارتش و نیروهای امنیتی ارتباط زیادی با دولت این کشور پیدا نمیکنند. آقای عمرانخان در طول چند ماه اخیر از طریق اظهارنظرهای مستقل تلاش کرد سیاست پاکستان را به گونهای ترسیم کند که آمریکا دخالت کمتری در امور این کشور داشته باشد. اما از آنجا که ارتش در پاکستان مقابل دولت تعریف شده و سیاستی کاملا مستقل دارد، به نظر میرسد عناصری که گروهکهای تروریستی را به عملیات اخیر در چابهار تشویق کردند به دور از چشم دولت بوده و مستقیما در تعامل با آمریکا و عربستان چنین تصمیمی گرفتهاند. یعنی این تصمیم خارج از اراده و سلطه دولت پاکستان اتخاذ و عملیاتی شده است. در این راستا ضروری است دولت تسلط خود بر نیروهای مسلح را بیشتر از پیش کرده و همکاری امنیتی خود را با ایران برای حفظ مرزهای مشترک تقویت کند. عناصری از ارتش پاکستان که معتقدید در هماهنگی با آمریکا و عربستان، گروهکهای تروریستی را علیه ایران تحریک میکنند در چه سطحی از ارتش این کشور هستند؟ فرماندهان یا ردههای پایینتر؟ سازمان اطلاعاتی ارتش پاکستان، سازمان قدرتمندی است که اشراف زیادی بر اوضاع این کشور و حتی منطقه دارد ولی عربستان با پرداخت پولهای کلان به برخی فرماندهان این سازمان، آنها را با سیاستهای آمریکا، اسرائیل و عربستان هماهنگ میکند. حقیقت این است که نمیتوان تمام فرماندهان ارتش را متهم کرد که وابسته به سعودی هستند اما عربستان بالاخره یکسری مهرههای تاثیرگذار در دستگاههای امنیتی، اطلاعاتی و ارتش پاکستان دارد. همین نیروها هم با اهرم گروهکهای تروریستی، هدف سعودی برای گسترش ناامنی در داخل مرزهای ایران را دنبال میکنند. دولت پاکستان هم به خاطر نیازی که به کمکهای مالی سعودی- آمریکایی دارد، گاهی از این ارتباطات چشمپوشی میکند. به نظر شما مواجهه ایران با این رویکرد پاکستان در مقطع فعلی باید چگونه باشد و دستگاههای دیپلماسی، امنیتی و نظامی ما چه سیاستی را باید در مقابل این کشور در پیش بگیرند؟ از آنجا که وزارت کشور ایران در گذشته با وزارتخانههای کشور افغانستان و پاکستان یک توافق امنیتی امضا کرده است، طبیعی است که پاکستان باید به این توافقنامه متعهد بماند و بیش از گذشته در این راستا جدیت نشان دهد. ایران باید از طریق دستگاه دیپلماسی به پاکستان اخطار دهد که مرزهای خود را کنترل کرده و از ارسال سلاحها و مواد تخریبی به داخل مرزهای ایران در سیستان و بلوچستان خودداری کند. نیروهای مرزبانی، امنیتی و انتظامی هم باید در حراست و کنترل مرزهای شرقی و جنوبی کشور تلاش کنند. شاهد بودیم که مشابه همین اتفاق 31 شهریور در اهواز افتاد و عناصری ضمن ارتباط با طرفهای خارجی آن عملیات تروریستی را رقم زدند. همانطور که گفته شد آمریکا، سعودی و اسرائیل برای ایجاد ناامنی در مناطقی از ایران که دارای ترکیب جمعیتی مختلف و قومی است، برنامه جدی دارند و سرمایهگذاری گستردهای هم انجام میدهند. در میان واکنشهای مقامات ایرانی به حادثه تروریستی چابهار، موضعگیری وزیر امور خارجه که به صورت تلویحی پای امارات را به این حادثه کشیده بود بیشتر از همه واکنشهای بینالمللی را در پی داشت. درباره امارات و نقش آن در این قضیه بفرمایید. نقش امارات در حوادث اینچنینی بیشتر حمایتکننده مالی است. با اینکه امارات کشوری نیست که بتواند در مسائل امنیتی و سیاسی تاثیرگذار باشد اما به خاطر برخورداری از توان مالی ممکن است در این قضیه نقش ثانویه داشته باشد. نقش اولیه مربوط به عربستان، آمریکا و رژیم صهیونیستی است و امارات در این میان صرفا میتواند نقش پشتیبانیکننده را ایفا کند. هرچند این کشور در سالهای اخیر تلاش میکند تا جایگاهی تعیینکننده در منطقه داشته باشد اما امکانات، وضع و جایگاه امارات در حدی نیست که بتواند در منطقه خیلی موثر باشد. نقش امارات در اینگونه حوادث تروریستی را میتوان آموزش و تامین مالی گروهکهای تروریستی ارزیابی کرد. سپاه سرنخهایی از حادثه تروریستی چابهار به دست آورده است وزیر کشور گفت: سپاه پاسداران تاکنون سرنخهایی را از عوامل حادثه تروریستی چابهار به دست آورده و قطعا با آنان برخورد جدی میکند. به گزارش مهر، عبدالرضا رحمانیفضلی روز گذشته در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران درباره حادثه تروریستی چابهار تصریح کرد: بارها درباره این مساله بویژه در شورای تأمین و شورای امنیت بحث شده است. وزیر کشور خاطرنشان کرد: سپاه پاسداران متولی امنیت در آن منطقه است و تلاش میکند با پیگیریهای جدی که تا این لحظه هم به سرنخهایی رسیده، عوامل و مسببان این حادثه شناسایی شوند و با آنها برخورد شود. رحمانیفضلی گفت: از سوی دیگر تلاش بر این است با اقداماتی که در آن منطقه صورت میگیرد، صیانت از نیروهای امنیتی، مردم و امنیت آن مناطق را در دستور کار داشته باشیم.∎
نظر شما