صاحب‌خبر - شاید بگویید هنوز حرف زدن درباره سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر زود باشد. ولی اتفاقات جشنواره سی‌وهفتم فیلم فجر به سرعت در حال رخ دادن است و با پایان مهلت ارسال آثار سینمایی و مستند در مجموع ۹۷ فیلم سینمایی شامل سودای سیمرغ و بخش نگاه نو و ۴۲ فیلم در بخش مستند فرم فراخوان را پرکرده‌اند و روز گذشته اسامی هیات انتخاب این دوره از جشنواره فیلم فجر اعلام و به‌زودی کار بازبینی فیلم‌ها آغاز می‌‌شود. فارغ از بحث‌هایی که طی روزهای آتی، در مورد فیلم‌های حاضر در جشنواره فیلم فجر مطرح می‌شود، کمال تبریزی، دو شب قبل در مراسم افتتاحیه فیلم «مارموز»، اظهارنظر قابل تاملی در مورد جشنواره فیلم فجر امسال مطرح کرد. او گفت: «براساس تجربه به تدریج متوجه شدم علت اینکه برخی فیلم‌ها سخت پروانه نمایش می‌گیرند این است که فیلم‌هایی مانند «مارموز» که کمی حساسیت برانگیز است، نباید قبل از نمایش عمومی در جشنواره فیلم فجر نمایش داشته شوند.» وی همچنین یک پیشنهاد ویژه هم برای فیلمسازان مطرح کرد و گفت: «پیشنهاد من این است که اگر فیلم‌هایی همچون «مارمولک» یا «مارموز» ساخته می‌شود که بعضا موضوعات حساسی دارد اصلا در جشنواره‌های فیلم فجر یا جشنواره‌های دیگر نمایش داده نشود و مستقیم از تولید به نمایش برسد. به فیلمسازان نیز توصیه می‌کنم اگر فیلمی ساختند که تصور می‌کنند برای گرفتن پروانه نمایش دچار مشکل می‌شوند، بهتر است قید حضور در جشنواره فیلم فجر را بزنند و فیلم‌شان را مستقیم اکران عمومی کنند و به کل جشنواره را فراموش کنند.» اما چرا کمال تبریزی از نمایش فیلمش در «کاخ جشنواره» می‌ترسد. خودش این توجیه را دارد که «جشنواره فیلم فجر تبدیل شده به محلی که دوستان و افرادی دیگر از نهادهایی به جز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تماشای فیلم‌ها می‌نشینند و بعد گزارش فیلم و آثار آن را به جاهای دیگر و نهادهای دیگر ارائه می‌کنند و بعد آن نهادها با وزارت ارشاد نامه‌نگاری می‌کنند که چرا مثلا فلان فیلم به یک مساله حساس اشاره کرده یا فلان صحنه چرا در فیلمی وجود دارد.» اما این اظهارات هم در حد یک توجیه بیشتر نیست. چون در یکی دو سال اخیر فیلم‌هایی مثل «عصبانی نیستم» که به ظاهر حساسیت‌برانگیز بودند، اکران شدند و اتفاقا مشخص شد با تمام حواشی‌ای که داشتند، در گیشه و جذب مخاطب موفق نبودند اما باز هم این سوال باقی است که چرا کارگردان‌هایی مثل کمال تبریزی از نمایش فیلم‌شان در بین اهالی رسانه و منتقدان «کاخ جشنواره» هراس دارند. «کاخ جشنواره» اصطلاحی الصاقی به محل برگزاری اصلی جشنواره فیلم فجر است که طی 10روز ایام برپایی دهه فجر انقلاب اسلامی، تبدیل به محل اجتماعی از موثر‌ترین افراد سینمای ایران می‌شود که حاشیه‌ها، نقدها و نظرات‌شان، آثار یک ساله سینمای ایران را برای سال بعد معرفی می‌کند. با گسترش فضای رسانه‌ای کشور، واکنش‌های لحظه‌ای ساکنان کاخ جشنواره فیلم فجر، گاهی مسیر فیلم یا فیلمساز را تغییر می‌دهد. در کاخ جشنواره فیلم‌ها بی‌رحمانه در معرض طعنه و خنده تماشاگرانش قرار می‌گرفت و اصلا هم مهم نبود فیلم برای کدام جناح سینمایی است یا تولیدکنندگان چه سن و سال و سابقه سینمایی دارند. اگرچه فیلم‌هایی بود که خودشان واجد ظرفیت‌های جنجالی شدن بودند، ولی این سالن برزخی برج میلاد بود که در ایام جشنواره به ظرفیت‌های یک فیلم ضریب می‌داد. فیلم ممکن است از حامد کلاهداری و در مورد فتنه 88 باشد یا فیلم «متروپل» مسعود کیمیایی با یک روایت نوستالژیک. البته گاهی در همین برج میلاد اتفاقات خوشایندی هم افتاده و فضای فراخ‌تری را برای فیلمساز فراهم کرده است، مثلا اتفاقی که برای فیلم «شیار 143» و گریه‌های پایانی تماشاگرانش افتاد یا فیلم «ابد و یک روز» و تشویق‌های ممتد تماشاگرانش که در جلب‌نظر منتقدان هم بی‌تاثیر نبود. سال گذشته مدیران محافظه‌کار سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر، سالن تماشای اهالی رسانه را از سالن تماشای هنرمندان جدا کردند. خبرنگاران و بخشی از منتقدان به پردیس سینمایی ملت و برخی از هنرمندان هم برای تماشای فیلم‌های جشنواره به سینماهای باغ کتاب رفتند. نشست‌های خبری کنترل شده و خنثی برپا شد و نهایتا جشنواره فیلم فجر با اظهارات آتشین ابراهیم حاتمی‌کیا توانست در معرض دیدگان مخاطبان بیرونی قرار گیرد. تا امروز هم مدیران فرهنگی، برای محل برگزاری جشنواره فیلم فجر هیچ اعلامی نداشته‌اند. سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در آخرین اظهارنظرش درخصوص مکان برگزاری جشنواره فیلم امسال گفته است: «با مجموعه‌هایی مذاکراتی صورت گرفته و همچنان نیز ادامه دارد، لذا اگر مذاکرات به نتیجه برسد که این جشنواره در محلی جدید و درغیر این صورت در محل‌های قبلی برگزار خواهد شد.» ممکن است به دلیل اعتراض اهالی رسانه بار دیگر محل برگزاری جشنواره به سالن برج میلاد باز گردد؛ تا بار دیگر سالن نمایش برج میلاد، محل حضور گلادیاتورهای سینمای ایران شود، نه آنهایی که از طعنه و نقدهای سینمایی هراس دارند. نگاهی به تاریخچه کاخ جشنواره از ابتدا تا امروز از بهمن سال 1361 که اولین دوره جشنواره فیلم فجر برگزار شد تا دوره سوم جشنواره، اهالی رسانه و منتقدان جایگاه رسمی و اختصاصی نداشتند. از جشنواره سوم فیلم فجر‌ تا جشنواره هشتم «لژ مخصوص اهالی رسانه» در سینما صحرا به اهالی مطبوعات و رسانه اختصاص یافت. اما در سال 69 و در نهمین دوره جشنواره فیلم فجر، شرایط حضور اهالی رسانه در جشنواره تغییر کرد و سه سینمای آفریقا، سروش و صحرا به دست‌اندرکاران و میهمانان ویژه اختصاص یافت و خبرنگاران ‌توانستند با کارت ویژه در این سینماها فیلم ببینند. در دهمین دوره جشنواره فیلم فجر، سنیما آفریقا جای خودش را به سینما فلسطین داد. در بهمن 71 و یازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر، بالاخره اهالی رسانه از رفت‌و‌آمد بین سه سینما خلاص و یکجا‌نشین شدند. در همین سال برای اولین بار، سینما «شهرقصه» به رسانه‌ها و جلسات گفت‌وگو با دست‌اندرکاران فیلم‌ها اختصاص یافت؛ سینمایی که در حادثه آتش‌سوزی سینما آزادی در فروردین سال ۱۳۷۶، آسیب دید و تعطیل شد و ساختمان آن برای جلوگیری از فروریختن احتمالی تخریب شد. سال‌های 72 و 73، سینما قدس میزبان خبرنگاران و اهالی رسانه در جشنواره‌های دوازدهم و سیزدهم فیلم فجر بود. از سال 74، خبرنگاران به سینما فلسطین نقل‌مکان کردند؛ جایی که تا سه سال میزبان اهالی رسانه در ایام برپایی جشنواره فیلم فجر بود. در سال ۱۳۷۶ سینما فلسطین در ایام جشنواره به‌صورت اختصاصی در اختیار مطبوعات و اهالی رسانه قرار گرفت. از همین سال بود که خبرنگاران واقعا سینمای مختص به خود را یافتند و فقط اهالی رسانه می‌توانستند در سینما فلسطین فیلم‌های جشنواره را دنبال کنند. در سال ۱۳۷۷ خبرنگاران در سینما قدس، فیلم‌های هفدهمین جشنواره را دیدند و در سال‌های 78 و 79، خبرنگاران بار دیگر به سینما استقلال رفتند. در جشنواره بیستم، پای خبرنگاران به سالن حجاب کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان باز شد؛ انتخابی که برای اولین و آخرین بار صورت گرفت. در سال 81 و جشنواره بیست‌ویکم، خبرنگاران به سینما استقلال رفتند تا به مدت دو سال در آنجا حضور داشته باشند. در سال ۱۳۸۳ اهالی رسانه پس از چند سال به سینمای آشنا و قدیمی صحرا برگشتند تا فیلم‌های جشنواره بیست‌وسوم را نزد میزبان قدیمی ببینند. این میزبانی تا سال ۱۳۸۴ هم ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۸۵ خبرنگاران بتوانند از سینما فلسطین گزارش‌هایی درباره فیلم‌های دوره بیست‌وپنجم جشنواره فیلم فجر به دفاتر رسانه‌های خود بفرستند. در سال ۱۳۸۶ خبرنگاران برای آخرین بار به سینما صحرا رفتند تا رکورد ۱۲ بار میزبانی برای این سینما ثبت شود. در سال 87 اهالی رسانه برای آخرین بار مسیر سینما فلسطین را طی کردند تا رتبه دوم میزبانی اهالی رسانه به نام سینما فلسطین ثبت شود. از سال 1388 برج میلاد محل اصلی اتفاقات حین و بعد از نمایش فیلم در جشنواره شد. برج میلاد، بلندمرتبه‌ترین سازه تهران، به مدت هشت سال، نام «کاخ جشنواره» را از آن خود کرد. برج میلاد در تمام این سال‌ها شاهد نمایش فیلم‌ها و واکنش‌های منتقدان و اهالی رسانه بود؛ واکنش‌هایی که گاهی سرنوشت فیلم را تا مرحله اکران عمومی تغییر می‌داد. سال گذشته برای اولین بار پردیس سینمایی ملت، محل حضور اهالی رسانه شد و امسال برای جشنواره سی‌وهفتم، همچنان وضعیت نامشخص است.∎​