السیسی جمعیت اخوان المسلمین را متهم کرد که یکی از عوامل و زمینه های هرج و مرج، ناامنی، جنگ و ویرانی در کشورهای عربی مانند یمن، لیبی و سوریه به افکار و رفتار رهبران این جمعیت بازمی گردد ولی مصر به دلیل آگاهی مردم این کشور، از وضعیت یاد شده به سوی صلح خارج شد.
هفت سال پس از انقلاب مصر در سال 2011 میلادی اکنون اخوان المسلمین از جمله بازنده های این انقلاب به شمار می رود زیرا «محمد مرسی» و دیگر رهبران اخوان زندانی شدند، بیش از 2500 تَن از حامیان آن کشته و بیش از 16 هزار عضوش به زندان رفتند، فعالیت این جمعیت را به عنوان یک سازمان تروریستی (وحشت افکن) ممنوع کردند و همپیمانان منطقه ای اخوان یعنی قطر و ترکیه گرفتار فشارهای خارجی یا مسایل داخلی شدند.
از دیدگاه برخی کارشناسان مسایل خاورمیانه، دلایل اصرار نظامیان مصری به ویژه السیسی بر تشدید سرکوب اخوان المسلمین و بازنده شدن این جمعیت به شرح زیر است:
1- عملکرد نامناسب اخوان المسلمین مصر در امر حکومتداری، ناکارآمدی این جمعیت در برقراری وحدت ملی، تکیه بر ایدئولوژیک گرایی و طرد جریان های ملی و تحول خواه باعث شد که به رغم خشونت عریان ارتش علیه اخوانی ها و صدور احکام حبس ابد و اعدام برای رهبران آن ها، جریان های انقلابی و ملی هیچ واکنشی نسبت به عملکرد دولت السیسی از خود نشان ندهند. در چنین وضعیتی، این دولت با آگاهی از افت اقبال اسلام گرایان در جامعه ی مصر، تلاش همه جانبه ای را برای حذف آن ها از معادلات سیاسی در پیش گرفت.
2- اقدام های وحشیانه داعشی ها در عراق، سوریه و لیبی و تلاش برخی از جریان های تندرو سلفی مخالف دولت مصر برای بیعت با رهبران داعش باعث شد که ارتش مصر با تاکید بر پیوند گروه های رادیکال اسلام گرا با داعش، اقدام های خود را برای سرکوب گسترده طرفداران اخوان توجیه و تشدید کند.
3- فعالیت های نظامی گروه های تکفیری در صحرای سینا و حمله های انتحاری در برخی از شهرهای مهم مصر و نیز قتل فجیع شهروندان این کشور در لیبی فرصت مناسبی برای توجیه سرکوب بیشتر مخالفان السیسی به وجود آورد. اتهام همکاری اخوان المسلمین با گروه های رادیکال از جمله داعش گرچه از سوی رهبران تبعیدی اخوانی رد شد، با این وجود با ادامه خشونت ساختاری ارتش و تلاش های هدفمند برای حذف اخوان از فعالیت های مدنی و سیاسی، طبیعی است که لایه های تندرو اخوان همکاری با داعش را پاسخی مناسب به اجرای سیاست های دولتمردان نظامی مصر بدانند.
4- السیسی انسداد سیاسی در داخل و همکاری منطقه ای با عربستان را گزینه ی مطلوبی برای ادامه ی حکومت نظامیان دانسته است. به همین دلیل در بحران یمن، با مشارکت در ائتلاف خودساخته ی سعودی تلاش کرد با ارتقای جایگاه مصر نزد کشورهای ثروتمند حوزه خلیج فارس به دنبال دریافت منابع و سرمایه گذاری خارجی برای کاستن از مشکلات اقتصادی برآید. هم چنین خصومت میان اخوانی ها و مراکز دینی وهابی های عربستان در دوره حکومت محمد مرسی برای رهبری کشورهای سنی مذهب آشکار بود. از این رو، این کشورها از بازگشت مجدد نظامیان به قدرت و سرکوب اخوانی ها حمایت کردند.
*پژوهشگر و خبرنگار