به گزارش ایکنا؛ «کنان زودزیج»، دانشجوی الهیات اسلامی در آکادمی اسلامی آلمان(هامبورگ) در مقالهای در این باره در پایگاه اینترنتی « offenkundiges.de» که رایزنی فرهنگی ایران در آلمان آن را ترجمه کرده، آورده است:
این مقاله تلاش دارد اولویتهای علمای مسلمان در آلمان را شناسایی کند.از آنجا که در حوزه علوم اسلامی در آلمان کمبودهای زیادی وجود دارد، فعالان اجتماعی به ویژه علمای جوان باید برای حل مشکلات و از میان برداشتن موانع این حوزه با یکدیگر همکاری کنند.
در این مقاله پیش از اینکه به بررسی فعالیتها و اهداف علمای مسلمان بپردازیم، شرایط آنان را در زمان تحصیل مورد بررسی قرار میدهیم. طبیعی است که ۱۰۰ دانشجوی جوان حوزه الهیات اسلامی در آلمان نمیتوانند همه خواستهها را برآورده کنند. ما باید به دنبال تعداد بیشتری از دانشجویان الهیات در داخل و خارج از اروپا باشیم. همچنین برنامه درسی در رشته الهیات اسلامی باید مورد ارزیابی قرار گیرد. علاوه بر این، لازم است که دانشجویان الهیات اسلامی در کشورهای غربی، به خوبی برای وظایفی که دارند، آموزش ببینند.
از قرآن غافل نباشید
در واقع این دانشجویان در مراکز اروپایی، باید مانند طلابی که در نجف یا قم هستند، برای انجام رسالت خود آماده شوند. اگر شرایط عمومی مناسب باشد، این تنها به دانشجویان بستگی دارد که بتوانند در حوزه الهیات اسلامی با تمام مشکلات و پیامدها، به تحصیل و فعالیت بپردازند. البته عوامل درونی و بیرونی بسیاری بر دانشجویان تأثیر میگذارد و سبب میشود تحصیل و فعالیت آنان پیش از آنکه آغاز شود به پایان برسد.
لازم است این نکته را هم بگویم که براساس نظر امام خامنهای، انجام تحقیقات و مطالعات درباره اسلام، وظیفه جمعی در اروپا است. بنابراین این موضوع اهمیت زیادی دارد و نباید به راحتی از کنار آن گذشت. علاقمندان باید حداقل تلاش کنند تا در این ارتباط نگرشی کلی بهدست آورند. آنها باید در زمینه اسلام مطالعه کنند تا بتوانند قضاوت درستی از آن داشته باشند و سپس درباره رد یا پذیرش آن تصمیم بگیرند.
بسیاری از دانشجویان سال اولی فکر میکنند که بعد از فارغالتحصیلی در یک زمان کوتاه به اهداف خود میرسند، چرا که به رشته خود علاقمند هستند و برنامههای زیادی برای پیشرفت مسلمانان دارند. با این حال، موانع بسیاری وجود دارد که باید ابتدا آنها را از میان برداشت. مثلا هر فرد علاقمند باید در این حوزه مطالعات زیادی داشته باشد، هر زمان که امکان دارد با استادان خود سخن بگوید، به آنها گوش دهد و با سایر دانشجویان تعامل داشته باشد.
مهمتر از آن نباید از قرآن غافل شود، دانشجویان باید از روخوانی قرآن قراتر روند و درک عمیقتری از این کتاب آسمانی داشته باشند. بسیاری از دانشجویان میپرسند که پس از اتمام تحصیلات چه میشود. دانشجویان زیادی برای تحصیل در حوزه اسلام به نجف و قم یا به مرکز اسلامی هامبورگ رفتهاند و میروند. با این حال گاهی دانشجویانی که به آسیا مهاجرت میکنند، با مشکلاتی روبرو میشوند.
تعصبات و پیشداوریها
آنها باید از طریق سازمانها و انجمنها برای فعالیت در جامعه آماده شوند و گاهی مشکلاتی در این زمینه وجود دارد. از این نظر، مرکز هامبورگ به دلیل نزدیکی به محل زندگی علمای اروپایی برای آنان شرایط بهتری دارد، دانشجویان آکادمی هامبورگ میتوانند در زمان تحصیل با مسائل مهم جامعه آشنا شوند و زمانی که میخواهند وارد فعالیتهای اجتماعی شوند، میتوانند با یکدیگر همکاریهای متمرکز و غیرمتمرکز داشته باشند.
گاهی پیش میآید که این دانشجویان ایدههای مشابهی دارند و روش اجرای آنان با یکدیگر متفاوت است. از آنجا که الهیات اسلامی در آلمان هنوز در سراسر کشور توسعه نیافته است، اختلاف نظرها لزوما مشکلساز نیست. بلکه این شرایط سبب رشد محققان علوم اسلامی نیز میشود، حتی اگر دانشجویان الهیات اسلامی در گروههای مختلف و یا به تنهایی کار کنند، در شهرهای مختلف و شرایط متفاوت فعالیت کنند، باز هم به سود جامعه مسلمانان است.
برای علمای جوان بخشهایی از جنوب و شرق آلمان، که در آن مسلمانان بیشتری زندگی میکنند، میتواند مورد توجه باشد. چالش دیگری که در این مناطق وجود دارد، تعصبات و پیشداوریها علیه مسلمانان است که باید با حضور و فعالیت علما به تدریج کم شود. از سوی دیگر، برای فعالیت در هر حوزهای در آلمان، نیاز به تسلط بر زبان آلمانی است. برخی دانشجویان الهیات اسلامی، به زبان آلمانی تسلط دارند، اما این کافی نیست.
البته برخی دیگر نیز در نوشتن مقالات و ترجمه کتابها فعالیت دارند. این گروه یک قدم جلوتر از گروه اول هستند. در شرایط فعلی، حتی آن دسته از دانشجویانی که معتقدند که در زبان آلمانی مهارت کافی دارند، باید برای بالا بردن مهارت زبان خود، بیشتر تلاش کنند. در واقع هر دانشجو باید از ظرفیتهای خود استفاده کند.
انجمنها برای استخدام علما برنامهریزی کنند
ممکن است همه دانشجویان قادر به نوشتن كتاب نباشند، اما برای شرکت در بحثها، باید به زبان آلمانی مسلط باشند. یکی از راههای بالابردن مهارتهای زبانی، ادامه تحصیل در حوزه الهیات اسلامی در یکی از دانشگاههای اروپایی است. افرادی که مهارت زبان آلمانی و تحصیلات دانشگاهی دارند، راحتتر میتوانند خودشان را برای فعالیتهای مختلف آماده کنند. با این وجود، پیدا کردن کار احتمالا بزرگترین چالش برای علمای مسلمان در آلمان است.
البته در شرایط ایدهآل، این افراد میتوانند به صورت تمام وقت در انجمنهای اسلامی و مساجد مشغول به کار شوند. در این راستا، باید اهمیت آموزش مذهبی برای مسلمانان مشخص شود. مسلمانانی که نسل به نسل در اینجا زندگی کردهاند و همچنین مهاجران مسلمان، باید متوجه شوند که توجه به مسائل مذهبی تا چه اندازه اهمیت دارد. انجمنها و جوامع اسلامی در آلمان نیز باید در آینده برای استخدام علما برنامهریزی و سرمایهگذاری بیشتری داشته باشند.
هنگامی که بودجه تأمین باشد، وظایف یک عالم مسلمان نیز مشخص است. یکی از وظایف اصلی او، تمرکز بر آموزش کودکان و نوجوانان است. بدون جوانان قوی و آگاه، مسلمانان در آلمان رشد نمیکنند. در دبیرستانها و دانشگاههای بیشتر کشورهای غربی برای آموزش مذهبی سرمایهگذاری میشود. اما اگر به مدارس ابتدایی نگاه کنید، کمبود پرسنل، کسری بودجه و مشکلات بسیاری دیده میشود. مشکلات ناشی از دوران کودکی در دوره جوانی نمایان میشود.
ما باید از این اشتباهات درس بگیریم. بنابراین، اگر جوامع و انجمنهای اسلامی برای آموزش کودکان سرمایهگذاری نکنند، نتایج بدی برای جامعه مسلمانان در آلمان خواهد داشت. علما همچنین میتوانند نقش برجستهای در سطح محلی، منطقهای و ملی بازی کنند.
زیرساختها مهیا شود
برای اینکه آنان بتوانند در سطح محلی کار کنند، ابتدا باید زیرساختهای آن مهیا شود. به طور مثال سالهاست که امام در جوامع اسلامی به روشی سنتی انتخاب میشود. مدتهاست که علما بدون داشتن مهارتهای زبانی به اروپا فرستاده میشوند، این امر تا زمانی که این افراد نقش رهبری در جامعه ایفا نمیکردند، مشکلساز نبود، اما از زمانی که آنان بدون آموزشهای کافی سعی کردند در جامعهای کاملا متفاوت نقش رهبر را ایفا کنند، با مشکلات زیادی مواجه شدند.
کسب آمادگی برای چنین موقعیتی در یک کشور اروپایی کار سختی است. اما افراد میتوانند از مراکز موجود برای برگزاری دورههای آموزشی استفاده کنند، تا علمای جدید به سرعت برای کار آماده شوند. متأسفانه، گاهی جایگاه افراد به جای صلاحیت آنان در نظر گرفته میشود. این اشتباهاتی است که رخ داده و مدتها است که تکرار میشود.
اما مهم است که علما در آلمان در این بازیها گرفتار نشوند. بنابراین، علمایی که به عنوان امام جماعت مشغول به کار میشوند، باید صالح باشند. تیمی با تجربه باید در اطراف آنان حضور داشته باشند، تا بتوانند نقش خود را به خوبی ایفا کنند. امام باید از اعضای مسجد پشتیبانی کند، زیرا انجمنهای مسجد، بدون کمک اعضای خود نمیتوانند عملکردی مؤثر داشته باشند.
سیاست و علما
از سوی دیگر تصویر تحریف شدهای از علمای دینی در جوامع مختلف وجود دارد. عالم دینی از نگاه بیشتر مردم تنها به دعا، روزه گرفتن، دفن مردگان و موعظه میپردازد و نباید در مسائل سیاسی دخالت کند. در غرب، ورود متکلمان مسیحی به سیاست برای مدتها تابو بود. علاوه بر این، از زمانی که در این کشورها سیاست از اخلاق فاصله گرفته است، همه اتفاقات مثبت جامعه مانند همزیستی مسالمتآمیز ذره ذره در حال از بین رفتن است.
در حال حاضر نیز، گروهی از عالمان دینی که میخواستند از سیاست دور بمانند، متوجه شدهاند که در این شرایط حتی نمازخواندن در مکانهای عمومی و روزهگرفتن ناپسند شمرده میشوند. سیاستمداران به این نتیجه رسیدهاند که کودکان باید از انجام هرگونه آیین مذهبی خودداری کنند. حتی برگزاری تشییع جنازه اسلامی نیز در آلمان دشوار است.
فقط خطبههای علما باقی مانده است، اما نمیتوان همواره درباره اخلاق و ارزشهای الهی سخن گفت و در مقابل اتفاقات سیاسی ساکت ماند. علمای مسلمان باید بتوانند درباره مسائل سیاسی روز سخن بگویند. بسیاری از مشکلات انجمنهای اسلامی و مساجد با سیاست ارتباط دارد. علمای مسلمان در زمان تحصیل و بعد از آن نمیتوانند در برابر مسائل جامعه ساکت باشند. برای مثال اگر در کشوری مانند یمن با مشارکت غیرمستقیم اروپا جنگ درگرفته است، علمای مسلمان باید فعال باشند و کاری انجام دهند.
میتوان حدس زد که علمای آلمانی زبان، دیر یا زود میتوانند به انجمنها، احزاب، ادارات و سازمانها وارد شوند. هدف آنها باید فعالیت در همه مناطق باشد. با این وجود، مسائل جامعه، چه سیاسی باشد و چه مذهبی، باید اولویت آنان باشد. در این راستا هر عالم مسئول گفتوگو با افراد جامعه است. اما گفتوگو فقط به معنای سازماندهی یک رویداد در مسجد نیست. گفتوگو به معنای حضور در همه بخشهای جامعه است. آنطور که مشخص است، علمای اسلامی در آلمان با چالشهای زیادی روبرو هستند، اما با یاری خداوند همه آنها را حل خواهند کرد.
انتهای پیام
نظر شما