در ماه‌های اخیر شاهد نوسانات شدید نرخ ارز بودیم که در مجموع افزایش قیمت ارز را به‌دنبال داشت. امری که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم انواع فعالیت‌های اقتصادی و در نتیجه معیشت مردم را تحت‌تأثیر قرار داد.
اما در این میان بحث صادرات ازجمله مواردی است که تأثیر عمده‌ای را از این نوسانات دریافت می‌کند. برخی بر این عقیده‌اند که افزایش نرخ ارز، به‌نفع صادرات است و برخی دیگر این نظر را رد کرده و افزایش نرخ ارز و به‌ویژه شرایط نوسانات ارزی را آفتی برای صادرات می‌دانند.
برای بررسی این موضوع و شرایط حاکم بر صادرات استان، با مهدی رنگ‌رونا، رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
مهدی رنگ‌رونا، رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان در رابطه با جایگاه استان در صادرات، اظهار می‌کند: «استان زنجان در بحث صادرات با توجه به میزان جمعیت به نسبت کل کشور جایگاه قابل قبولی دارد و جزء استان‌های مطرح کشور است.»
وی می‌افزاید: «صادرات استان زنجان در مقایسه با برخی از استان‌های نفت‌خیز که شرکت‌های پتروشیمی در آن‌ها مستقر است، ازنظر عدد و رقم قابل مقایسه نیست، ولی در مقایسه با استان‌هایی که صادرات آن‌ها در قالب کالای عمومی است، استان ما جزء استان‌های مطرح به‌شمار می‌رود.»
رنگ‌رونا با بیان اینکه صادرکنندگان ما توانسته‌اند دو درصد از صادرات کل کشور را به‌خود اختصاص دهند، تصریح می‌کند: «این دو درصد شامل کل صادرات است و این عدد در سال‌های گذشته زیر یک درصد بوده است، به‌طوری که صادرات ما طی سال‌ها حدود 7/0 درصد بوده که خوشبختانه با فعالیت و تلاش صادرکنندگان استان، این عدد در سال گذشته به 7/1 درصد رسید و امسال عدد دو درصد را در حوزه صادرات تجربه کردیم.»
رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان با اشاره به نوسانات ارزی اخیر و تأثیر افزایش نرخ ارز بر صادرات، اظهار می‌کند: «در نظر اول این احساس به‌وجود می‌آید که افزایش نرخ ارز به‌نفع صادرات است، در حالی که این‌طور نیست و کسانی که دارای فعالیت اقتصادی هستند، این نظر را رد می‌کنند؛ چراکه صادرکننده به‌صورت مستمر در حال فعالیت است و کالایی که تولید می‌شود از بازار تبعیت می‌کند و نوسانات ارز بر آن تأثیر می‌گذارد.»
وی با بیان اینکه قیمت ارز هرچقدر بالاتر باشد، قیمت خرید مواد اولیه برای تولید هم بالا خواهد بود، ادامه می‌دهد: «نوسانات ارزی به ضرر صادرکننده‌هاست، چون آن‌ها در این شرایط نمی‌توانند برای آینده برنامه‌ریزی کنند. ما در شرایط موجود نمی‌دانیم قیمت دلار در روزهای آینده چقدر خواهد بود، در نتیجه صادرکننده متضرر می‌شود.»

افزایش قیمت دلار و نوسانات ارزی به ضرر صادرات است
رنگ‌رونا با بیان اینکه اگر قیمت دلار بالا برود، در ظاهر صادرکننده سود خواهد کرد، ولی از طرف دیگر قیمت خریدش هم بالا خواهد رفت، تصریح می‌کند: «نوسانات ارزی در بازارهای صادراتی ما تأثیر منفی شدید می‌گذارد، از این‌رو صادرکننده نمی‌تواند یک برنامه صادراتی داشته باشد و مجبور است که به‌صورت روزانه این‌کار را انجام دهد که این‌کار برای شرکت‌های بزرگ امکان‌پذیر نیست؛ چون قراردادهای آن‌ها طولانی‌مدت است.»
وی می‌افزاید: «با توجه به اینکه صادرکننده نمی‌تواند در شرایط نوسانات ارزی، برنامه مشخصی داشته باشد، درنهایت بازارش را ازدست می‌دهد.»
رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان در توضیح دلایل افزایش صادرات استان زنجان در سال‌ جاری که اتفاقاً هم‌زمان با افزایش قیمت ارز بود، تصریح می‌کند: «قسمت عمده صادرات استان زنجان شامل شمش روی و شمش سرب است و این دست از کالاهای تولیدی استان، مازاد بر مصرف داخلی است. همچنین ارزآوری این کالاهای صادراتی از یکسو و بالابودن نرخ ارز از سوی دیگر، در نگاه اول چشم‌انداز خوبی را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایجاد کرد، اما این شرایط پایدار نیست و در نیمه دوم شاهد کاهش صادرات خواهیم بود؛ چراکه قیمت‌ها به‌روز خواهند شد و قیمت تمام‌شده براساس قیمت‌های جدید بالا خواهد رفت، از این‌رو صادرات به نسبت حال‌ حاضر کاهش پیدا خواهد کرد و به حد بالانس خواهد رسید.»
رنگ‌رونا با بیان اینکه در مقطعی جذابیت بازار این کالا بالا بود و صادرات افزایش پیدا کرد، ولی با توجه به نوسانات قیمت ارز در بازار این جذابیت ازبین خواهد رفت، تصریح می‌کند: «نیمه اول سال شروع نوسانات ارز بود و در انبارها کالای مازاد بر نیاز وجود داشت، به‌همین دلیل بالارفتن قیمت ارز برای صادرات جذابیت ایجاد کرد، ولی در نیمه دوم به این صورت نخواهد بود.»

سازوکار سامانه نیما نامناسب است
رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان با اشاره به نامناسب بودن سازوکار سامانه نیما، اظهار می‌کند: «دولت الزام کرده است که کلیه صادرکنندگان نسبت به عرضه ارز در سامانه نیما اقدام کنند.
از این‌رو صادرکننده برای ادامه معاملات، باید ارز خود را عرضه و تبدیل به ریال کند و ریال حاصل را به کالا تبدیل کرده و آن‌را صادر کند. این سیکلی است که صادرکنندگان واقعی آن‌را طی می‌کنند. درنتیجه صادرکنندگان نسبت به عرضه ارز خود اقدام می‌کنند، اما سازوکار مشخصی برای آن وجود ندارد.»
رنگ‌رونا با تأکید بر اینکه فقط دستورالعملی مبنی‌بر بازگرداندن ارز صادر شده است، اما سازوکار این اقدام مشخص نیست و صادرکنندگان در رابطه با نحوه عرضه ارز به سامانه نیما دچار مشکل هستند، اظهار می‌کند: «برای صادرکنندگان پتروشیمی و فولاد از این نظر مشکلی وجود ندارد؛ ولی سایر صادرکنندگان از نظر برگرداندن ارز به سامانه نیما دچار مشکل هستند. در این خصوص انتظار می‌رود که دولت اقدامات لازم را انجام دهد تا مشکلاتی که صادرکنندگان با آن دست به گریبان هستند مرتفع شود.»
رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان در پایان سخنان خود، با تأکید بر اینکه صادرکنندگان استان کار خود را به نحو احسن انجام داده‌اند، اظهار کرد: «در ابتدای نوسانات ارزی، همه صادرکنندگان ملزم شدند که ارز حاصل از صادرات را به چرخه بازگردانند.
افزایش صادراتی که در سال‌ جاری داشتیم هم از این قاعده مستثنا نبود و همه صادرکنندگان ملزم بودند که ارز را به چرخه بازگردانند و این اتفاق افتاد؛ به‌طور مثال یکی‌از فعالان این عرصه کالا وارد کرد، یکی مواد اولیه‌ تأمین کرد، یکی ارز حاصل از کار خود را در سامانه نیما عرضه کرد و... لذا صادرکنندگان ما کار خود را به نحو احسن انجام داده‌اند.»

**روزنامه مردم نو
3216/8068