اگرچه اطلاعات کاملاً دست اول را که شاید جهان در انتظارش بود، فاش نکرد اما با انگشت گذاشتن بر دروغهای عربستان درباره این ماجرا و اعلام رسمی این نکته که جهان با «قتلی برنامهریزی شده و سیاسی» و «جنایتی وحشتناک» مواجه است، بر جدیت کشورش برای پیگیری کامل پرونده تأکید کرد.
رئیس جمهوری ترکیه که حوالی ظهر دیروز (به وقت تهران) در پارلمان کشورش سخنرانی میکرد، در ابتدا کشته شدن خاشقجی را به خانواده و دوستان او تسلیت گفت و بلافاصله بر این نکته تأکید کرد که بر اساس قوانین بینالمللی و قوانین ملی ترکیه تا روشن شدن تمام ابعاد این «جنایت وحشیانه» تحقیقات ترکیه ادامه دارد و موج «سیاه نماییها و تهمت هایی» که در روزهای اخیر و «از منابع و رسانههای شناخته شده» علیه ترکیه روانه شده، نمیتواند سد راه بیان حقیقت از سوی ترکیه شود. او سپس با تأکید بر این موضوع که خاشقجی قربانی یک «جنایت وحشیانه برنامهریزی» شده، است، شرح مختصری از روز مرگ خاشقجی و یک روز قبل از آن داد و گفت: «شواهد بسیار قوی در دست ما وجود دارد درباره اینکه این جنایت با برنامهریزی قبلی بوده و نه اتفاقی. در یکم ماه اکتبر (یک روز قبل از کشته شدن خاشقجی) ساعت 16:30 یک تیم سه نفره سعودی وارد استانبول میشود. در دوم اکتبر(در روز واقعه) هم ۹ نفر دیگر وارد استانبول میشوند و در کل ۱۵ نفر از ساعت 9:50 تا ساعت ۱۱ صبح دوم اکتبر بهصورت جداگانه وارد کنسولگری عربستان میشوند. هارد دیسک دوربینهای مداربسته کنسولگری قبل از ورود خاشقجی به این مکان، توسط گروهی که به استانبول آمده بودند، بیرون برده شده بود. روز قبل از حادثه هم مقامات سعودی در جنگلهای اطراف استانبول جست و جو میکردند.
انتشار اسناد؛ شاید وقتی دیگر
اردوغان البته به نوار صوتی 11 دقیقهای و ویدئوهایی که بارها مقامات ترکیهای اعلام کردهاند، در اختیار دارند و حتی فیلمی که روز دوشنبه (یک روز قبل از سخنرانی اردوغان) از خارج شدن فردی شبیه خاشقجی و با لباسهای خاشقجی از کنسولگری منتشر شد، اشارهای نکرد و تنها با لحنی هشداردهنده خطاب به ریاض گفت، این اتفاق میتواند در داخل یک کنسولگری افتاده باشد اما عربستان نباید فراموش کند که کنسولگری در داخل خاک ترکیه بوده و ترکیه براحتی از این ماجرا نمیگذرد.
رئیس جمهوری ترکیه در بخش دیگری از سخنان خود با طرح چند سؤال بسیار مهم درباره پرونده خاشقجی گفت: 15 نفری که خاشقجی را به قتل رساندهاند، در استانبول چه کار میکردند، دستور را از چه کسی گرفته بودند؟ چرا بلافاصله پس از کشته شدن خاشقجی اجازه تفتیش کنسولگری داده نشد و چندین روز بعد این اجازه صادر شد؟ چرا سعودیها با آنکه میدانستند خاشقجی کشته شده، در دو هفته اول اظهارات متناقض داشتند و حقیقت را نمیگفتند؟ جسد خاشقجی کجاست؟ اگر جسد خاشقجی آنطور که سعودیها میگویند به یک فرد محلی (ترکیه ای) داده شده، این فرد کیست؟ تا زمانی که به این سؤالات پاسخ داده نشود، این پرونده مختومه نخواهد شد.
برگزاری محاکمهها در ترکیه؛ خواسته اردوغان از ملک سلمان
رئیس جمهوری ترکیه که سخنانش همزمان از بسیاری از شبکهها و سایتهای خبری جهان بهصورت همزمان پخش و ترجمه میشد، هیچ اشارهای بهنام محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی نکرد و ملک سلمان، پادشاه سعودی را هم دوبار با لقب خادم حرمین شریفین که «صمیمیتش برای شخص من» ثابت شده خطاب کرد و گفت، عربستان با اعلام رسمی کشته شدن خاشقجی گام مهمی در این پرونده برداشت اما انتظار داریم در ادامه راه هم با حساسیت به روشن شدن حقایق کمک کند.
وی همچنین با طرح یک خواسته از «خادم حرمین شریفین» گفت: 18 نفر در پرونده خاشقجی بازداشت شدهاند، از خادم حرمین شریفین میخواهیم این 18 نفر در ترکیه محاکمه شوند زیرا حادثه در استانبول رخ داده و از آنجا که این اتفاق یک جنایت سیاسی است، شاید عاملان جنایت همدستانی در کشورهای دیگر هم داشته باشند که باید نام آنها هم آورده شود.
«بتان مک کرنان»، کارشناس و خبرنگار خاورمیانهای گاردین در تحلیل سخنرانی اردوغان نوشت، از سخنان اردوغان بر میآمد که رئیس جمهوری ترکیه اگرچه از ولیعهد سعودی نام نبرد اما حرفی هم مبنی بر بیگناهی او نزد. او بن سلمان را در این پرونده بیگناه نمیداند و از اینرو خواستار انجام تحقیقات جنایی و محاکمه 18 فرد بازداشت شده در ترکیه است. این دو نکته در سخنرانی اردوغان بسیار حائز اهمیت است: اینکه بن سلمان را بیگناه ندانی و اینکه به تحقیقات و بازجوییهای عربستان اعتماد نداشته باشی.
اردوغان در پارلمان؛ داووس در بیابان
دیروز سهشنبه اردوغان این سخنان را در حالی بر زبان آورد که در ریاض، پایتخت عربستان کنفرانس اقتصادی بزرگ موسوم به «داووس بیابان» در حال برگزاری بود؛ کنفرانس سه روزهای که بشدت تحت تأثیر قتل جمال خاشقجی قرار گرفت و دهها نفر از رهبران اقتصادی سراسر جهان، چهرههای شناخته شده، رسانهها و مقامات دولتی بینالمللی در روزهای گذشته انصراف خود را از شرکت در آن اعلام کردند و حتی ولیعهد سعودی که میزبان این کنفرانس بود، در مراسم افتتاحیه سخنرانی نکرد. قرار بود در این کنفرانس سه روزه 150 سخنران از 140 شرکت شناخته شده بینالمللی سخنرانی کنند اما حدود 40 نفر از مدعوین در روزهای اخیر اعلام کردند به خاطر اینکه به احتمال بسیار زیاد دولت عربستان پشت پرده کشته شدن جمال خاشقجی بوده، در این کنفرانس شرکت نمیکنند. نمایندگان دولتهای فرانسه، استرالیا، نیوزیلند، هلند، انگلیس و امریکا از شرکت در داووس بیابان انصراف دادهاند. خروج مدیران عامل شرکتهایی نظیر جی پی مورگان، اوبر، زیمنس، اچ اس بیسی، بلک راک و شخصیتهایی نظیر رئیس صندوق بینالمللی پول، مدیرعامل سابق گوگل و... از «داووس بیابان» نیز نشان داد که محمد بن سلمان، ولیعهدی که پولهای سعودی را زیر پای شرکتهای فناوری سراسر جهان میریخت و با نامهای بسیار بزرگی در سیلیکون ولی ارتباط داشت، اکنون با هجمه بینالمللی به خاطر قتل مرموز خاشقجی مواجه شده است.
مدیرعامل شرکت ویرجین نیز در روزهای اخیر اعلام کرده بود که سرمایهگذاری بیش از نیم میلیارد دلاری خود در عربستان را لغو میکند؛ اتفاقی که یک ضرر بزرگ برای ریاض است. برآوردها نشان میدهد سرمایهگذاران جهان هفته گذشته 1.1 میلیارد دلار از سرمایههای خود را از عربستان بیرون کشیدهاند. یک روز مانده به اجلاس داووس بیابان نیز سایت این اجلاس هک شد و در صفحه اول سایت تصویری از محمد بن سلمان که در حال سر بریدن خاشقجی است، ظاهر شد.
رئیس جمهوری ترکیه علیه ریاض افشاگری نکرد اما از عزم خود برای تحقیقات کامل خبر داد
اردوغان: قتل خاشقجی برنامهریزی شده بود
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه که در روزهای اخیر وعده داده بود روز سهشنبه (دیروز) «اطلاعات مهمی» درباره قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار منتقد سعودی در داخل کنسولگری عربستان در استانبول در اختیار جامعه جهانی قرار میدهد
صاحبخبر -
∎
نظر شما