براساس گزارش های منابع رسمی در منطقه، او قرار است ضمن دیدار از باکو ، ایروان و تفلیس، درمسکو با دستیار پوتین و نیز دبیر شورای امنیت ملی و همچنین وزیر خارجه روسیه ملاقات کند.
بولتون در این سفر ، فرستاده ترامپ به منطقه محسوب می شود؛ مردی تندرو و تندخو و از جمله شخصیت هایی که مدام در شیپور جنگ می دمد؛ سال 2003 برای حمله و تجاوز نظامی به عراق و حالا برای آماده سازی یک تجاوز نظامی به ایران؛ اگرچه دیگر مانند قبل صدای برآمده از شیپورهای او از قدرت کافی برخوردار نیست.
درباره اهداف سفر بولتن به منطقه ای در شمال اراضی ایران ، نظرات متفاوتی وجود دارد، بطوری که برخی منابع گفته اند هدف اصلی این سفر 'بحران سوریه ' و فشار به روس ها برای کنار گذاشتن ایران از پرونده سوریه است.
این کارشناسان تصورشان این است که بولتون برای یارگیری در حوزه تحت نفوذ روس ها وارد منطقه قفقاز شده و امیدوار است که با فشار بر روس ها بتواند زمینه های اخراج ایرانی ها از سوریه را محقق سازد، آنگونه که اسرائیلی ها می خواهند و درعین حال زورشان نمی رسد.
برخی دیگر اما اعتقاد دارند بولتون در چارچوب پرونده بحران قره باغ کوهستانی به این سفر آمده است، چنانچه پایگاه خبری حقین جمهوری آذربایجان در نگاهی به سفر قریب الوقوع بولتون به قفقاز جنوبی، از امیدهای باکو به فعالتر شدن آمریکا به عنوان یکی از اعضای گروه مینسک (گروه میانجی سازمان امنیت و همکاری اروپا) در حل مناقشه قره باغ نوشته است.
الکسی خلوپوتوف کارشناس نظامی روس هم درباره سفر بولتون ، موضوع قره باغ را مورد اشاره قرار می دهد و معتقد است تلاش های اخیر جهت دستیابی به توافقنامه ای برای حل مناقشه با مشارکت باکو ، ایروان و مسکو ، واشنگتن را به صرافت انداخته است تا از قافله در حوزه قفقاز عقب نماند.
برخی رهبران آمریکایی معقتدند واشنگتن که به شدت در خاورمیانه و آسیای دور درگیر شده، به میزان زیادی از روند اوضاع در قفقاز و حوزه خزر غافل شده است، بویژه با تحقق گشوده شدن دالان شمال به جنوب و نقش آن در شکل دهی به اقتصاد و تجارت جدید در منطقه، سر آمریکایی ها بی کلاه خواهد ماند و روس ها یکه تازی خواهند کرد.
از همین رو، این برداشت را هم نمی توان نادیده گرفت که آمریکا نمی تواند به گستره قفقاز جنوبی که آنکارا ، مسکو و تهران به آن نظر دارند، بی تفاوت بماند.
اگرچه منابع خبری، به جز گمانه های فوق، از احتمال تلاش بولتون برای مقدمه سازی جهت دیدار آتی ترامپ و پوتین هم سخن گفته اند، اما، یکی از اهداف سفر این شیپورچی جنگ می بایست مساله تحریم های دولت آمریکا علیه ایران باشد. او تلاش خواهد کرد شانس خود را در بستن دروازه های شمالی ایران بیازماید، اما قطعا به نکات فنی زیادی توجه نکرده است.
اول اینکه، اهمیت همکاری های منطقه ای در حوزه خزر و بویژه قفقاز امری است غیر قابل انکار ، آن هم بدون ایران و در عین حال این را هم نباید فراموش کنیم که کریدور شمال – جنوب نقش مهمی در تجارت آینده در منطقه اوراسیا خواهد داشت.
دوم اینکه جمهوری گرجستان اگرچه دارای روابطی ویژه با واشنگتن در چارچوب ناتو می باشد، اما تفلیس بیش از هر چیز بر پیوستن به اتحادیه اروپا متمرکز است؛ اروپایی که حالا به دنبال ساز و کارهای مالی ویژه برای دور زدن تحریم های آمریکا علیه ایران است.
دولت های منطقه درخصوص حل مسائل منطقه ای هم به اندازه کافی تجربه از همکاری ها و ابتکارات واشنگتن دارند و جواب نگرفته اند، حتی در قالب گروه میانجی مینسک که رهبری آن را آمریکا به همراه فرانسه و روسیه برعهده داشته است.
اما نکته مهم دیگری که از نگاه آمریکایی ها و فرستاده شان به قفقاز دور مانده ، موقعیت ژئوپلتیکی ایران است، همانطور که رویدادها و حوادث یک دهه اخیر ثابت کرد ایران نه تنها مرکز ثقل منطقه خاورمیانه بلکه منطقه ای فراتر از غرب آسیا شامل آسیای مرکزی و قفقاز است.
طی این سال ها ایران اصلی ترین سد راه افراط گرایان خاورمیانه به قفقاز و قطع پیوستگی این جریان ها در سراسر منطقه بوده است، این نیز قابل انکار نیست. هم روس ها و هم جمهوری آذربایجان خوب می دانند که در سال 2014 گروه تروریستی داعش فلش های حرکتش را به کدام سو هدف گیری کرده بود.
حال باید دید با این ملاحظات ، بولتون با دست پر به واشنگتن باز خواهد گشت؟
** کارشناس مسائل منطقه