بازار کشورهای همسایه با ویژگی‌های متنوع و در عین حال اشتراکات فراوان، فرصتی است که نباید به این راحتی از دست برود! نگاهی به مصرف سرانه غذا و سایر آمارهای به‌دست آمده از کشورهای حاشیه خلیج فارس، نشان می‌دهد سرزمین‌های این منطقه تا ۷۷ درصد از نیاز غذایی خود را از خارج وارد می‌کنند. گردش مالی بازار مواد غذایی در کشور پاکستان سالانه 8/111 میلیارد دلار است. ارزش کالاهای وارداتی روسیه در سال ۲۰۱۷ بیش از ۲۹۰ میلیارد دلار بوده که سهم ایران فقط۴۰۰ میلیون دلار از این بازار بوده است.

همه این آمار و ارقام بروشنی نشان می‌دهد سودآوری عظیمی در تولیدات باکیفیت و صادرات آن فقط به کشورهای همسایه وجود دارد.

وضعیت برندهای ایرانی

امروز با جست‌وجوی عبارات مرتبط با محصولات و برندهای ایرانی، نتایج خاصی به‌دست نمی‌آید. برای مثال در حوزه کشورهای همسایه که یک بازار 200 میلیونی را دربرمی‌گیرد، به‌صورت هدفمند عمده نتایج منفی است. در بحران رابطه عربستان سعودی با قطر، رسانه‌های همسو با عربستان این خبر را نشر می‌دادند که محصولات
سرطان زای ایرانی بازار قطر را به قبضه درآورده است! در بسیاری از بازارهای منطقه نیز کشورهای رقیب با درک خطر و انفعال رسانه‌ای ایران، به تولید شایعات منفی ضدمحصولات ساخت ایران می‌پردازند.

در یوتیوب جست‌وجو در مورد محصولات ایرانی نتایج منفی دربردارد که عمده آنها کمپین‌های عربستان سعودی برای تحریم کالاهای ایرانی است. در حوزه کشورهای اسلامی نیز تلاش‌های زیادی از سوی جریانات وهابی برای تحریم کالاهای ایرانی صورت گرفته است.

اما مشکل واقعی نه در این قسمت که به کم‌کاری بخش‌های دولتی به‌عنوان روابط عمومی محصولات ایرانی و عدم‌آگاهی بخش خصوصی در استفاده از فنون نوین تبلیغات و بازاریابی اینترنتی است.

برخی از اقداماتی که به اختصار در این حوزه می‌تواند صورت گیرد، از قرار ذیل است:

بخش دولتی زمینه شکل‌گیری شرکت‌های نوپا در حوزه روابط عمومی را جهت بازاریابی دیجیتالی برای محصولات ساخت ایران به زبان‌های دیگر حمایت کند.

شرکت‌هایی که کالای خود را صادر می‌کنند، بخشی از بودجه تبلیغات خود را به بازاریابی دیجیتال اختصاص دهند.

ایجاد یک پرتال جامع معرفی ظرفیت‌های صادراتی ایران که شرکت‌های خصوصی بتوانند از ظرفیت این پلت فرم برای به اشتراک‌گذاری ظرفیت‌های صادراتی خود و حتی فروش استفاده کنند.

ترویج و ترغیب شرکت‌های خصوصی برای حضور به زبان‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی تخصصی (از قبیل لینکدین) و عمومی (از قبیل اینستاگرام، فیسبوک و ...)

تولید اخبار مثبت در رسانه‌های کشورهای هدف از برندهای ایرانی: برای مثال نشریه معتبر فوربس در آخرین شماره خود یکی از شرکت‌های تولید‌کننده بستنی در ایران را به عنوان یکی از ده برند اول در جهان برحسب معیارهای ارزیابی اعلام کرد.

استفاده ازظرفیت چهره‌های مشهور در کشورهای هدف: بسیاری از چهر‌های مشهور با یک هزینه پایین و در عین حال ارزشمند از لحاظ بازگشت سرمایه می‌توانند به تبلیغ کالاها در فضای مجازی کشورهای هدف بپردازند. برای مثال یک بازیگر کویتی که از افرد معروف فضای مجازی این کشور محسوب می‌شود، در یک ویدئوی چند دقیقه‌ای که در صفحه خود در یوتیوب منتشر کرده به کیفیت بالا و قیمت مناسب کالاهای ایرانی در قیاس با نمونه‌های دیگر اشاره و تک تک محصولاتی را که خریداری کرده معرفی می‌کند و در آخر می‌گوید نام این برندها را هیچ‌کدام نشنیده اید، اما انتخاب من هستند.

محمد ولوی

دکترای مدیریت رسانه