شناسهٔ خبر: 28834649 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: ایران آنلاین | لینک خبر

گفت و گو با سیده محبوبه کاظمی مدیر حراج باران

دشواری های حراج هنر

آیدین آغداشلو می‌گوید: همه مانند من نیستند که خط میرعماد را به قلب خود بچسبانند و با آن زندگی کنند. بلکه از آن فاصله می‌گیرند چون فکر می‌کنند یک اثر کهنه است و می‌روند به سمت یک اثر نو.

صاحب‌خبر -

حراج باران اولین حراجی است که از سال 95 برای فروش آثار خوشنویسی به صورت تخصصی آغاز به کار کرد .
آغداشلو درباره اهمیت حراج آثار هنری گفته : حراج باران که مختص خوشنویسی است اگر به درستی انجام شود می‌تواند قیمت‌های واقعی را آرام آرام تثبیت کند. منتها قیمت‌ها باید واقعی و به قیمت باشد. نه این که در ایران اثری را صدها میلیون برآورد کنند و نظیر آن را مثلا در کریستیز بتوان چند ده میلیون خرید. فکر نکنیم اگر قیمت بالا اعلام شود حیثیت می‌آورد.
سیده محبوبه کاظمی مدیر حراج باران ، در آستانه برگزاری سومین دوره این رویداد درباره جزئیات و اهمیت حراج باران در گفت و گو با ایران عصر مطالبی را بیان کرد.
چه شد که تصمیم گرفتید حراج باران را در زمینه فروش آثار خوشنویسی به راه بیندازید ؟
بنده از نظر شخصی اعتقاد به حفظ و توسعه هنرهای اصیل ایرانی و اسلامی دارم ،با توجه به اینکه خوشنویسی از اصلی ترین هنرهااست و حتی در موزه های بزرگ دنیا و حراجی های معروف به هنر تخصصی خوشنویسی اهمیت داده می شود، نخستین حراج تخصصی خط و خوشنویسی توسط نگارخانه ترانه باران برگزار شد.
گالری ترانه باران دستکم پس از پیروزی انقلاب نخستین گالری‌ست که در سال 1390 اعلام کرده با محوریت خط و خوشنویسی کار می‌کند. این اتفاق از این منظر مهم است که این گونه هنری در تمام این سال‌ها عزلت‌نشین شده و دیگر نه تنها گالری‌های پیشرو بلکه گالری‌های قدیمی و سنتی هم از نمایش آثار خط و خوشنویسی پرهیز می‌کردند.
در حقیقت من با "ترانه باران" اولین نگارخانه تخصصی خط و خوشنویسی را تأسیس کردم. در آن موقع توجه خاصی به خوشنویسی نمی‌شد و حتی به این حوزه بی‌مهری هم می‌شد. به همین خاطر من تمام هدفم در "ترانه باران" را روی هنرهای ایرانی- اسلامی که مهمترین آن خوشنویسی است گذاشتم و اولین نمایشگاهی که در این حوزه برگزار کردم، نمایشگاه "بسم‌الله" بود که در سال 90 برگزار شد.
چرا از بین تمام موضوعات هنری خوشنویسی را انتخاب کردید؟
هنر خوشنویسی در عرصه بین المللی حرف های زیادی دارد و این هنر جزو سه هنر اصلی در کنار فرش و ادبیات قرار دارد و مفاهیم ادبی ،فلسفی و عرفانی را در خود دارد اما متاسفانه گالری ها برای هنرمندان خوشنویس نمایشگاه نمی گذارند و موافقت نمی کنند هنرمندان در این زمینه نمایشگاه برپا کنند.
این یک تلنگر ذهنی برای من شد که گالری باران را با هدف اختصاص دادن به هنرهای ایرانی و اسلامی با محوریت خط و خوشنویسی راه اندازی کردم و بعد از آن تصمیم گرفتم تا یک حراج تخصصی برای آثار خوشنویسی راه اندازی کنم.
برای برپایی حراج باران چه مقدماتی را طی کردید؟
با تمام مشکلاتی که بر سر راه ورود به اقتصاد هنر وجود داشت و سالها به هنر خوشنویسی پرداخته نشده بود و همیشه مورد بی توجهی قرار گرفته گالری باران از طریق برپایی نمایشگاه ،پرفورمنس و ورک شاپ زیر ساخت هایی را فراهم کنیم برای حراجی تخصصی خوشنویسی و هنرهای سنتی.
در حراج باران با چه سختی هایی مواجه شدید و معیارتان برای انتخاب آثار چه بود ؟
هنر خوشنویسی جزو هنرهای سنتی است اما سنتی بودن این هنر هیچ تضادی با اقتصادی بودن و دنیای معاصر ندارد اما به این هنر کم پرداخته شده است و سازو کار ورود به بازار اقتصادی برای این هنر سخت است .
این هنر سیر تحول و تطولش مهم است خوشنویسی اصالت هایش از سنتی تا مدرن را در درونش دارد و ما آثار را بر اساس سیر تاریخی و مفاهیم دینی و اسلامی انتخاب کردیم .
از بعد دیگر این آثار به واقع ارزشمند است و مورج فرهنگ ایرانی و اسلامی بوده می توان از آن برای بالا بردن سطح فرهنگ استفاده کرد و معاش هنرمندان را تغییر داد.
پیچیدگی های این هنر باعث شد تا برای انتخاب آثار وقت و زمان زیادی را گذاشته و با افراد زیادی برای به فروش گذاشتن آثار مشاوره و تبادل اطلاعات داشته باشیم.
بازخوردها و در آمدهای حاصل از این حراج چطور بود ؟
حراج باران حرکتی پژهشی ،فرهنگی و اقتصادی است این حراج هر چقدر هم از نظر اقتصادی اهمیت داشته باشد اهمیت فرهنگی آن بیشتر است این هنر از نظر پژوهشی و تاریخی حرف های زیادی برای گرفتن دارد و در هر یک از حراج ها کارها با مشورت افراد متخصص و پژوهشگر انتخاب شد.
اثرات اقتصادی آن به نسبت هنر خوشنویسی خوب بوده اما سیاست کاری ما این بود در حراج به عدد عجیب و غریبی برسیم تاثیرات فرهنگی آن برای مان خیلی مهم تر است و در دو حراج از چشم انداز 5 ساله مان جلوتر بودیم.
نخستین حراج آثار خوشنویسی با عنوان «حراج باران» که توسط گالری «ترانه باران» تدارک دیده شده ۶۶ اثر ایرانی و سه اثر از کشورهای ترکیه و عراق در این حراج ارائه شد. این حراج به میرعماد تقدیم شد نابغه خوشنویسی ایران  که در خط نستعلیق در دنیا نامدار است .

---


در این حراج چهار اثر بالای ۱۰۰ میلیون تومان چکش خورد و برای این حراج اثری به خط میرعماد با قیمت ۶۰۰ میلیون تومان رکورددار شد. همچنین اثری از محمد حسین شیرازی به قیمت ۴۲۰ میلیون تومان، اثری از رضا رینه ای با قیمت ۱۴۰ میلیون تومان و اثری به خط نصرالله افجه ای به قیمت ۱۱۰ میلیون تومان رکوردداران بعدی این حراج بودند. درآمد این حراج دو میلیارد و ششصد و نه میلیون تومان بود.
در حراج دوم باران بیش از 50 اثر شرکت داده می‌شود که قدیمی‌ترین آنها خط کوفی متعلق به قرن اول هجری قمری بودکه این حراج به  درویش عبدالمجید طالقانی سر سلسله خط شکسته نستعلیق تقدیم شد.
دومین حراج باران، یک دی 1396 با حضور اساتید و صاحب‌نظران عرصۀ خط و خوشنویسی برگزار شد. آثار این دوره از حراج مشتمل بر آثاری از میرعلی هروی، محمد حسین تبریزی، عبدالمجید طالقانی، وصال شیرازی، عمادالکتاب، احمد نیریزی، علی عسگر ارسنجانی، ابراهیم قمی، حسین زرین قلم و همچنین آثار اساتید معاصر خوشنویسی چون امیرخانی، کیخسرو خروش، عباس اخوین، علی شیرازی، رضا مافی، فرامرز پیلارام، نصرالله افجه‌ای، صادق تبریزی، محمد احصایی و دیگر اساتید بود.
در حراج دوم  نیز اثری از خوشنویس اسپانیایی به نام نوریا گارسیا ماسیپ در حراج حضور داشت که به قیمت 12 میلیون چکش خورد.
در این حراج هنری مجموع فروش آثار هنری، 1755 میلیون تومان ( یک میلیارد و هفتصد و پنچاه و پنج میلیون تومان) شد.
سه اثر بالای 100 میلیون تومان چکش خورد و سه اثر گران این دوره از حراج متعلق به علی‌عسگر ارسنجانی، نسخۀ خطی قرآن کریم متعلق به سده یازده بود که به قیمت 200 میلیون تومان چکش خورد، دو اثر بعدی گران این دوره از حراج نقاشیخطِ محمد احصایی به قیمت 160 میلیون تومان و خوشنویسی عبدالمجید طالقانی به قیمت 100 میلیون تومان بود که رکوردداران بعدی این حراج شدند.
سومین حراج باران اواخر پاییز برگزار می شود که آن هم بستگی دارد که شرایط اقتصادی و سیاسی این روزها اجازه برگزاری سومین دوره حراج را بدهد یا نه.آثارتان رابرای حراج  بیشتر از کجا تهیه می کنید ؟
حراج باران افتخار دارد آثارش را از هنرمندان ،مولفان و مجموعه داران بزرگ که حافظ میراث فرهنگی است تهیه می کند کسانی که اسمی از آنها برده نمی شود و هیچ گاه مورد تقدیر قرار نگرفتند.
آثار خوشنویسی مبحث بسیار پیچیده ای دارد رابطه اقتصاد با هنر به دلیل معنوی بودنش ما را در انتخاب آثار به سختی های فراوان می اندازد تا با توجه به تمام جوانب این هنر آثار را انتخاب کنیم.
آثار را بیشتر از مجموعه داران می گیریم، بیشتر هنرمندان که آثارشان به حراج می رود در قید هنر نیستند گالری دارها هم چون در حوزه خوشنویسی کار نمی کنند بیشتر آثار شان خط و نقاشی است در حراج ها نقشی نداشتند.
کشورهای اروپایی سال‌هاست که با برگزاری حراج‌ها، مخاطبان خارجی زیادی را به هنر خودشان جذب می‌کنند. ما هم می‌توانیم این کار را به شکل گسترده‌ای انجام بدهیم. در ایران خروج آثار هنری با قدمت بیش از 100 سال منع دارد، در حالی‌که بسیاری از آثاری که ما در حراج می‌گذاریم، قدمت‌شان به 1400 سال قبل هم برمی‌گردد. طبیعتاً برای مجموعه‌داران و مخاطبان خارجی خیلی جذاب است که بیایند این آثار را ببینند. البته آن‌ها خیلی مایل هستند که این آثار را خریداری کنند ولی ما فقط مجاز به فروش آثار معاصر به آن‌ها هستیم. خودمان هم تمایلی نداریم که آثار نفیس و میراث‌ ماندگار خوشنویسی را از کشور خارج کنیم ولی در عین حال به دنبال گسترش روابط با مجموعه‌داران و مخاطبان خارجی هستیم و در حال شناسایی و رایزنی هستیم که از آن‌ها دعوت کنیم تا در حراج‌ ما حضور داشته باشند.
در حراج های تان آثار هنرمندان کشورهای دیگر هم به فروش گذاشته شده دلیل حضور هنرمندان خارجی در این حراج به چه علت بوده است ؟
خوشنویسی هنر ایرانی و اسلامی است ما 57 کشور مسلمان داریم و کتاب مشترکمان قران است و هنر مشترکمان خوشنویسی است و کشورهای مسلمان زیادی به هنر خوشنویسی اهمیت می دهند و خوشنویس های مشهور دارند این حراج ها را با همکاری کشورهایی مثل ترکیه ،عمان ،عراق و کویت برگزار کردیم ولی با تمام این حرف ها هدفمان ترویج خطوط ایرانی هنرمندان کشورمان است.
حراج باران چقدر مورد توجه و حمایت مسولان فرهنگی قرار گرفته است ؟
حراج باران اولین حراج تخصصی است در بحث خطوط ایرانی و اسلامی اعتقاد این حراج به تخصصی کار کردن است . هنر باید تخصصی باشد تا تاثیر گذار باشد .
ما به عنوان بخش خصوصی تعلق خاطر زیادی به خوشنویسی داریم به عنوان یک هنر تخصصی ،یک حرکت فرهنگی را بدون حمایت مسئولان دولتی آغاز کردیم و توقع مان این است که مورد حمایت قرار گیریم چون حراج باران در بحث خوشنویسی است یک حرکت ملی بوده ،این هنر جزو هنرهای استراتژیک است و مباحث اقتصادی ،فرهنگی ،علمی ،اجتماعی و سیاسی را در خود دارد جریان سازی این حراج می تواند منجر به اتفاقات بزرگی شود.نباید به هنر خوشنویسی از این بعد نگاه کرد که این هنر رنگ کهنگی گرفته و از مد افتاده است نمادهای هویتی این هنر بسیار اهمیت دارد و تاثیر گذاری این هنر در هویت ملی ما بسیار است هویت ما باید توسط این هنر ایرانی و اسلامی حفظ شود از این رو باید حرکت هایی مثل حراج باران مورد توجه و حمایت باشد.  
حرف آخر :
بحث حراج است چون تولید ارزش افزوده می‌کند. به هر حال ما فقط به دنبال تولید کردن نیستیم بلکه می‌خواهیم آثاری که تولید شده را ارزش هم بدهیم. به همین خاطر وجود حراج برای هنرهای تجسمی ضروری است. حراج موضوعی است که ظاهرش خیلی زیبا و جذاب است و شاید خیلی‌ها فکر کنند که به راحتی می‌شود یک حراج برگزار کرد ولی واقعاً این‌طور نیست. هر چه بیشتر وارد عرصه حراج می‌شوید، شاخصه‌هایی که باید مهم در نظر گرفته شود، بسیار مشکل‌زا می‌شود. بحث انتخاب هنر، اثر و هنرمند پیش می‌آید و باید بازار آن هنر، هنرمند یا اثر را به درستی شناخت. برگزار کردن یک حراجی مباحث پیچیده‌ای دارد ولی به هر حال اگر بخواهیم به آن بی‌توجه باشیم و حراجی را برگزار نکنیم، شاید هیچ‌وقت نتوانیم مباحث فرهنگی هنر را به خوبی معرفی کنیم و موضوعاتش را به جامعه نشان بدهیم.

کلمات کلیدی

سیده محبوبه کاظمی

مدیر حراج باران

آثار خوشنویسی

نظر شما