در روز‌هایی که عربستان سعودی درگیر پرونده قتل جمال خاشقچی است، صحبت‌هایی درباره حضور فیلم «امپراتور جهنم» در جشنواره فیلم مقاومت به گوش می‌رسد؛ فیلمی که به صراحت به نقش سعودی‌ها در تقویت جریان‌های تفکیری و تروریسم در منطقه می‌پردازد.
فیلم سینمایی امپراطور جهنم، محصول سال‌هایی است که گروه تروریستی داعش، بخش‌های عمده‌ای از سوریه و عراق را اشغال کرده بود و در حال برنامه‌ریزی برای ایجاد خلافت در سراسر مناطق مسلمان نشین بود. این فیلم، به نویسندگی و کارگردانی پرویز شیخ طادی، حمایت‌های عربستان از جریان‌های تکفیری را زیر ذره‌بین برده است. شیخ طادی که پیش از امپراطور جهنم با ساخت «شکارچی شنبه»، به صهیونیسم پرداخته بود، در گفت: وگویی درباره نگاهش به مسائل بین‌المللی، می‌گوید: این دست سوژه‌ها علاوه بر ارزش‌های محتوایی باید ظرفیت داستانی داشته باشند و مهم است که ما آن را برای کدام مخاطب به تصویر درمی‌آوریم. تلاش ما در این فیلم‌ها این بوده است که مبنای محتوایی که مد نظر داریم جذاب استخراج کنیم. این فیلم در سال ۹۵، فرم درخواست حضور در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر را پر کرد، ولی از جشنواره کنار گذاشته شد، اما سال بعد دوباره برای حضور «امپراطور جهنم» در جشنواره، فرم حضور پر شد و این فیلم به جشنواره سی و ششم فیلم فجر راه پیدا کرد، ولی میان نسخه سال ۹۵ و نسخه جدیدی که در جشنواره سال گذشته به نمایش درآمد، تفاوت‌های زیادی وجود داشت. محمد خزائی، تهیه‌کننده «امپراطور جهنم» در گفت‌وگو با «جوان» درباره آنچه بر سر «امپراطور جهنم» آمد، می‌گوید: «فیلم امسال با تیتراژ، حدود ۸۵ دقیقه است، در حالی که فیلم سال گذشته ۱۳۰ دقیقه بود. تقریباً می‌شود گفت: فیلم خنثایی نسبت به سال گذشته شده است.» خزائی درباره ممیزی‌هایی که به این فیلم وارد شد، تصریح می‌کند: «نقش عربستان در ایجاد داعش و همچنین نقش اتحادیه اروپا در این فیلم کمرنگ شده است، حتی شاید بیننده «امپراطور جهنم» به خاطر این ممیزی‌ها چندان با قصه فیلم جدید ارتباط برقرار نکند و حتی با برخی از صحنه‌های فیلم هم دچار مشکل شود.»
این تهیه کننده می‌گوید: «وقتی در «امپراطور جهنم» سراغ سیاست خارجی رفتم، مشکلات به مراتب بیشتر شد. کسانی که هنوز به رابطه با عربستان امیدوارند از ساخت این فیلم ناراحت شدند و شروع به فشار آوردن کردند.»
خزائی درباره خودسانسوری و حذف سکانس‌های «امپراطور جهنم» تأکید می‌کند: «می شود گفت: آنقدر نقد‌ها و پیشنهاد‌های متعددی درباره فیلم به ما شد که خودمان ناخواسته دچار مصلحت‌اندیشی شدیم و فیلم را ممیزی کردیم.» امپراطور جهنم، بسیاری از تعارفات سیاسی درباره نقش‌آفرینی حاکمان عربستان در تقویت تروریسم در منطقه را کنار گذاشته است؛ اتفاقی که می‌شد حداقل دو سال پیش و در زمانی که غربی‌ها چشمشان را به طور کامل به روی تروریسم وهابی بسته بودند، به آن پرداخت. خزائی درباره اینکه چرا سینمای ایران نسبت به شرایط بین‌المللی تا این حد محافظه‌کار است که نمی‌تواند مسئله روشنی را بیان کند، توضیح می‌دهد: «آنقدر محافظه‌کاری کردند که حتی نتوانیم به نقد وهابیت بپردازیم. آنقدر به سینمای استراتژیک نپرداخته‌ایم و در آن سرمایه‌گذاری نکرده‌ایم که حتی ارزش آن را نمی‌دانیم. در حالی که در دنیا کشور‌ها برای گفت و گو با جهان از سینما استفاده می‌کنند، خیلی از سیاست‌های دولت‌ها در بعد بین‌المللی از طریق فیلم‌هایی که می‌سازند، منتشر می‌شود. در جهان کنونی دیپلماسی فرهنگی بسیار مؤثرتر و قوی‌تر از دیپلماسی سیاسی است.»
اگر در دوره‌ای امپراطور جهنم به دلیل حادثه سفارت عربستان، با بی‌مهری روبه‌رو شد و حتی از سوی جشنواره دولتی فیلم فجر کنار گذاشته شد، امسال و در روز‌هایی که عربستان سعودی با پرونده قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار در یک بحران سیاسی قرار گرفته است، فرصتی است تا با نمایش دوباره امپراطور جهنم در جشنواره فیلم مقاومت، جریان ضدتروریسم در منطقه را تقویت کرد، اما به شرط آنکه نه نسخه مثله شده فیلم بلکه نسخه اصلی آن در جشنواره حضور داده شود و برخلاف محافظه‌کاری مدیران جشنواره فیلم فجر، در جشنواره مقاومت که ماهیت ضد استعماری دارد، ماهیت حامیان جریان تروریسم تکفیری در قالب فیلم سینمایی «امپراطور جهنم» به طور کامل به نمایش درآید.
فیلم سینمایی امپراطور جهنم، محصول سال‌هایی است که گروه تروریستی داعش، بخش‌های عمده‌ای از سوریه و عراق را اشغال کرده بود و در حال برنامه‌ریزی برای ایجاد خلافت در سراسر مناطق مسلمان نشین بود. این فیلم، به نویسندگی و کارگردانی پرویز شیخ طادی، حمایت‌های عربستان از جریان‌های تکفیری را زیر ذره‌بین برده است. شیخ طادی که پیش از امپراطور جهنم با ساخت «شکارچی شنبه»، به صهیونیسم پرداخته بود، در گفت: وگویی درباره نگاهش به مسائل بین‌المللی، می‌گوید: این دست سوژه‌ها علاوه بر ارزش‌های محتوایی باید ظرفیت داستانی داشته باشند و مهم است که ما آن را برای کدام مخاطب به تصویر درمی‌آوریم. تلاش ما در این فیلم‌ها این بوده است که مبنای محتوایی که مد نظر داریم جذاب استخراج کنیم. این فیلم در سال ۹۵، فرم درخواست حضور در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر را پر کرد، ولی از جشنواره کنار گذاشته شد، اما سال بعد دوباره برای حضور «امپراطور جهنم» در جشنواره، فرم حضور پر شد و این فیلم به جشنواره سی و ششم فیلم فجر راه پیدا کرد، ولی میان نسخه سال ۹۵ و نسخه جدیدی که در جشنواره سال گذشته به نمایش درآمد، تفاوت‌های زیادی وجود داشت. محمد خزائی، تهیه‌کننده «امپراطور جهنم» در گفت‌وگو با «جوان» درباره آنچه بر سر «امپراطور جهنم» آمد، می‌گوید: «فیلم امسال با تیتراژ، حدود ۸۵ دقیقه است، در حالی که فیلم سال گذشته ۱۳۰ دقیقه بود. تقریباً می‌شود گفت: فیلم خنثایی نسبت به سال گذشته شده است.» خزائی درباره ممیزی‌هایی که به این فیلم وارد شد، تصریح می‌کند: «نقش عربستان در ایجاد داعش و همچنین نقش اتحادیه اروپا در این فیلم کمرنگ شده است، حتی شاید بیننده «امپراطور جهنم» به خاطر این ممیزی‌ها چندان با قصه فیلم جدید ارتباط برقرار نکند و حتی با برخی از صحنه‌های فیلم هم دچار مشکل شود.»
این تهیه کننده می‌گوید: «وقتی در «امپراطور جهنم» سراغ سیاست خارجی رفتم، مشکلات به مراتب بیشتر شد. کسانی که هنوز به رابطه با عربستان امیدوارند از ساخت این فیلم ناراحت شدند و شروع به فشار آوردن کردند.»
خزائی درباره خودسانسوری و حذف سکانس‌های «امپراطور جهنم» تأکید می‌کند: «می شود گفت: آنقدر نقد‌ها و پیشنهاد‌های متعددی درباره فیلم به ما شد که خودمان ناخواسته دچار مصلحت‌اندیشی شدیم و فیلم را ممیزی کردیم.» امپراطور جهنم، بسیاری از تعارفات سیاسی درباره نقش‌آفرینی حاکمان عربستان در تقویت تروریسم در منطقه را کنار گذاشته است؛ اتفاقی که می‌شد حداقل دو سال پیش و در زمانی که غربی‌ها چشمشان را به طور کامل به روی تروریسم وهابی بسته بودند، به آن پرداخت. خزائی درباره اینکه چرا سینمای ایران نسبت به شرایط بین‌المللی تا این حد محافظه‌کار است که نمی‌تواند مسئله روشنی را بیان کند، توضیح می‌دهد: «آنقدر محافظه‌کاری کردند که حتی نتوانیم به نقد وهابیت بپردازیم. آنقدر به سینمای استراتژیک نپرداخته‌ایم و در آن سرمایه‌گذاری نکرده‌ایم که حتی ارزش آن را نمی‌دانیم. در حالی که در دنیا کشور‌ها برای گفت و گو با جهان از سینما استفاده می‌کنند، خیلی از سیاست‌های دولت‌ها در بعد بین‌المللی از طریق فیلم‌هایی که می‌سازند، منتشر می‌شود. در جهان کنونی دیپلماسی فرهنگی بسیار مؤثرتر و قوی‌تر از دیپلماسی سیاسی است.»
اگر در دوره‌ای امپراطور جهنم به دلیل حادثه سفارت عربستان، با بی‌مهری روبه‌رو شد و حتی از سوی جشنواره دولتی فیلم فجر کنار گذاشته شد، امسال و در روز‌هایی که عربستان سعودی با پرونده قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار در یک بحران سیاسی قرار گرفته است، فرصتی است تا با نمایش دوباره امپراطور جهنم در جشنواره فیلم مقاومت، جریان ضدتروریسم در منطقه را تقویت کرد، اما به شرط آنکه نه نسخه مثله شده فیلم بلکه نسخه اصلی آن در جشنواره حضور داده شود و برخلاف محافظه‌کاری مدیران جشنواره فیلم فجر، در جشنواره مقاومت که ماهیت ضد استعماری دارد، ماهیت حامیان جریان تروریسم تکفیری در قالب فیلم سینمایی «امپراطور جهنم» به طور کامل به نمایش درآید.
نظر شما