بعد از گذشت حدود 6 ماه از فیلتر «تلگرام» همچنان بحث بر توانایی یا عدم‌توانایی پیام‌رسان‌های ایرانی است، یکی می‌گوید: اگر تمام تجهیزات IT ایران را هم در اختیار آنها قرار می‌دادیم، باز نمی‌توانستند کاربر جذب و فعالیت کنند. دیگری می‌گوید: اگر زیرساخت‌های لازم به آنها داده می‌شد می‌توانستند میزبان تمام 40 میلیون کاربر باشند. از این دست صحبت‌ها در این 6 ماهه زیاد شنیده‌ایم و می‌دانیم بحث جذب کاربر با بحث ظرفیت پذیرش کاربر تفاوت دارد.
«جذب کاربر» یعنی یک پیام‌رسان بتواند با خلاقیت‌هایی که در محیط کاربری خود ایجاد می‌کند و همچنین امکانات متمایزی که نسبت به دیگر پیام‌رسان‌ها دارد، کاربر را برای خود نگه دارد و این امر هم تمام و کمال به مدیران پیام‌رسان‌ها و خلاقیت و طرح‌هایشان بستگی دارد. «ظرفیت پذیرش کاربر» یعنی توانایی سرویس‌دهی به کاربران و این موضوع تا حدودی به مدیران پیام‌رسان‌ها و برنامه‌ای که برای اپلیکیشن خود یا به اصطلاح کدی که برای پیام‌رسان خود دارند، بستگی دارد و درصد زیادی نیز به مدیران دولتی و نهادهایی که می‌توانند به آنها تجهیزات بدهند.
محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات در بخشی از صحبت‌های خود در برنامه تلویزیونی «دست‌خط» می‌گوید: «یک مسئول عالی‌رتبه کشور در رابطه با شبکه‌های اجتماعی به من گفت پیام‌رسان‌های ایرانی ظرفیت 40 میلیون کاربر را دارند، من به او گفتم اینها نهایتا 5/1 میلیون کاربر ظرفیت دارند و این امر در دی‌ماه سال گذشته ثابت شد.» این ادعای آقای وزیر را با مدیران پیام‌رسان‌های ایرانی در میان گذاشتیم، در ادامه می‌توانید واکنش‌های برخی مدیران پیام‌رسان‌ها و جدول تعداد ظرفیت هرکدام از آنها را بخوانید.
محسن غفاری، مدیر پیام‌رسان ایتا
آقای وزیر چند نکته را در حرف‌هایشان داشت، یکی از این نکته‌ها این بود که «ظرفیت ما و وظایفی که برعهده‌مان گذاشته‌اند را درست انجام دادیم». وظایفی را که به‌عهده‌شان (وزارت ارتباطات) گذاشته بودند خیلی کوته‌بینانه بوده، مثل تامین پهنای باند که این امر خود جای بحث دارد اما این تجهیزاتی که می‌گویند در اختیار پیام‌رسان‌ها قرار داده‌اند، چه بوده است؟ 10 عدد سرور قرضی و سه عدد رک! یعنی یک پیام‌رسان می‌خواهد 40 میلیون کاربر را با این تجهیزات میزبانی کند؟
یعنی آقای وزیر درست می‌گوید ولی درست را جوری می‌گوید که به نفع خودش درست بگوید! بله پیام‌رسان ملی با 10 سرور و سه زیرساخت رک 40 میلیون را جواب نمی‌دهد.
آن صحبتی که ما می‌توانیم 40 میلیون را ساپورت کنیم، ناظر به این است که اگر زیرساختی آماده شود توانش را هم داریم از نظر نرم‌افزاری ساپورت کنیم. این زیرساخت را چه کسی باید ایجاد کند؟ آیا یک شرکت خصوصی باید برای پیام‌رسان ملی تلاش کند یا دولت به‌عنوان وظیفه ملی‌اش، زیرساخت را آماده می‌کند؟
ما دو بال در پیام‌رسان داریم؛ زیرساخت و فناوری. ما معتقدیم یک پیام‌رسان با ظرفیت 40 میلیون، نه بیشتر هم داریم. ولی آیا زیرساختش هم آماده باشد؟ وظیفه ایجاد این زیرساخت برای پیام‌رسان ملی به‌عهده شرکت خصوصی است؟ یا به عهده بخش ملی جامعه است که وزارت ارتباطات جزء آن است. وزارت ارتباطات هم می‌داند وقتی می‌گوید زیرساختش 1.5 میلیون نفر است، ناظر بر تکنولوژی نمی‌گوید. البته حرفش را عوض کرده است، قبلا ناظر بر تکنولوژی بود؛ یعنی می‌گفت تکنولوژی‌‌اش را هم نداریم ولی اگر می‌گفت ما تکنولوژی هم داریم با 10 سروری که دی‌ماه «سروش» داشت، هیچ آدم عاقلی نمی‌تواند بگوید سروش با این تجهیزات، 40 میلیون را میزبانی می‌کند.
سه هزار سرور با 10 سرور اصلا قابل مقایسه است؟ ما به مسئولان گفتیم شما حداقل 500 سرور لازم دارید. من به یکی از مسئولان گفتم این 500 سرور به‌عقیده من در آن زمان که دلار ارزان بود، نزدیک به 40– 30 میلیاردتومان هزینه‌اش می‌شد. به بخش دولتی پیشنهاد دادم که با آن دلار 500 سرور فراهم کنید و تکنولوژی هم دست ما هست که آن را انجام بدهیم.
ما یک پوسته فیلترشکن به نام هاتگرام داریم. متاسفانه بعضی‌وقت‌ها به شعور علمی دوستان اهانت می‌شود. جناب آقای دکتر فیروزآبادی، رئیس شورای عالی فضای مجازی خودشان می‌گویند هاتگرام فیلترشکن نیست و پیام‌رسان ایرانی است و با این حرف شعور من را به‌عنوان مدیر پیام‌رسان زیر سوال می‌برند. ایشان یا اصلا نمی‌دانند پیام‌رسان چه هست یا نمی‌دانند که ملی چیست؟
همین پوسته‌ها (هاتگرام و تلگرام‌طلایی) آخرین تعداد سروری که خودشان اعلام کردند حداقل 200 سرور بود، ولی باز هم آنها با کندی‌هایی مواجه هستند؛ یعنی با اینکه هیچ پردازش خاصی ندارد ولی این 200 سرور جوابگو نیست. بعد آقایان در جلساتی در مرکز ملی فضای مجازی تصمیم می‌گیرند به هر پیام‌رسان، 10 سرور بدهند! این تعداد اصلا بر چه مبنایی است!
در جلسه‌ای که ما با وزارت ارتباطات داشتیم، خودشان گفتند با این سرورها نمی‌توان کاری کرد و مشکل فعلی ما فقط سرور است. ما هم به‌عنوان مدیران پیام‌رسان‌های ایرانی گفتیم بله. معاون آقای وزیر گفتند من دستور می‌دهم این سرورها تهیه شود. آقای جهرمی هم می‌داند پیام‌رسان‌ها نمی‌توانند بدون تفنگ و اسلحه بجنگند.
وزیر ارتباطات حق‌به‌جانب است که البته کمی هم حق دارند ولی از جهتی جایگاه تخصصی که در مرکز ملی فضای مجازی داشته است باید می‌گفت پیام‌رسان‌های داخلی با 10، 20 و 30 سرور کارشان حل نمی‌شود و باید تعداد بالاتری در اختیارشان قرار بگیرد. این یک پروژه ملی است و دولت باید هزینه کند و حقی ندارند رفع تکلیف کنند.
یکی از مدیران پیام‌رسان سروش
در دی‌ماه اصلا بحث این نبود که «سروش» بخواهد پیام‌رسانی جایگزین تلگرام باشد و ما یک‌شبه با این پدیده مواجه شدیم که تلگرام بسته شود و همه بارش را روی یک پیام‌رسان مثل سروش انتقال دهد؛ یعنی هیچ آمادگی‌ای تا دو شب قبل از اجرای عملیات وجود نداشت و مسلما وقتی آمادگی‌ای وجود نداشته باشد نمی‌تواند بهترین خدمات را ارائه دهد. این اپلیکیشن برای یک فضای تجاری کاملا آرام بی‌سروصدا درحال فعالیت بود و روند روبه‌رشدی هم داشت.
اما وقتی قرار شد موعد فیلترینگ 31 فروردین باشد، روال کار کلا فرق کرد و ما حداقل در سخت‌افزار به میزان صد برابر رشد کردیم؛ یعنی1000 درصد رشد داشتیم. این صد برابر رشد در حوزه سخت‌افزاری، تجهیزات و البته توسعه نرم‌افزاری را خیلی از آقایان وزارتخانه و شورای عالی فضای مجازی بررسی کرده بودند.
اینکه همه افراد از ارائه حقیقت توانایی سروش اجتناب می‌کردند درمورد خبری بود که یک نهادی نامعلوم اعلام کرده بود این پیام‌رسان تا دو میلیون کاربر سرویس نمی‌دهد! اصلا این عدد دو میلیون از آنجا آمده بود؟ در همان ایام هم با تست نرم‌افزاری و هم اتفاقی که بعدش افتاد روزی 800 - 700 تا هزار کاربر ظرفیت رجیستر ایجاد شد و ثبت‌نام شدند و از سرویس استفاده کردند و پیام‌رسان سروش را به ظرفیت بالای 20 میلیون رسانده بودیم. در تست‌های نرم‌افزاری ما به ظرفیت‌های خیلی بیشتری دست پیدا کردیم اما بارها گفتیم یک پیام‌رسان جهت تعدد سرویس‌ها و رفتار ریل‌تایم مخاطب، (رفتار به لحظه مخاطب) زمانی که زیر بار نرود، نمی‌شود دقیقا درمورد ظرفیت و سرویسش اظهارنظر کرد. اما در تست‌های نرم‌افزاری ظرفیت سروش در ابتدای فروردین‌ماه بالای 20 میلیون بود.
اگر کل کاربران همان موقع قطع می‌شدند و سمت پیام‌رسان‌ها می‌آمدند، مسلما در یک بازه یک تا دو ماهه بنا بود این یوزرها جایگزین شوند و سروش 20 میلیون ظرفیت داشت. گپ و بیسفون هم ظرفیت 20 میلیونی اعلام کردند و اگر نصف این رقم را هم فرض کنیم، ما به‌راحتی در مجموع پیام‌رسان‌های داخلی، ظرفیت بیش از 50 میلیون را در اول فروردین و ماه‌های بعدش ایجاد کرده بودیم و حالا به مرور قرار بود همه از پیام‌رسان‌ها استفاده کنند. یک پیام‌رسان بیشتر مورد توجه قرار می‌گرفت و موظف بودند ظرفیت آن پیام‌رسان را گسترش دهند. سروش در پایان خردادماه به‌لحاظ سخت‌افزاری و به لحاظ توان پردازشی و حتی توسعه نرم‌افزاری ظرفیت پاسخگویی به بیش از 40 میلیون کاربر را داشت. با به وجود آمدن هاتگرام و طلاگرام، کاربران کمتری اقبال نشان دادند و به مرور جذب آن فضا (پیام‌رسان‌های ایرانی) شدند.
نظر شما