ماجرای خاشقجی منجر به بالا گرفتن انتقادها هم از عربستان سعودی و هم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا شده است.
عضو برجسته سنای آمریکا امروز از حمایت همه جانبه دولت این کشور از ولیعهد عربستان سعودی انتقاد کرد. سناتور برنی سندرز تأکید کرد اگر مشخص شود که نظام سعودی جمال خاشقجی را به قتل رسانده است، آمریکا باید به طور جدی نظام سعودی را محکوم کند.
قاشقجی پنجاه و نه ساله، هفته گذشته - در حالی که نامزد وی که شهروند ترکیه است بیرون سفارتخانه منتظر وی بود- برای گرفتن اسنادی برای ازداوجش وارد کنسولگری عربستان شد. از آن زمان به بعد هیچکس او را ندیده است. جمال خاشقچی، روزنامه نگار برجسته سعودی مقالاتی برای واشنگتن پست در انتقاد از کشورش در زمینه مسائل مربوط به آزادی بیان و حقوق بشر در منطقه می نوشت.
سندرز همچنين خاطر نشان کرد: روشن است که محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به لطف حمایت مطلق دولت ترامپ، احساس قدرت می کند. علاوه بر این، دشوار بود که تصور کنیم کشوری مانند عربستان مناقشه ای را با کانادا به علت انتقاد نسبتا متوسط از وضع حقوق بشر در این کشور آغاز کند؛ جز اینکه محمد بن سلمان که روابط نزدیک با جارد کوشنر داماد رئیس جمهور دارد، می دانست که آمریکا سکوت خواهد کرد. سه سال پیش چه کسی تصور می کرد آمریکا حاضر نخواهد شد در مسئله حقوق بشر بین کانادا که همسایه دموکراتیک و دومین شریک تجاری ماست، با عربستان دخالت کند، اما چنین چیزی اکنون رخ داد.
ان بی سی نیوز نیز امروز در گزارشی نوشت: رهبران مستبد جهان با روی کار آمدن ترامپ، جسارت بیشتری در سرکوب مخالفان پیدا کرده اند.
اين شبکه خبری در پایگاه اینترنتی خود نوشت: استقبال دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از دیکتاتورهای متعصب در کشورهایی مانند فیلیپین، چین، عربستان سعودی و کره شمالی با افزایش ترورها و ناپدید شدن مخالفان مرتبط است. بر اساس اين گزارش اتفاقات اخیر، از ناپدید شدن رئیس اینترپل توسط مقامات چینی گرفته تا ناپدید شدن پرسر و صدای روزنامه نگار مخالف عربستان سعودی در سفارت عربستان در استانبول، باید هشداری برای ما باشد که مخالفت نکردن ترامپ با ساکت کردن صدای مخالفان، به بسیاری از رهبران نه چندان دموکرات در کشورهای خارجی جسارت داده است.
البته حمایت های کاخ سفید از عربستان سعودی موضوع جدیدي نيست و تنها به دولت ترامپ اختصاص ندارد و همه دولت های پيشين آمریکا نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم در این کشور را نادیده گرفته اند. مهمترین دلايل آن نیز ثروت این کشور و نقشی است که ریاض در کنترل بازار جهانی نفت و رونق دادن به صنعت تسلیحات آمریکا دارد. بنابراين انتقادات کنونی از ریاض در امریکا تبلیغاتی، گذرا و حداکثر در چارچوب رقابت های سیاسی - انتخاباتي در این کشور ارزیابی می گردد. با این حال بالا گرفتن انتقادات از ریاض نشان می دهد عملکرد سطحی و غیرعقلایی سعودی ها حتي جایی برای سکوت متحدان آمریکایی - حتي دولت ترامپ - نگذاشته است.
­خبرگزاری فرانسه امروز در گزارشی از واشنگتن نوشت ماجرای مرموز ناپدید شدن جمال خاشقجی روزنامه نگار معروف منتقد سیاستهای ریاض در استانبول دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا را وادار خواهد کرد فشارهای خود را بر رژیم عربستان سعودی تشدید کند.
بر اساس گزارش اين خبرگزاري عربستان سعودی اولین کشور خارجی بود که دونالد ترامپ پس از روی کار آمدن به عنوان مقصد اولین سفر خارجی خود انتخاب کرد. ترامپ از زمان ورود به کاخ سفید همواره از عربستان به عنوان یک متحد ارزشمند واشنگتن در برابر دشمن مشترک دو کشور یعنی ایران تعریف و ستایش کرده است. ترامپ که هیچگاه در تعریف و تمجید از محمد بن سلمان ولیعهد جاه طلب سعودی خست به خرج نداده است، سال گذشته زمانی که ولیعهد متنفذ و قدرتمند سعودی دهها تن از شاهزاده های سعودی را ظاهرا در چارچوب مبارزه با فساد پشت میله های زندان انداخت، سکوت اختیار کرد. علاوه بر این مسئله دفاع از حقوق بشر در عربستان سعودی نیز تا کنون هرگز برای مستاجر کاخ سفید یک اولویت نبوده است و حتی دولت ترامپ سپتامبر گذشته در شرایطی که عربستان به علت کشتار غیرنظامیان در یمن با فشارها و انتقادات شدیدی روبرو بود و حملات مرگبار بی‌هدف و کور جنگنده های سعودی در یمن حتی صدای اعتراض کنگره آمریکا را نیز بلند کرده بود، تایید کرد که ائتلاف عربی تحت فرمان ریاض در یمن همه تلاش خود را برای در امان نگه داشتن جان غیرنظامیان انجام می دهد.
اما ­دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا روز سه شنبه گفت قصد دارد با مقامات سعودی در مورد ناپدید شدن جمال خاشقجی روزنامه نگار عربستانی گفتگو کند. وي که تا کنون از موضع گیری در ماجرای جمال خاشقجی سکوت اختیار کرده بود روز دوشنبه از سرنوشت این روزنامه نگار ابراز نگرانی کرد. هرچند اين مواضع نيز چنگي به دل نمي زند.

----------------------------------
عبدالرضا خليلي­