قربانی کردن، از سنتهای اسلامی است که در برخی موارد مانند حج، واجب و در برخی موارد مانند عقیقه و روز عید قربان، مستحب است. این سنت حسنه نیز مانند هر سنت دیگری میتواند آمیخته با خرافات و رسوم غلط شود:
- کشتن قربانی جلوی پای دیگران و باقی گذاشتن خون آن در خیابان و بهویژه جلوی مساجد،
- مالیدن خون قربانی به خودرو یا ساختمان
- رد شدن از روی خون قربانی یا عبور از بین سر و بدن قربانی پس از ذبح
از جمله انحرافات و خرافات در این سنت حسنه است.
از آنجاکه خون قربانی نجس است، ریختن آن در خیابان و جلوی پای افراد و یا مساجد و هیئتها، بهخاطر آلوده کردن مسیر عبور مردم، شرعاً اشکال دارد و مصداق آزار و اذیت است. چیزی که در شرع نجس اعلام شده است، برای آن است که از آن دوری کنیم نه اینکه به آن تبرّک بجوییم!
لذا ضروری است که قربانی را در جایی دور از محل رفتوآمد انجام داده و زمین را تطهیر نماییم.
آیا خون قربانی اثر دارد؟
عدهای گمان میکنند که خون قربانی دارای اثر است، اما قرآن میخواهد این اعتقاد شرکآلود را از بین ببرد:
لَن یَنَالَ اللهَ لحُومُهَا وَ لا دِمَاؤُهَا وَ لکِن یَنَالُهُ التَّقْوَی مِنکُمْ... (آیه 37 سوره مبارکه حج)
(هرگز گوشتها و خونهای آنها به خداوند نمیرسد، بلکه تقوای شما به او میرسد.)
در تفسیر نمونه، ذیل این آیهی شریفه آمده است:
«ظاهراً اشاره به اعمال زشت اعراب جاهلی است که هر گاه حیوانی را قربانی می کردند خون آن را بر سر بتها و گاه بر در و دیوار کعبه میپاشیدند، و بعضی از مسلمانان ناآگاه بی میل نبودند که در این برنامه خرافی از آنها تبعیت کنند، آیه فوق نازل شد و آنها را نهی کرد. متاسفانه هنوز این رسم جاهلی در بعضی از مناطق وجود دارد که هرگاه قربانی به خاطر ساختن خانهای میکنند خون آن را بر سقف و دیوار آن خانه میپاشند... که باید مسلمانان بیدار شدیداً با آن مبارزه کنند.»
مسئلهی شرعی (تمام مراجع):
خونی که هنگام ذبح قربانی خارج میشود نجس است و پس از خروج کامل خون، باید محل آلوده شده تطهیر گردد، بعد از آن خونهای باقیمانده در بدن قربانی پاک است.
قربانیِ نامشروع!
نکته دیگر این است که برای هر کاری هم قربانی کردن جایز نیست! یعنی قربانی چون یک عمل برای تقرب به خداست، در مواردی که توصیه ای نداریم (و گاهی نهی هم داریم)، مانند خرید ماشین و منزل، جلوی پای مسافر یا عروس یا مرده و ... سنت اسلامی نیست و بلکه در مواردی میتواند نامشروع باشد.
شهید مطهری میفرمایند:
«معمول ما این است که وقتی خانهمان را عوض میکنیم و میخواهیم به خانه جدید برویم یک گوسفند میکشیم. یا اگر چشمهای جاری میکنیم، کار نوی میکنیم، یک گوسفند میکشیم.
وسائل، جلد دوم، صفحه 198 از معانی الاخبار صدوق نقل میکند که پیغمبر اکرم نَهی عَنْ ذَبائِحِ الْجِنِّ پیغمبر از ذبایح جن نهی کرد. معلوم میشود اسم اینها در قدیم ذبیحةالجن بوده است. بعد فرمود: وَ هُوَ أنْ یَشْتَرِیَ الرَّجُلُ الدّارَ أَوْ یَسْتَخْرِجَ الْعَیْنَ وَ ما اشْبَهَ ذلِکَ یعنی کسی خانهای میخرد یا چشمهای را استخراج و جاری میکند یا کاری مثل اینها میکند بعد گوسفندی را میکشند برای اینکه جلو چشم مردم را بگیرند [از ترس اینکه] اگر این کار را نکنند جنها به او آسیب میرسانند. (ما میگوییم چشمزخم، معلوم میشود عربهای جاهلیت میگفتند جن میآید این کار را میکند.)
فَابْطَلَ ذلِکَ النَّبِیُّ وَ نَهی عَنْهُ پیغمبر اکرم این سنت رایج جاهلیت را- که دومرتبه در میان ما رایج شده است- باطل کرد. این کتاب وسائل از کتب معتبر حدیث ما، این هم مدرکش که عرض کردم.» مجموعهآثاراستادشهیدمطهری، ج25، ص:408
نظر شما