به گزارش نامه نیوز بازار لوازم بهداشتی و آرایشی پر شده است از کالا‌های قاچاق و آسیب‌رسان به سلامت مردم، اما کارشناسان برای جلوگیری از توزیع و ورود این اقلام به بازار و نحوه شناسایی و تشخیص اجناس جعلی از اصل راهکار‌هایی دارند که با رعایت آن می‌توان عرصه را برای فروش آن‌ها تنگ کرد.

سال‌هاست مشکل جعل و تقلب در زمینه لوازم بهداشتی یکی از مشکلات عمده این حوزه است. تا آنجا که در برخی از موارد اجناس جعلی و فیک از نوع اصلی آن بیشتر شده است.

این چالش از طرفی به واردکنندگان و تولیدکنندگان ضربه می‌زند و از طرفی هم سلامت مردم را هدف قرار می‌دهد، چراکه اکثر این اجناس که با قیمت‌های بسیار پایین هم در بازار عرضه می‌شود دارای کیفیت مناسب نبوده و بسیار هم آسیب رسان هستند.

به همین بهانه با محمد بقایی، مشاور مدیر کل فراورده‌های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو در خصوص افزایش عرضه فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی تقلبی و قاچاق گفتگو کرده ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

 منظور از کالای تقلبی به صورت دقیق چیست؟

در تعریف عبارت تقلب یا آنچه که در زبان انگلیسی به آن Counterfeit می‌گویند، به قرار دادن کپی یک محصول، بجای محصول اصلی، به قصد فریب مشتری تقلب گفته می‌شود. در حوزه بازرگانی، محصولات تقلبی به کپی جعلی از محصول واقعی اطلاق می‌گردد که فرایند تولید آن با هدف کسب سود انجام می‌شود و طیف گسترده‌ای از کالا‌های تقلبی را می‌توان در بازار‌های بسیاری از نقاط دنیا از جمله کشورمان در حوزه‌هایی نظیر پوشاک، ساعت، کیف و کفش، لوازم الکترونیکی، نرم افزار، قطعات خودرو، اسباب بازی، آثار هنری و فیلم، لوازم آرایشی و بهداشتی و حتی دارو شامل می‌شود.

اگرچه پول کاغذی، کماکان محبوب‌ترین و رایج‌ترین محصول تقلبی جهان بشمار می‌آید، اما حوزه دارو و لوازم آرایشی و بهداشتی به واسطه سودآوری بالا بخصوص در زمان جعل اقلامی نظیر ملکول‌های جدید و دارو‌های خاص و کالا‌های برند‌های معروف آرایشی و بهداشتی که بخش اعظمی از قیمت مصرف کننده شان را بهره مالکانه یا رویالیتی تشکیل می‌دهد یا سهم بازار بالایی دارند، نیز از حوزه‌های مورد توجه قاچاقچیان و باند‌های جعل بین المللی است.

 مفهوم کالای قاچاق چیست؟

از سویی دیگر قاچاق، از لحاظ لغوی به معنای «کاری که پنهانی و با تردستی انجام شود» است و بر اساس تعریف کنوانسیون ۱۹۷۷ عبارت است از تقلب گمرکی که شامل گذراندن مخفیانه کالا به هر طریقی از مرز‌های گمرکی است که بدان وسیله شخص موجب اغفال گمرک و فرار از پرداخت تمام یا بخشی از مالیات‌ها و عوارض مربوط به ورود یا صدور شده یا اجرای ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های موضوع قانون امور گمرکی را نادیده گرفته و یا منافعی مغایر با قانون امور گمرکی به دست آورد.

 کدام دسته در حوزه فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی شیوع بیشتری پیدا کرده است؟

متاسفانه با نگاهی دقیق‌تر به بازار کالا‌های آرایشی و بهداشتی، در بخشی که به اصطلاح به آن کف بازار یا مکان‌های عرضه در کوچه و بازار می‌گویند و نه داروخانه‌های کشور که تحت نظارت و کنترل کامل، منظم و دقیق سازمان غذا و دارو قرار دارند، در می‌یابیم این حوزه به‌شدت هم به کالا‌های قاچاق آلوده است و هم لبریز از کالا‌های تقلبی شده است.

 آیا آمار خاصی در رابطه با واردات قاچاق و تقلبی وجود دارد؟

بر اساس اظهارات رسمی حدود ٦٣ درصد از کل کالا‌های موجود در سطح بازار آرایشی و بهداشتی، یعنی عددی معادل ٩٠ درصد کالا‌های خارجی وارداتی در سطح عرضه در سیطره‌ی کالا‌های قاچاق یا تقلبی است و تنها ده درصد از این کالا‌ها به صورت قانونی وارد و عرضه می‌شوند و بر اساس آمار نیمه رسمی رقم کالای قاچاق و تقلبی در حوزه محصولات آرایشی و بهداشتی حدود ١.٥ میلیارد دلار است.

 آیا این موضوع صرفا مختص به برند‌های خارجی است یا اینکه در رابطه با محصولات داخلی هم دچار قاچاق و تقلب شده‌ایم؟

شاید انواع این معضل را در هفت بخش به این صورت بتوان دسته بندی کرد که کالای اصلی با برند خارجی که قاچاق شده، کالای تقلبی ساخته شده از روی برند‌های خارجی در داخل و زیر پله ایی، کالای قاچاق شده تقلبی ساخته شده در خارج، کالای تقلبی برند‌های داخلی ساخته شده در داخل و زیر پله ایی، کالای قاچاق تقلبی برند‌های داخلی ساخته شده در خارج، کالا‌های مجهول الهویه (برند‌های من درآوردی) تقلبی ساخته شده در داخل و زیر پله ایی، کالا‌های قاچاق مجهول الهویه (برند‌های من در آوردی) تقلبی ساخته شده در خارج را یافت.

اگر نگاهی کارشناسانه به این هفت نوع کالای موجود در سطح بازار داشته باشیم باید بگویم در مجموع همه این کالا‌ها به دلیل عدم طی نمودن مراحل واردات، عدم پرداخت عوارض و حقوق گمرکی و دولتی، تهدید اشتغال و کارآفرینی (تهدید اشتغال فردی، تهدید و خطرآفرینی برای سرمایه گذار قانونمند ...) بشدت ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور را به مخاطره می‌اندازد.

کالای قاچاق و تقلبی به چه شکل سلامت مردم را مورد مخاطره انداخته است؟

خطر بزرگ آنجایی است که سلامت مردم و مصرف کنندگان بی اطلاع و فریب خورده را مورد تهدید قرار می‌دهد. هر هفت دسته کالایی فوق به دلایل زیر می‌توانند برای سلامت حال حاضر مصرف کنندگان از یک سوی و سلامت طولانی مدت آن‌ها از سویی دیگر مضر و خطرناک باشند؛

* تولید، بسته بندی، انبارداری و حمل و نقل این کالا‌ها هرگز در شرایط استاندارد نبوده و نیست و لذا می‌تواند بسیار بسیار خطرناک بوده و تهدیدی جدی بر سلامت مصرف کنندگان باشد

* در اکثر مواقع بخصوص در کالا‌های رنگی آرایشی همانند لاک، رژ لب، ریمل، پنکیک...، به دلیل بسیار ارزان‌تر بودن از رنگ‌های صنعتی و آلوده به فلزات سنگین همانند جیوه، سرب و آرسنیک استفاده می‌گردد که سرطانزایی اثبات شده داشته و سلامت مصرف کننده را بخصوص در آینده به خطر می‌اندازد.

* در بسیاری از موارد بخصوص در کالا‌های رنگی به دلیل ارزانی از حلال‌های بسیار خطرناک استفاده می‌شود که تهدیدی جدی است برای سلامت مصرف کننده فریب خورده.

* به علت عدم رعایت استاندارد‌های ذکر شده در بند یک متقلبین برای فرار از بروز آلودگی‌های احتمالی مجبورند یا از مقادیر بالای نگهدارنده و یا از انواع ممنوعه آن استفاده نمایند که در هر دو صورت بسیار خطرناک است

 روش‌های شناسایی کدام است؟

دنیا امروزه با افزایش سطح دانش و ارتقای تکنولوژی متاسفانه با قاچاقچیان و جاعلان طرف است که توان جعل بسیار دقیق کالا‌ها را دارند که مشابهت فراوانی با کالای اصلی دارد، جاعلان به انواع ماشین‌های چاپ، بسته بندی، طراحان زبده، اسانس‌های مشابه... دسترسی دارند و در برخی از مواقع کالای جعل شده حتی برای تولید کننده اصلی کالا نیز در نگاه اول قابل شناسایی نیست و با بررسی تخصصی و کارشناسانه میتوان به تفاوت‌های موجود پی برد. این معضل بخصوص زمانی جدی‌تر می‌شود که کالا احتمالا یا توسط وارد کننده رسمی تقلب و قاچاق گردیده است یا در کنار و همراه کالای اصلی و قانونی با حربه‌هایی خاص در سطح عرضه از جمله با استفاده از شتاب دهنده‌های فروش از جمله انواع و اقسام هدایا و تخفیفات فروخته میشود.

از این رو در اکثر نقاط دنیا سیستم‌های نظارتی و حاکمیتی که وظیفه حفظ حقوق ملی و دولتی یا وظیفه حفظ سلامت عموم جامعه را بر عهده دارند به سیستم‌های کد گذاری و کدخوانی متعددی مجهز هستند که توان رهگیری کالا را در مبادی ورودی کشور، انبار و سطح عرضه دارا می‌باشند.

خوشبختانه با استقرار سیستم نرم افزاری و یکپارچه نظارتی کالا‌های سلامت محور یا همان Titac امروزه این امکان برای عزیزان حوزه نظارتی و حاکمیتی ما در ایران نیز فراهم شده است و هر چند شاید از امکانات این سیستم موجود به نحو مقتضی استفاده و بهره برداری نشده باشد، اما امکان بهره گیری از آن مهیا می‌باشد.

بر چسب اصالت که بخشی از ابزار اصالت یابی و نظارتی است، یکی دیگر از مواردی است که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. آموزش عمومی مداوم و بیشتر در رسانه‌های دیداری و شنیداری نیز یکی دیگر از مواردی است که در این وادی می‌تواند کارساز باشد.

البته مبحث آموزش از مقوله‌هایی است که می‌تواند برای اصناف نیز در راستای ذکر خطرات احتمالی مصرف کالا‌های فوق و ... صورت پذیرد.

یکی دیگر از موارد آموزشی لازم بیان کامل خطرات احتمالی مصرف چنین کالا‌هایی برای عامه مردم بخصوص در سطح آموزش و پرورش و دانشگاه‌های کشور است.

توصیه شما به مصرف کنندگان چیست؟

به مصرف کنندگان عزیز توصیه میکنم:

١- برای خرید کالا‌های فوق حتما به داروخانه یا فروشگاه‌های دارای پروانه و معتبر سابقه دار مراجعه ککند.

٢- در هنگام خرید به برچسب اصالت کالا توجه کافی کنند.

٣- هر گونه تفاوت قیمت معنی داری را یک هشدار جدی تلقی کنند و از خرید کالا‌هایی که با نمونه‌های اصلی آن تفاوت قیمتی فاحش دارند خودداری کنند.

٤- امروزه با وجود سیستم‌ها و موتور‌های جستجو قابلیت جستجوی سریع نام صحیح کالا، شکل واقعی و مشخصات لیبل ... با سرعت بالا فراهم است لذا حتما موارد فوق را برای اطمینان از اصالت کالا از طریق اینترنت جستجو نمایند.

٥- همواره به تاریخ تولید و انقضاء کالا توجه نمایند و هر گونه دستکاری را مد نظر قرار داده و از خریداری کالای فوق خودداری کنند.

٦- هر گونه تغییر بافت محصول یا دو فاز شدن وعدم یکنواختی آن را یک نشانه جدی تلقی کنند و از خریداری آن بپرهیزند.

منبع:فارس