صاحب‌خبر - به ياد مردگان کارهاي خير انجام دهيد زيرا انها به شدت نيازمند هستند در اسلام فراوان سفارش شده که به ياد مردگان باشيد و به نيّت آن‌ها کارهاي خير انجام دهيد، زيرا آن‌ها به شدت نيازمند هستند که از طرف ديگران، هديه‌اي به ايشان فرستاده شود. در عالم خواب، بعضي اموات، به اين مطلب اشاره کرده‌اند که شما زنده‌ها، اگر استخواني که جلو حيواني مي‌اندازيد، ثواب آن را براي ما نيت کنيد، خداوند به ما پاداش و اجر خواهد داد. قرائت قرآن و سوره فاتحه ثواب و پاداش دارد. لکن ما مي توانيم اين ثواب را به يک يا چند نفر از مردگان اهدا کنيم. و اين بستگي به نيت ما دارد و اين اهدا مي تواند در قبرستان و ياجاي ديگر باشد. البته حضور در قبرستان آثار بهتري دارد. از جمله اين که ياد مرگ را در دل زنده مي کند و انسان در اعمال خود افق هاي بزرگتري را لحاظ مي کند و از پوسته خود خواهي بيرون مي آيد و نفع بيشتري را به همنوعان خود مي رساند. ديگر اين که اهل قبرستان از حضور ما در قبرستان شاد مي شوند. در روايتي از امام صادق چنين آمده است: اهل قبرستان حضور شما را مي فهمند و شاد مي گردند و با شما انس مي گيرند. البته حضور در قبرستان آدابي دارد: يکي اينکه در بدو ورود به تمام اهل قبرستان سلام کنيم و براي همه آنها دعا کنيم. شخصي از امام صادق عليه السلام پرسيد: چگونه به اهل قبرستان سلام کنيم؟ فرمود: مي گويي: السَّلَامُ عَلَي أَهْلِ الدِّيَارِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِمَاتِ أَنْتُمْ لَنَا فَرَطٌ وَ إِنَّا بِکُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ لَاحِقُونَ و در در جاي ديگر مي فرمايد اين گونه برايشان دعا کنيم: اللَّهُمَّ جَافِ الْأَرْضَ عَنْ جُنُوبِهِمْ وَ صَاعِدْ إِلَيْکَ أَرْوَاحَهُمْ وَ لَقِّهِمْ مِنْکَ رِضْوَاناً وَ أَسْکِنْ إِلَيْهِمْ مِنْ رَحْمَتِکَ مَا تَصِلُ بِهِ وَحْدَتَهُمْ وَ تُونِسُ بِهِ وَحْشَتَهُمْ إِنَّکَ عَلي‏ کُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ سپس مي توانيم سوره فاتحه يا سوره ديگري را براي هر قبري بخوانيم. مخصوصا سفارش شده است که رو به قبله در کنار قبر مخصوصي نشسته ودست بر روي آن بگذاريم و هفت مرتبه سوره قدر را بخوانيم. خواندن سوره حمد و 7 مرتبه «انا انزلناه في ليله القدر» آثار مطلوبي در حال اموات دارد اما اگر خواستيم ثواب قرائت خود را به تمام اهل قبرستان اهدا کنيم بهتر است به اين روايات عمل کنيم: 1- در روايتي از امام صادق عليه السلام پيرامون زيارت اهل قبور آمده که چون در بين قبرها هستي يازده مرتبه سوره «قل هو الله» را قرائت کن و ثوابش را به روح آنان هديه نما، زيرا کسي که اين عمل را به جاي آورد خداوند به عدد همه مردگان ثواب و پاداش به او عنايت فرمايد. خواندن سوره حمد (فاتحه الکتاب) و خواندن 7 مرتبه «انا انزلناه في ليله القدر» بر طبق گفته روايات، آثار مطلوب و مفيدي در حال اموات و گشايش در حال آنها دارد. به طور کلي خواندن قرآن کريم براي اموات و به نيت آنها و هر کار خيرى که انجام دهيد و ثوابش را به روح ميت هديه بکنيد، براى او مفيد است؛ چه ذکر و قرآن و نماز مستحبى و طلب مغفرت باشد، و چه صدقه. 2- از پيامبر –صلي الله عليه و آله و سلم- روايت شده هر گاه انسان با ايماني آيةالکرسي را قرائت کند و ثواب قرائتش را به اهل قبور اهدا کند خداوند اين ثواب را داخل قبر هر مرده اي مي کند ...و از هر حرفي (از کلمات قرائت) ملکي مي آفريند که براي اين شخص تا روز قيامت تسبيح خدا را مي گويند. 3- همچنين از پيامبر روايت شده هر کس داخل قبرستان شده و سوره يس را قرائت کند در آن روز خداوند بر اهل قبرستان آسان گرفته و براي قاري به تعداد اهل قبور حسنه و پاداش خواهد بود. کسي که براي ميت عملى را انجام مي‏دهد، گرچه در نيت بايد قصد نيابت نمايد، ولى قسمت عمده ثواب آن طبق روايات ـ در نامه عمل او نيز نوشته مى‏شود. البته باعث برى‏ءالذمه شدن ميّت نيز شده و او از عذاب و گرفتارى نجات پيدا ميکند. مرحوم حاج شيخ عباس قمى در مفاتيح ‏الجنان، ص 317 حديث صحيحى را از امام صادق(ع) نقل فرموده که در ضمن آن حديث اين طور آمده «ميت شاد و مسرور ميشود و گشايش پيدا مي‏کند به دعا و استغفارى که براى او مي‏کنند چنانچه زنده شاد مي‏شود به هديه که براى او مي‏برند و فرمود که ثواب نماز، روزه، حج، صدقه و ساير اعمال خير و دعا در قبر ميت بر او وارد ميشود و ثواب آن براى مرده و کسى که آنها را انجام داده نوشته مى‏شود». روايات ديگرى نيز در آنجا نقل شده که مي‏توانيد مطالعه کنيد، بنابراين يقين کنيد که آنچه براى اموات خودتان هديه ميکنيد در صورتى که اخلاص داشته باشيد به آنها مي‏رسد و ثوابش در نامه عمل خودتان هم ضبط مى‏شود. مرحوم طبرسي در جلد اول مجمع البيان در فضيلت آيه «بسم الله الرحمن الرحيم» مي فرمايد: «پيامبر اکرم(ص) در حديثي مي فرمايد: «هنگامي که معلم به بچه بگويد بگو بسم الله الرحمن الرحيم و بچه اين جمله را بگويد، خداوند معلم و پدر و مادر اين بچه را مي آمرزد. در روايات آمده است که حضرت صادق(ع) فرمود: هرگاه چهل نفر نزد ميت حاضر شوند و بگويند: «اللهم انا لا نعلم منه الاخيرا»؛ يعني خدايا ما جز نيکي چيزي از او نمي دانيم، خداوند مي فرمايد: شهادت شما را در مورد او پذيرفتيم و آمرزيديم آنچه را که شما درباره او نمي دانيد.(معاد، شهيد دستغيب، ص 47، دارالکتاب). به طور خلاصه لطف و رحمت الهي در مورد اموات فراوان و بي شمار است و امور فراواني موجب تخفيف عذاب آنها و يا آمرزش آنها مي گردد؛ البته بهترين هديه براي اموات قضاي حقوق واجبي است که بر عهده آنها باقي مانده است مثل نماز و روزه و حج واجبي که از ميت فوت شده و يا بدهکاري هاي او مثل بدهي خمس و زکات و بدهي به مردم و حقوقي که از مردم بر ذمه دارد، اداي اين حقوق واجب در حال ميت بسيار مفيد و مؤثر است و او را از عذاب و ناراحتي رها مي کند. براي مطالعه بيشتر ر.ک: - وسائل الشيعه، کتاب الطهاره، باب 25، و باب 17 و باب 27. - معاد، شهيد دستغيب شيرازي. انسان از مرگ تا برزخ نعمت الله صالحي حاجي آبادي ص75و 76 گردآوري: بخش مذهبي بيتوته porseshkadeh.com ∎​