به گزارش ایسنا، بگذارید این‌ گونه ببینیم؛ همه‌چیز در ذهنمان است که اتفاق می‌افتد. جهانِ درون ماست که به جهان بیرونی شکل می‌دهد. برداشت ما از حقیقت، تنها حقیقت موجود است. غم‌ها، شادی‌ها، شکست‌ها، موفقیت‌ها و تمام استنباط‌های ما از پدیده‌های اطراف مولود ذهنیت‌های مختلف و از فردی تا فردی دیگر متفاوت است.

خب، حال اگر این ذهنیت‌ها، خود صرفاً وابسته به ترشح یک‌سری هورمون در مغز و بدن باشد، چه نظری دارید؟ احتمالاً احساس می‌کنید از انصاف به‌دور است! به خاطرات و تصمیماتی که در گذشته گرفته‌اید، فکر می‌کنید. به روزی که حسی عجیب در وجودتان غلیان یافت و تا شکافتن قلب و سینه‌تان پیش رفت. روزی که عاشق و شیدا شدید. می‌توانید این حرف‌ها را نپذیرید. می‌توانید سریعاً این صفحه خبر را ببندید، با خودتان درباره این موضوع شب‌وروز کلنجار روید، کتابخانه‌های دنیا را برای یافتن حقیقت زیرورو کنید، سریعاً به مشاورتان مراجعه کنید اما، به خاطر داشته باشید شما تنها آدم در کره خاکی نیستید که عشق را تجربه کرده است. در بدن همه موجودات، مقادیری هورمون پیدا می‌شود!      

جالب است بدانید، دستگاهی اختراع شده است که به‌واسطه آن می‌توان مغز را تحریک الکتریکی کرد و تا حدودی در احساسات ما نسبت‌به پدیده‌ها و اتفاقات اطرافمان دست برد و مداخله کرد. "TDCS" یکی از این ابزارهای فیزیولوژیکی است که در علم توان‌بخشی شناختی برای بهبود وضعیت روانی و سلامت افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

حمید ذوالفقاری، روانشناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: "TDCS"، یا تحریک الکتریکی مغز، یک روش غیر تهاجمی (یعنی چیزی وارد بدن نمی‌شود) برای مداخله و کار روی فعالیت‌های مغزی است. TDCS یک نمونه از ابزارهای فیزیولوژیکی است که در علم توان‌بخشی شناختی برای بهبود وضعیت روانی و سلامت افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: ابن‌سینا نخستین فردی بود که از روش تحریک الکتریکی مغز استفاده کرد. وی با قرار دادن گربه‌ ماهی بر روی سر افرادی که به صرع مبتلا بودند به بهبود وضعیت روانی و سلامت فکری آن‌ها کمک می‌کرد. این جریان خفیف الکتریکی از به‌وجود آمدن تشنج جلوگیری می‌کرد.

این عضو بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: امروزه TDCS کاربردهای مختلفی دارد که بهبود افسردگی، اضطراب، دردهای جسمانی‌سازی‌شده و اعتیاد از جمله مهم‌ترین آن‌هاست. از این ابزار می‌توان به عنوان یک وسیله خانگی برای بهبود وضعیت خُلقی و روحی استفاده کرد. دستگاه TDCS فعالیت‌ها  و ارتباط ساختارهای مغزی را متعادل می‌کند و هم‌چنین باعث تغییر غلظت یون‌ها می‌شود. این تاثیرات سبب می‌شود افراد به خلقی پایدار دست‌ یابند.

ذوالفقاری با اشاره به اینکه اختلال شکست عشقی به افسردگی و اعتیاد شباهت بسیاری دارد، اضافه کرد: عشق را می‌توان ترشح هورمون تعریف کرد. در افرادی که عاشق می‌شوند ترشح هورمون‌های اکسی‌توسین و وازوپرسین افزایش می‌یابد و مدار دوپامینی آن‌ها نیز فعال می‌شود. اکسی‌توسین در کاهش‌دادن استرس خانم‌ها نقش دارد. ما از وازوپرسین به عنوان هورمون دلبستگی یاد می‌کنیم.

وی خاطرنشان کرد: هورمون‌های اکسی‌توسین و وازوپرسین از بدو تولد در بدن انسان‌ها وجود دارد. هر انسانی به صورت پیش‌فرض، مسیرهایی را به‌صورت تحولی طی خواهد کرد. هورمون وازوپرسین در سال‌های اول زندگی سبب دلبستگی کودک به مادر می‌شود. زمانی که فرد به بلوغ فکری و شناختی می‌رسد نشانه‌های عشق در وی آشکار می‌شود.

این روانشناس با اشاره به اینکه «عشق در نوجوانی و بزرگسالی بروز می‌یابد»، ادامه داد: عشق در نوجوانی و بزرگسالی تفاوت‌هایی دارد. در نوجوانی عشق به خود فرد وابسته است و نوجوان روی خود سرمایه‌گذاری می‌کند، اما در بزرگسالی فرد به معشوقش توجه کرده و برای به‌دست آوردن او سختی‌های زیادی را متحمل می‌شود.

ذوالفقاری بیان کرد: هورمون‌های اکسی‌توسین و وازوپرسین در بدن فردی که عاشق شده‌است بیشتر از گذشته ترشح می‌شود. علاوه‌بر ترشح این هورمون‌ها فعالیت بعضی از ساختارهای مغزی همچون هیپوکامپ و هیپوتالاموس دچار تغییر می‌شود.

وی با اشاره به اینکه «شکست عشقی علائم و نشانه‌های مختلفی را در افراد ایجاد می‌‎کند»، عنوان کرد: یکی از این علائم بروز افسردگی است. سازمان جهانی بهداشت سال 2018 را سال مبارزه با افسردگی نام‌گذاری کرده‌است. این موضوع نشان‌دهنده تعدد شکست عشقی به صورت بین‌المللی در سال‌های اخیر است. فردی که دچار شکست عشقی شده است بسیاری از نشانه‌های افسردگی و اعتیاد را نشان می‌دهد.

این عضو بنیاد ملی نخبگان تاکید کرد: در اعتیاد سیستم پاداش‌دهی مغز فرد یک تقویت ناهنجار را تجربه می‌کند. در شکست عشقی نیز فرد، قبلِ از دست دادن معشوق خود، از طرف وی تقویت می‌شده. این تقویت حس مثبتی را در فرد ایجاد می‌کند. در شکست عشقی واکنش‌های فرد مشابه با فرد معتادی است که او را وادار به ترک مواد کنیم.

ذوالفقاری تصریح کرد: ما شاید نتوانیم با استفاده از دستگاه TDCS به طور مستقیم به درمان شکست عشقی بپردازیم اما می‌توانیم امیدوار باشیم که با درمان افسردگی و اعتیاد ساختارهای مغزی فردی که شرایط دردناکی را تحمل می‌کند، بهبود بخشیم. فرد علاوه‌بر استفاده از دستگاه TDCS می‌تواند از جلسات درمانی نیز بهره‌مند شود که به آن TDCS آنلاین گفته می‌شود و تحقیقات نشان داده که اثربخشی آن بیشتر است.

وی با اشاره به اینکه «دستگاه TDCS، دستگاه پیچیده‌ای نیست اما باید مطابق با دستورالعمل ویژه‌اش استفاده شود»، اظهار کرد: فردی می‌تواند از این دستگاه استفاده کند که علم شناختی داشته باشد و اصطاحاً نوروتراپ باشد و یا از فردی که به این علم مسلط است، کمک گیرد. حدوداً 30 اختلال را می‌توان با این دستگاه درمان کرد. 

این روانشانس عنوان کرد: ما بسته به نوع اختلال افراد از رویکرد متناسب با آن استفاده می‌کنیم.  TDCS برای درمان اختلالاتی همچون افسردگی و اعتیاد خط اول درمان است. فردی که از دستگاه TDCS استفاده می‌کند بین 8 تا 15 جلسه بهبود می‌یابد اما درمان به‌وسیله نوروفیدبک حدود 30 تا 35 جلسه به‌طول می‌انجامد. همچنین درمان به وسیله TDCS پایدارتر از نوروفیدبک است.

ذوالفقاری ادامه داد: تمام فعالیت‌های عالی مغز همچون تصمیم‌گیری، حل‌مسئله، قضاوت و... توسط قسمت جلویی مغز به‌نام کورتکس پیش‌پیشانی تحتانی- جانبی صورت می‌گیرد. در اعتیاد اختلالاتی دراین  قسمت ایجاد می‌شود در نتیجه فرد معتاد نمی‌تواند به خوبی قضاوت کند، در تصمیم‌گیری مردد و پرخاشگر می‌شود.

این عضو بنیاد ملی نخبگان بیان کرد: دستگاه TDCS یک کابل دو رشته‌ای دارد که یک سمت آن قطب مثبت و سمت دیگر آن قطب منفی است. اصطلاحا یک سمت تحریک و سمت دیگر بازداری الکتریکی ایجاد می‌کند. مغز انسان دو حالت الکتریکی و شیمیایی دارد. سرعت جریان‌های الکتریکی از شیمیایی بیشتر است. 

وی با اشاره به اینکه هنگامی که فرد به اعتیاد مبتلا می‌شود جریان‌های الکتریکی و شیمایی مغز وی از حالت پیش‌فرض خارج می‌شود، ادامه داد: برای درمان اعتیاد دو روش دارو درمانی و نوروتراپی وجود دارد. درمان دارویی چون جریان‌های شیمیایی مغز را اصلاح می‌کند فرایندی زمان‌بر است. در تحریک الکتریکی با قرار دادن قطب مثبت و منفی روی قسمت‌های خاصی از جمجمه افراد جریانی بین یک تا دو میلی‌آمپر به مدت 10 الی 20 دقیقه ایجاد می‌شود.

ذوالفقاری تاکید کرد: هنگامی که فرد عاشق می‌شود هیجان بر شناخت غلبه می‌کند. مشابه همان اتفاقی که در سال‌های اولیه نوجوانی رخ می‌دهد. خاطرات هیچ‌گاه فراموش نمی‌شوند اما ما باید یاد بگیریم هیجانات مربوط به شکست عاطفی را مدیریت کنیم. تلاش برای فراموش‌کردن خاطرات تنها سبب پررنگ‌شدن آن‌ها در ذهن می‌شود. افراد باید سعی کنند آنقدر قدرتمند شوند که با خاطرات خود زندگی کنند و گاهی به یاد آن‌ها نیز باشند.

این روانشناس با اشاره به اینکه هنگامی که فردی دچار شکست عشقی می‌شود تعادل شناخت و هیجان از بین می‌رود، افزود: فرد ابتدا ممکن است رویداد پیش‌آمده را انکار کند. پس از مدتی فرد سعی می‌کند زندگی خویش را به روال عادی بازگرداند و شاد باشد، اما ممکن است در خلوت خود حالت‌های افسردگی را آشکار کند. ما معتقدیم هیچ درمانی پایدار نیست اما به‌وسیله مداخلات TDCS به افراد کمک می‌کنیم بین شناخت و هیجان خود تعادل ایجاد کند.

وی اضافه کرد: TDCS خاطرات افراد را از بین نمی‌برد، بلکه سبب بالارفتن سطح فکری آن‌ها می‌شود. این دستگاه به افراد کمک می‌کند با شرایط بهتر سازگار شوند و به‌درستی تصمیم‌گیری کنند. زمانی که فردی دچار شکست عشقی می‌شود، بعضی از قسمت‌های مغز وی خاموش و قسمت‌هایی بسیار فعال می‌شود. ما با استفاده از TDCS فعالیت قسمت‌های مختلف مغز را تعدیل می‌کنیم تا فرد به ثبات رفتاری، هیجانی و شناختی مناسبی دست‌یابد.

ذوالفقاری با اشاره به اینکه در بعضی از کشورها مثل آمریکا DCS به یک ابزار خانگی تبدیل شده‌است، عنوان کرد: در بعضی از کشورها مردم می‌توانند این دستگاه را از داروخانه‌ها تهیه کنند و هر زمان که احساس کردند باید توانمندی‌های شناختی خود را افزایش دهند از آن استفاده کنند. زمانی که استفاده از TDCS همراه با جلسات مشاوره باشد علائم اختلال حدوداً تا 6 ماه بروز نمی‌یابد. مدت زمان درمان به شرایط فرد و محیط زندگی وی بستگی دارد. 

این عضو بنیاد ملی نخبگان خاطر نشان کرد: متاسفانه تصور مردم عامی از TDCS این است که این دستگاه عملکردی مشابه با الکتروشوک را دارد و به افراد برق صنعتی وارد می‌کند در صورتی که دستگاه TDCS با باتری قلمی کار می‌کند. در مشهد تعداد افراد متخصصی که می‌توانند به‌طور حرفه‌ای از این دستگاه استفاده کنند حدود 20 نفر است. هزینه هر جلسه TDCS در مشهد از 50 هزار تومان تا 120 هزار تومان متغیر است. 

انتهای پیام