مروري بر آخرين تحولات برجام
از بيانيه وين تا اصرار اروپا بر اطاله مذاکرات
صاحبخبر - سعيد سبحاني متعاقب برگزاري مذاکرات ايران و اعضاي 4+1 در وين، شاهد تاکيد طرفهاي مذاکره کننده بر استمرار مذاکرات تا رسيدن به راهکارهاي اجرايي براي حفظ برجام هستيم. با اين حال، به نظر مي رسد يکي از اصلي ترين اهداف مقامات اروپايي، "خريد زمان" تا ماه نوامبر با هدف مشخص شدن نتايج انتخابات مياندوره اي کنگره آمريکا باشد. ارائه بسته پيشنهادي ضعف و مأيوس کننده اخير اروپاييان، نشان داد که تروييکاي اروپايي قصد اطاله مذاکرات را دارند. قرائت بيانيه پاياني نشست وين فدريکا موگريني مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا در پايان نشست وين تاکيد کرد که طرفهاي مذاکره کننده ( ايران و اعضاي 4+1) بر استمرار مذاکرات در سطح کارشناسي و در صورت لزوم در سطح وزرا تاکيد دارند. همچنين کميسيون مشترک برجام در بيانيه پاياني خود اعلام کرد: تمام طرفهاي برجام بر لزوم ادامه اجراي اين توافق و پايبندي به تعهداتشان تاکيد و توافق کردند که صادرات نفت و گاز و توليدات پتروشيمي ايران بايد ادامه يابد و بهعلاوه نشستهاي کميسيون مشترک، ازجمله در سطح وزيران ادامه داشته باشد. شرکت کنندگان توافق کردند تا به پيشرفتها (براي حفظ برجام) تحت بازبيني دقيق ادامه دهند و کميسيون مشترک، ازجمله در سطح وزيران کماکان تشکيل جلسه دهد تا تلاشهاي مشترک به پيش رانده شود. در اين بيانيه همچنين آمده است که طرفهاي توافق بر لزوم ادامه صادرات نفت و گاز و توليدات پتروشيمي ايران تاکيد کرده و خواستار ترغيب به سرمايهگذاري در ايران شدهاند. اصرار فرانسو ي ها بر اطاله مذاکرات وزير امورخارجه فرانسه با بيان اينکه بعيد است بسته اقتصادي اروپا براي حفظ برجام تا پيش از نوامبر آماده شود، از ايران خواست از تهديد به زير پاگذاشتن تعهدات برجامياش دست بردارد!لودريان به تهران هشدار داد که تهديدات خود براي بازگشت به برنامه هستهاياش را در شرايطي که ديگر طرفهاي برجام براي حفظ آن تلاش ميکنند، متوقف کند. خروج دونالد ترامپ رئيس جمهور آمريکا از توافق هستهاي با ايران و تصميم وي براي بازگرداندن تحريمها عليه تهران موجب بروز مشکلاتي براي ديگر اعضاي توافق در مسير اجراي آن شده است. پاريس همچنين اعلام کرد که بعيد است قدرتهاي اروپايي بتوانند بسته اقتصادي پيشنهادي براي حفظ توافق هستهاي را تا پيش از ماه نوامبر آماده کنند.ژان ايو لودريان وزير امورخارجه فرانسه پيش از سفر به وين براي شرکت در نشست کميسيون مشترک برجام در گفتوگو با يک شبکه راديويي فرانسوي اظهار داشت: آنها بايد دست از تهديدات خود بردارند، در اين صورت ما ميتوانيم راهحلهايي را بيابيم تا تهران بتواند از امتيازات اقتصادي لازم برخوردار شود.لودريان همچنين گفت که نه تنها قدرتهاي اروپايي بلکه روسيه و چين در حال کار روي يک سازوکار اقتصادي براي کاهش تاثيرات تحريمهاي سخت آمريکا هستند. وي افزود: ما تلاش ميکنيم که اين کار را پيش از وضع مجدد تحريمها در ابتداي ماه اوت و تحريمهاي ديگر در ماه نوامبر انجام دهيم. تا آغاز ماه اوت فرصت کمي داريم اما تلاشمان اين است که تا پيش از نوامبر به نتيجه برسيم. مرکل: شرکتهاي اروپايي بايد خود تصميم بگيرند! آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان پس از ديدار با نخست وزير چين اعلام کرد که برلين به توافق هستهاي ايران پايبند خواهد ماند.وي گفت: «ما به توافق هستهاي پايبند مي مانيم. به نظر ما (اين توافق) به خوبي مورد مذاکره واقع شده است.» مرکل گفت "موارد بيشتري" نيز هستند که بايد با ايران بر سر آن ها مذاکره کرد، ولي افزود بهتر اين است که طرف ها در توافق باقي بمانند.با اين حال، صدر اعظم آلمان افزود شرکتهايي که ميخواهند خطر مواجه شدن با اقدامات تنبيهي آمريکا را به جان خريده و به همکاري تجاري با ايران ادامه دهند، خودشان بايد تصميم بگيرند که آيا حاضر به ريسک کردن هستند يا نه! عدم ارائه تضمينهاي نفتي اروپا به ايران در حوزه بانکي، اروپاييها بهدنبال ايجاد کانالي هستند که از طريق آن امکان ارتباط بانکي فراهم شود و با توجه به تحريمهاي آمريکا، کانال طراحي شده بايد به نحوي باشد که از طرف اين تحريمها مورد تهديد قرار نگيرد. به همين دليل، اروپا در پي ايجاد يک حساب مخصوص است که بر مبناي آن بتواند، درآمدهاي ايران را بهصورت متمرکز در آن نگهداري کند. اين خبر را ديروز، سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه به شکلي متفاوت تاييد و از توافق اروپا با کار با ايران براي تجارت بدون دلار خبر داد. در حوزه نفتي اما ديدگاههاي دو طرف فاصله دارد. درحاليکه ايران بهدنبال دريافت ضمانت کمّي براي فروش نفت است، اروپا در بسته پيشنهادي به کميت خريد نفت اشارهاي نداشته است. بهعبارت ديگر ايران بهطور مشخص خواستار روشن شدن سطح فروش نفت و ضمانت آن و همچنين تضمين دسترسي به پول حاصل از فروش آن است. مذاکرات در اين زمينه همچنان ادامه دارد. اروپا حدود ۵۰۰هزار بشکه خريد نفت از ايران دارد که با عقبنشيني توتال فرانسه و شرکت «اني» ايتاليا اين رقم در ماههاي آتي کمتر خواهد شد. برخي از صاحبنظران نفتي خريد ۳۰۰ هزار بشکهاي نفت ايران به اروپا را نوعي پيروزي براي دولت آمريکا قلمداد ميکنند. براساس اولتيماتوم ترامپ، کشورهاي عمده خريدار نفت ايران بايد تا ماه نوامبر ميزان واردات نفت از ايران را به صفر برسانند. ترامپ همچنين به عربستان فشار آورده تا با افزايش توليد نفت به ۱۲ ميليون بشکه در روز، کسري موجود در بازار را براي جلوگيري از رشد قيمت جهاني نفت جبران کند.در چنين فضايي، طرف ايراني سه خواسته مشخص از اروپا دارد: خواسته اول، روشن شدن سطح خريد کنوني و ضمانت آن، خواسته دوم؛ تضمين دسترسي ايران به پول حاصل از فروش نفت به ساير کشورها همچون چين، هند، ژاپن و کرهجنوبي و خواسته سوم؛ دسترسي به يکسري از پولهاي نفتي بهصورت اسکناس است. ايران: نشست وين گامي به جلو بود بهرام قاسمي سخنگوي وزارت امور خارجه کشورمان با اشاره به برگزاري نشست کميسيون مشترک برجام در سطح وزرا تصريح کرد: اين نشست بسيار خوب بود و در پايان آن بيانيه سياسي صادر شد که به لحاظ محتوايي بي نظير است. وي ادامه داد: در اين بيانيه سياسي، اراده و خواست کشورهاي اتحاديه اروپا در اعلام مخالفت صريح با خروج آمريکا از برجام و استمرار حضور ايران در اين معاهده بين المللي مشاهده مي شود. قاسمي با اشاره به مذاکرات اخير و يک ماه پيش از آن در سطوح مختلف گفت: اين مذاکرات به منظور دستيابي به چگونگي مکانيزمهاي لازم براي همکاري بين ايران و اتحاديه اروپا و حتي 4+1 در زمينه هاي اقتصادي و بازرگاني انجام شد تا بتوانند خلأ ناشي از خروج آمريکا از برجام را تا حد زيادي ترميم کنند. وي با اشاره به طرح ديدگاه هاي طرف هاي ايراني و اروپايي در مذاکرات مستمر کميسيون برجام يادآور شد: در نهايت خروجي اين مذاکرات در قالب يک بسته کلي در نشست روز جمعه کميسيون مشترک مورد بحث و بررسي وزراي عضو قرار گرفت. قاسمي اجلاس مشترک ايران و وزراي 4+1 را گامي رو به جلو در عرصه سياسي و اقتصادي دانست و تصريح کرد: اما اين پايان کار نبود چرا که ما به چانه زني ها و مذاکرات بيشتري به ويژه در حوزه کارشناسي براي دستيابي به راهکارهايي که رضايتمندي ايران را در قبال ضمانت هاي طرف اروپايي دربرداشته باشد نياز داريم. صورت نياز در طي هفته ها و ماه هاي آينده نيز جلسات کميسيون مشترک برجام در سطوح معاونان و کارشناسان ادامه خواهد داشت که احتمالاً پس از آن اجلاس وزرا را به دنبال دارد. روايت لاوروف از نشست وين سرگئي لاوروف وزير امور خارجه روسيه اعلام کرد که سه قدرت اروپايي (آلمان، انگليس و فرانسه) براي ادامه تجارت خود با ايران بدون استفاده از دلار موافقت کردند.به گفته لاوروف، اين تصميم تاثير زياد و مثبتي بر کمپاني هاي کوچک و متوسطي که قصد همکاري تجاري با ايران دارند، خواهد داشت.او همچنين اعلام کرد که اعضاي برجام به توافقي رسيدهاند تا اقداماتي براي جلوگيري از اعمال تحريمهاي آمريکا عليه شرکتهايي که با ايران به تجارت ادامه ميدهند به کار بگيرند. باربارا اسلاوين تحليلگر برجسته در اين خصوص و در "axios" نوشت: براي نخستين بار پس از خروج آمريکا از برجام؛ وزراي امور خارجه کشورهاي باقي مانده در توافق هسته اي بار ديگر متعهد به اقدامات جديد براي حمايت از ايران در مقابل تحريم هاي آمريکا شدند. بريتانيا، فرانسه، آلمان، روسيه و چين در وين تحت حمايت اتحاديه اروپا با ايران ديدار کردند و در نهايت با انتشار بيانيه اي بر «تعهد به اجراي کامل و موثر توافق» تاکيد کردند. آن ها فهرست رسمي از اهدافي که شامل حفظ روابط اقتصادي با ايران، حفظ کانال هاي مالي، تداوم خريد نفت از ايران و حفاظت از شرکت هاي از تحريم ها فراسرزميني اروپا را مطرح کردند. اما هيچ يک از وزرا ابزار دستيابي به اين اهداف را اعلام نکرده است. در اين راستا در مورد اين که آيا بانک سرمايه گذاري اروپا زمينه گسترش اعتبار به ايران را فراهم مي کند يا خير؛ ترديد هايي وجود دارد. اتحاديه اروپا همچنين براي مقابله با تحريم هاي آمريکا عليه شرکت هاي اروپايي که در ايران تجارت مي کنند خواهان ارائه بهروزساني قانون مسدودسازي است. اما بريان اوتول مشاور ارشد رئيس اداره کنترل وزارت خزانه داري آمريکا گفت که به دليل وابستگي شديد اقتصاد آمريکا و اروپا؛ اين قانون از کارايي مناسب برخوردار نيست. با اين حال او پيش بيني کرد که چين، ترکيه، روسيه و هند تحريم هاي آمريکا را ناديده مي گيرند و استراتژي « حداکثرسازي فشار» دولت ترامپ تنها به 85 درصد از کمپين تحريم عليه ايران در دولت اوباما دست خواهد يافت. اين کمپين در سال 2012 و 2013 به عنوان يک مولفه کليدي و دستورکار مشخص براي مذاکرات به هدف محدود کردن برنامه هسته اي ايران در ازاي رهايي از تحريم ها به اوج خود رسيد. در حالي که دولت ترامپ هيچ دستور کاري ندارد و فقط يک فهرستي از خواسته هاي غيرمعقول دارد که در آن فهرست بر رهايي چرخه سوخت هسته اي و تغيير سياست هاي منطقه بلندمدت ايران در خاورميانه تاکيد مي کنند. ماجراي انتقال پول از آلمان به ايران رسانه ها گزارش داده اند که ايران تصميم دارد ۳۰۰ميليون يورو از داراييهاي خود را از بانک تجاري ايران و اروپا بهصورت نقد و با هواپيما به داخل کشور منتقل کند. دولت آلمان بايد با درخواست ايران موافقت کند. محافل دولتي آلمان در گفتوگو با روزنامه پرتيراژ «بيلد» درخواست ايران براي انتقال ۳۰۰ ميليون يورو پول نقد از اين کشور به مقصد تهران را تاييد کردهاند. ايران خواستار برداشت اين پول از حسابهاي دولتي خود در بانک «تجارتي ايران و اروپا» در شهر هامبورگ آلمان است. از قرار بهدليل تحريمهاي مالي يکجانبه آمريکا، دولت ايران خواستار برداشت اين مبلغ و انتقال آن بهصورت نقد و با هواپيما به داخل کشور است. ايران گفته است که اين مبلغ را براي تامين ارز سفرهاي خارجي شهروندان ايراني نياز دارد که بهدليل تحريمهاي آمريکا نميتوانند از کارتهاي اعتباري خود در خارج از کشور استفاده کنند. حساب بانک «تجارتي ايران و اروپا» توسط بانک مرکزي آلمان اداره ميشود. برداشت ۳۰۰ ميليون يورو از حسابهاي ايران در اين بانک بايد توسط سازمان نظارت بر فعاليتهاي مالي آلمان تصويب شود. نوع درخواست ارائه شده از سوي دولت آلمان براي بررسي درخواست ايران در سازمان نظارت برفعاليتهاي مالي، به درخواست «بررسي انگيزه» منوط است. به گفته سخنگوي مطبوعاتي اين سازمان اين نوع درخواست براي دريافت «اطلاعات کافي و روشن در مورد روند انجام يک معامله» مطرح ميشود. گفته ميشود در مذاکرات فني قرار شده اين مسائل بحث و بررسي شود. هرچند که طرف اروپايي در مذاکرات شفاهي وعدههاي زيادي داده، اما اذعان کرده بهواسطه برخي مصلحتها و ملاحظات سياسي امکان مکتوب شدن آنها وجود ندارد.∎
نظر شما