کوه عون بن علی مشهوربه عینالی،کوه وآرامگاهی برفرازرشته‌ کوه سرخاب درشمال شهرتبریزاست.عینالی از سال۱۳۸۰ به بعدازکوهی خشک وخشن به کوهی باطبیعت سبزتبدیل شده وآرام آرام به تفرجگاهی زیباومکانی برای گردش وتفریح تبریزی هاتبدیل شد.
این کوه به مجموعه ای ازقلل، تپه‌ها، دره‌هاو… گفته می شودکه بابلندی‌های سرخ فام به عینالی شهره دارد ومرتفع ترین نقطه آن۱۹۶۰مترازسطح دریا است.
علاقه ودلبستگی مردم منطقه به کوه عینالی به حدی است که باورمردم برآنست که این کوه،تبریزرادردامن خویش جای داده وقله آن نزدیک ترین مکان به آسمان برای نیایش است. دربالای کوه بقعه ای بناشده که اصل بنامقبره ومسجداست وقدمت آن به دوره ایلخانی(قرن ۹ هجری)می‌رسد . این بنابه عینال- زینال یاعینالی یابقعه عون بن علی هم مشهوراست. شروع طرح جنگل کاری وتفرجگاهی عون بن علی و همچنین احداث بنای یادمان شهدای گمنام هشت سال دفاع مقدس ودفن۸ تن ازشهدادرکناربقعه، احداث تله‌کابین، رستوران، توربین‌های بادی، راه های دسترسی، مبلمان شهری وسایرخدمات رفاهی- تفریحی برزیبایی‌های این تفرجگاه افزوده است.
ژان تاورنیه جهانگرد فرانسوی درسفرنامه خود آورده است: پیش ازاسلام درمحل کنونی آرامگاه
عون بن علی،آتشکده وعبادتگاهی بوده که پس ازاسلام به زیارتگاه تبدیل شده‌است. پس ازسده دهم هجری، یکی ازتکایای درویشان نعمت‌ الهی درمحلف
علی آرامگاه عون بن علی بوده‌است.
تاورنیه که در سال ۱۶۳۶میلادی تبریز را دیده بود، درباره این کوه چنین نوشته است: در بیرون شهر کوهی است موسوم به «عین علی و زین علی» که سابقاً روی آن آتشکده بوده و مسلمانان آن را تبدیل به مسجد کرده‌اند و یک دیر خرابه هم نزدیک آن مسجد وجود دارد و سردابی هم هست که چند قبر در آن قرار دارد و ستون‌های سنگ مرمر در آنجا انباشته شده و گویند آن مسجد در اصل، مقبره بعضی از پادشاهان بوده‌است.
آرامگاه عون بن علی که به «عینالی» یا «عینال، زینال»هم معروف است، از بناهای تاریخی شهر تبریز و مربوط به دوره ایلخانان است.این آرامگاه که بر فراز رشته‌کوه سرخاب بنا شده، به شیوه ایلخانی ساخته شده‌ است. بنای آرامگاه از ۹ اتاق، ۶ گنبد، هشتی و ایوان تشکیل یافته و در دوره قاجار برای جلوگیری از تخریب آن، اتاقی در سمت شمال بنا احداث شده‌است.
براساس منابع و کتب تاریخی از جمله توسط ملا‌محمد امین حشری تبریزی، در کتاب روضه اطهار و بحرالانساب، دو تن از فرزندان علی بن ابیطالب به نام‌های «عون بن علی»و «زید بن علی» که از فرزندان اسما بنت عمیس هستند، در این مکان آرمیده‌اند. این بنا در گذشته بیش‌تر به منظور انجام مراسم‌های مذهبی کاربرد داشته‌است.
در پانزدهم اسفند سال ۱۳۸۱ همزمان با روز درختکار ی طی مراسمی، کلنگ احداث مجتمع تفریحی- جنگلی عون بن علی توسط مسئولین شهر به زمین زده و متعاقباً کارهای مطالعاتی و تهیه نقشه ها و طرح های لازم برای شروع عملیات اجرایی و امکانات موجود توسط مجری پروژه آغازشد.
طرح جنگلکاری و تفرجگاه عینالی که به طور جدی از سال ۱۳۸۳ در حال اجراست، در محدوده ای واقع شده که حدود ۵۶۱۲ هکتار بوده و بخشی از رشته کوه های عینالی در بخش شمالی شهر تبریز است.
فعالیت های صورت گرفته در عینالی بویژه در قالب جنگلکاری های صورت گرفته در افزایش سرانه فضای سبز شهر تبریز و تلطیف هوای شهر تبریز نقش فراوانی داشته است و انتظار می رود که با اتمام اقدامات توسعه ای در این منطقه بر دامنه تأثیرات و پیوندهای مثبت اکولوژیکی این منطقه با شهر تبریز افزوده شود .محدوده طرح در حال حاضر دارای ساختار کالبدی – فضایی ویژه ای است که از ترکیبی از ویژگی های طبیعی، انسان ساخت و فرهنگی بدست آمده و زیباشناسی خاصی را در خود نهفته دارد که بازتاب تمام هستی آن است .
طرح تله کابین عون بن علی به عنوان یکی از
پروژه‌های مشارکتی شهرداری تبریز از جمله
طرح‌های پیش‌بینی شده و مصوب شورای اسلامی شهر در قالب برنامه پنج ساله توسعه و عمران شهری موسوم به تبریز۹۰ به شمار می رود که تنها به فاصله ای کوتاه از برپایی همایش فرصت های سرمایه گذاری و با حضور وزیر کشور کلنگ زنی و مراحل اجرایی آن آغاز شد.
فاز اول تله کابین عون بن علی بالغ بر ۱۰۰ میلیارد ریال هزینه دربرداشته و کلیه تجهیزات و امکانات فنی آن از یک شرکت اتریشی خریداری شده است.
براساس محاسبات انجام یافته کل زمان سفر در هر مسیر رفت و برگشت از طریق تله کابین در فاصله
۴ کیلومتری عون بن علی تا ارتفاعات بالادست سد شهید مدنی ۶ دقیقه و ۲۴ ثانیه است و در هر ۶ ثانیه نیز یک کابین در رفت و برگشت خواهد بود.
لازم به ذکر است که با راه‌اندازی تله کابین عون بن علی، این منطقه به یکی از نقاط توریستی و تفریحی تبریز تبدیل و سالانه پذیرای صدها هزار نفر از شهروندان و میهمانان و گردشگران داخلی و خارجی خواهد بود.
در حال حاضر شهرداری تبریز به دنبال اجرای سریع فاز دوم تله کابین عون بن علی با مشارکت بخش خصوصی است و مقدمات اجرای فاز دوم این طرح نیز در سال جاری فراهم خواهد شد.
تنها راه دسترسی و آسفالته این تفرجگاه برای صعود به بالای کوه جاده ای در حدود ۴ کیلومتر با پیچ و خم های زیاد است که نصب وسایل ورزشی و جنگلکاری در طول مسیر و نصب آلاچیق ها منظره زیبایی به آن بخشیده است.
حدود یک سال قبل در اوایل خرداد ماه ۱۳۹۶، آبگیری دریاچه مصنوعی با عنوان داغ گلی آغاز شد.به گفته مدیرعامل سازمان توسعه و عمران عون بن علی تبریز، دریاچه داغ گؤلی عینالی یکی از مهمترین طرح‌های اجرا شده در این تفرجگاه بوده و با تکمیل دریاچه ۵۴ هزار مترمکعبی در ارتفاعات عینالی، این تفرجگاه علاقمندان بیشتری به خود جذب کرده و به محیط اول گردشگری تبریز تبدیل خواهدشد.
کمال الدین نیک رفتارخیابانی

code