اسناد سخنگو
صاحبخبر - عباس امیرانتظام معاون نخستوزیر و سخنگوی دولت مهدی بازرگان، پنجشنبه گذشته دار فانی را وداع گفت؛ اما همچنان حاشیههای زندگی وی باقی است و فضای اظهارنظر درمورد وی داغ. برخی با استناد به حکم دادگاه و اسناد به دست آمده از سفارت سابق آمریکا در ایران یا همان لانه جاسوسی میگویند این عضو جبهه ملی و دولت موقت، یکی از جاسوسهای دوران انقلاب بوده، اطلاعات ویژهای را به آمریکاییها رسانده و برخی سران رژیم پهلوی و ماموران رژیم صهیونیستی را از ایران فراری داده است و عدهای دیگر میگویند که اینطور نبوده و حضور وی در زندان از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۷۵ ظلم به وی بوده است. در این میان اما برخی هم هستند که در اوایل انقلاب اظهارات بسیار تندی علیه امیرانتظام داشتند ولی در سالهای اخیر با چرخش 180 درجهای نسبت به مواضع قبلی، متفاوتترین سخنها را میگویند. برخی از مواضع این افراد در سالهای قبل عبارتند از: سیدمحمد خاتمی 18 مهر 1360 در روزنامه «کیهان» در یادداشتی درباره امیرانتظام خطاب به بازرگان مینویسد: «مراد از آمریکاییبودن، نحوهای از دید و بینش است که بهسادگی ابزار دست سیاستهای توسعهطلبانه آمریکا میشود و بهخاطر برخورداری از همین دید و بینش، جریانی که شما در رأس آن قرار دارید، همواره از مواضع ضدآمریکایی جمهوری اسلامی اظهار نارضایتی و حتی مخالفت قولی و عملی کرده است. چهنقصی در کار شماست که فردی چون امیرانتظام جاسوس و مزدور آمریکا تا سطح معاونت نخستوزیری و سخنگویی دولت موقت بالا میآید؟» همچنین سازمان مجاهدین انقلاب که افرادی چون بهزاد نبوی، محسن آرمین، مصطفی تاجزاده و هاشم آقاجری را بهعنوان اعضای اصلی خود میشناسد در همان زمان بیانیهای صادر کرده و با تایید اسناد لانه جاسوسی مینویسد: «سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی در پایان خطر وابستگان به غرب را مورد تاکید قرار داده و از دادگاه انقلاب اسلامی خواسته است که تحتتاثیر جوسازیها واقع نشده و با قاطعیت عمل کند تا خدشهای به خط راستین امام وارد نیاید.» (کیهان، 27 اردیبهشت 1360) از سوی دیگر مهدی کروبی مهرماه سال 61 که ریاست بنیاد شهید را برعهده داشت، در سخنرانیهای پیش از خطبههای نمازجمعه در ارتباط با امیرانتظام و جریان حامیاش یعنی نهضت آزادی میگوید: «عدالت اسلامی ایجاب میکند که یا امیرانتظام از زندان آزاد شود یا اگر او مجرم است که بحق هم مجرم است، پس اینها (بازرگان و نهضت آزادیها) هم باید محاکمه شوند. شورای عالی قضایی و دادستان کل انقلاب و دادستان انقلاب مرکز! که از زحماتتان تقدیر میشود، بازهم شما نشستهاید که اینها حرفهایی بزنند و بچههای بیگناه مردم را تحریک و آنها را وادار به کارهایی کنند. باید از ریشه حساب را تسویه کنید.» عباس عبدی ازجمله دانشجویان پیرو خط امام هنگام تسخیر لانه جاسوسی، در پاسخ به ادعاهای امیرانتظام در سال 81 که گفته بود عباس عبدی بازجوی وی بوده، میگوید: «آقای امیرانتظام بهجای آنکه وارد محتوای اسناد شود، آنها را ساخته و پرداخته سیا برای خرابکردن خودش میداند. این ادعا از طرف هیچ آدم حتی متوسطی قابل بحث نیست و فکر هم نمیکنم که این ادعا را جدی مطرح کند. مگر آقای امیرانتظام چه هیزم تری به آمریکاییها فروخته که بخواهند خرابش کنند؟» حالا اما سوای اینکه ماجرای بررسی قضایی و امنیتی مطرح باشد و لاجرم از احکام حقوقی سخن گفته شود، بد نیست بهمنظور روشن شدن فضا، برخی اسناد منتشرشده از اقدامات عباس امیرانتظام مورد بازخوانی قرار بگیرد. این اسناد در کتاب شماره ۱۰ اسناد لانه جاسوسی آمده است. عباس امیرانتظام از دهه 40 میلادی و سالها پیش از سقوط پهلوی، با همراهی بازرگان ملاقاتهای متعددی را با سفارت آمریکا و مسئولان وقت آن ازجمله ریچارد کاتم داشته است. امیرانتظام که در اسناد سیا بهعنوان منبع سفارت آمریکا معرفی شده و اسم رمز «اس.دی پلاد» و «س.د. آهسته رو - 1» را به خود گرفته است، در دیماه 1357 در دیدارهایی که با همین فرد یعنی کاتم دارد ابراز میکند نهضت آزادی مخالفتی با نخستوزیر نخواهد داشت و تلاش خواهد کرد که بختیار بتواند شرایط را آرام کند. (سند شماره 1/0431) امیرانتظام در دیدار با یکی از کارشناسان سفارت آمریکا به نام استمپل از موافقت امامخمینی(ره) درمورد خروج شاه و پناهندگی وی به آمریکا یا یکی از کشورهای اروپایی سخن میگوید و اظهار میکند که «خمینی درک میکند که ممکن است ضروری باشد که برای خارج ساختن شاه از ایران به او در آمریکا یا اروپا پناهندگی داده شود و کشور مذکور توسط نهضت اسلامی مورد مواخذه قرار نخواهد گرفت.» (سند شماره 670) سند بعدی درمورد سفر شاه به آمریکاست؛ در این سند به تاریخ 29 مهر سال 58 آمده همانگونه که اطلاع داده شده است در جلسهای که کاردار و آقای هنری پرشت با نخستوزیر بازرگان و وزیر امور خارجه، یزدی، جهت رساندن پیغام درمورد سلامت شـاه و سـفر قریبالوقوعش به آمریکا داشتهاند س.د. آهسته رو - 1 هم شرکت داشته است. عکسالعمل س.د. آهسته رو - 1 این بود که این جریان زحمات آن کسانی را که خواهان گسترش روابط با آمریکا هستند، مشکلتر میکند. 106729 شماره سندی سری در سفارت آمریکاست؛ سندی که از تمایل دولت موقت برای تبادل اطلاعات با سفارت آمریکا سخن میگوید. در متن این سند آمده است: «در اثنای گفتوگوهایی که بین سفیر ایران در سوئد (انتظام) و افسر خدمات خارجی (استمپل)، پنجم آگوست در استکهلم انجام گرفت، انتظام قویا تمایل دولت موقت را برای مبادله اطلاعاتی که مربوط به حمایت دولتهای خارجی از تهدیدات داخلی ایران است، خواستار شد. این پیشنهاد را در اول لیست کارهایی که آمریکا باید برای بهبود روابط انجام دهد، گذاشته است.» در این سند آمده است که امیرانتظام میگوید: «انتظام خواهان تبادل اطلاعات در تهران است. وی امیدوار است این دیدارها تداوم یابد.» 31 مرداد 58 یکی از اعضای سازمان سیا بهنام «بیدن کوپف» به همراه کاردار و رایزن سیاسی سفارت آمریکا دیداری دوساعته با بازرگان، یزدی و امیرانتظام درمورد بررسی وضعیت منطقه دارد. در این ملاقات امیرانتظام خطاب به کوپف میگوید: «امیدواریم «سازمان» شما روابط خود را با ما بهبود بخشد؛ درست همانطور که کشورهایمان با تلاشهای کاردار و دکتر یزدی، روابط خود را بهبود بخشیدهاند.» سند دیگری که مربوط به 13 مهر 58 است درمورد حضور امیرانتظام در سوئد و برنامه کاری وی گزارش میدهد و میگوید انتظام پس از حضور در سوئد و تقدیم استوارنامه بلافاصله به ایران بازگشته و برنامهای برای دیدار با کاردار در تاریخ 13 مهر دارد. امیرانتظام در دیدارهای خود تاکید کرده که یکی از مشکلات بر سر راه آغاز روابط ایران- آمریکا عدم پیشقدم شدن آمریکا در این موضوع است و باید این مساله حل شود تا مسئولان ایرانی از توهم دشمنی آمریکا با ایران خارج شوند. در سندی تمامسری که تاریخ 19 مهرماه را دارد، امیرانتظام به سفارت آمریکا درمورد شرایط تماس سفارت با خود اطلاع میدهد و شرایط امنیتی را دلایل تغییر مکرر مکان خود اعلام میکند. شاید یکی از مهمترین اسناد مربوط به گزارش همان کارشناس رابط با امیرانتظام در 27 فروردین 58 باشد. در این سند آمده است: «انتظام گفت که دولت ایران این مشکل واقعی را دارد که هلیکوپترهایش قطعات یدکی ندارند و آمریکا بیش از یکششم نیازهای ایران را تامین نمیکند.» همچنین باید گفت که اظهارات انتظام در سند 3637 بهگونهای است که نشان میدهد او اطلاعات مهمی را از درون کشور در اختیار آمریکاییها قرار میدهد. در این اظهارات آمده است انتظام گفت در عین حالی که نیازهای ایران عظیم است ولی آنقدری که به قـطعات یـدکی مخصوصا قطعات هلیکوپتر و هواپیما نیاز هست به اسلحه احتیاج نیست، او برآورد کرد که تقریبا هزار هلیکوپتر به علت نگهداری نادرست و فراهم نبودن قطعات یدکی بر زمین هستند. او این نیاز مشخص را «حیاتی» خواند. وی توضیح داد که انبارهای قطعات یدکی هلیکوپتر و هواپیما مملو از تجهیزات پیشرفته هستند، اما قطعات اصلی فلزی که مورد نیاز هستند در قلت بهسر میبرند. او از سفیر پرسید که آیا کمک خواهد کرد تا این پیام به مقامات ایالات متحده برسد و سفیر اطمینان داد که توصیف وی از اوضاع به اطلاع واشنگتن خواهد رسید.»∎
نظر شما