صاحب‌خبر - آیا یک جنگ اقتصادی در پیش است؟ خیلی از مقامات سیاسی عالی‌رتبه معتقدند حداقل برنامه‌ریزی‌های جدی برای این کار خصوصاً در واشنگتن جریان دارد. توصیه آنها حالا تدبیر کردن برای مقابله با جنگی است که دیگر کمتر کسی در به راه افتادن آن شک دارد. حداقل مجموع اظهارنظرهای چهره‌هایی چون علی لاریجانی، اسحاق جهانگیری، محمدجواد ظریف و محمدباقر نوبخت نشان می‌دهد که اجماعی بر سر وقوع این جنگ در قسمت مهمی از حاکمیت وجود دارد. اما این تنها اجماع موجود نیست. اجماع پراهمیت دیگر تأکید همزمان بر مهم‌ترین مؤلفه واکنش به این شرایط است؛ حفظ اتحاد و وحدت داخلی. نسخه‌ای که البته سال‌هاست به صورت مستمر پیچیده می‌شود اما پیاده‌سازی آن کامل نشده است. چیزی که از برخی گلایه‌های همین افراد در سخنانی که دیروز همزمان با هم مطرح کرده بودند، می‌شد دریافت. رویارویی اقتصادی؛ جنگ واقعی دیروز این اسحاق جهانگیری بود که در جلسه مجلس این گونه درباره شروع یک جنگ اقتصادی با امریکا اظهارنظر کرد؛ «امریکا به ظن خود یک جنگ اقتصادی جدید علیه کشور ما شروع کرده، تصور آنها از جنگی که شروع‌ کرده‌اند این است که می‌توانند اقتصاد کشور را زمینگیر کنند و به تفسیر رئیس جمهوری امریکا، ایران پای میز مذاکره می‌آید.» او البته ساعتی پس از این اظهارات در جلسه غیرعلنی مجلس سخنانی شفاف‌تر در این رابطه داشت. آن طور که شهباز حسن‌پور، نماینده سیرجان در مجلس به تسنیم توضیح داده، جهانگیری در این جلسه گفته است: «به‌طور واقعی در جنگ اقتصادی قرار داریم که تمهیدات و برنامه‌‌های لازم برای آن در دولت اندیشیده شده است.» همزمان محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان هم که در جمع اعضا و فعالان اتاق بازرگانی ایران سخن می‌گفت، به نکته مهمی اشاره کرد؛ «امریکا مجاری تنفسی ما را شناسایی کرده و تلاش دارد که آنها را مسدود کند.» او همچنین به این موضوع اشاره داشت که «امریکایی‌ها دوران پرفشاری را علیه ایران دنبال می‌کنند.» دیگر اشارات ظریف در این سخنرانی به جنگ اقتصادی امریکا با کشورمان به مواردی چون تولید روزانه 50 خبر توسط خبرگزاری رویترز علیه اقتصاد ایران و تلاش امریکا برای خارج کردن ایران از برجام مربوط می‌شدند. در اظهارنظر همزمان دیگری هم محمدباقر نوبخت در نشست شورای اداری پاکدشت اظهار نگرانی کرد که «یکی از قدرت‌های بزرگ جهان ما را تهدید به تحریم کرده است و نمی‌توانیم این تهدید بزرگ را نادیده بگیریم.» او گفته است: «امروز جنگ اقتصادی علیه ملت ایران اسلامی در حال شکل گرفتن است و باید برای مقابله با آن ساز و کار مناسب اقتصادی را طراحی کنیم.» در نهایت هم علی لاریجانی در حاشیه نشست غیرعلنی دیروز مجلس و در جمع خبرنگاران، «شیطنت‌‌های امریکا» را یکی از عواملی دانست که در بروز شرایط اقتصادی امروز کشور مؤثر بوده است. مجموعه این اظهارنظرها به روشنی نشان می‌دهند که قسمت قابل توجهی از نظام تصمیم‌گیری و اجرایی کشور این واقعیت را پذیرفته که برنامه امریکایی‌ها قرار دادن ایران در آستانه یک «جنگ اقتصادی» با هدف زمینگیر کردن کشور است. جنگی که اولین شلیک آن تحریم‌های جدید امریکا بعد از خروج این کشور از برجام بود و سران واشنگتن به دنبال آن هستند تا در جریان این رویارویی آتش سنگین‌تری روی جبهه اقتصاد ایران بگشایند. آتشی با کمک متحدان منطقه‌ای آنها همچون عربستان و اسرائیل. اتحاد؛ پاتک پیشنهادی برای حملات دشمن این وضعیت واقعیتی از مناسباتی است که امروز در قبال کشورمان در سطح منطقه و جهان جریان دارد. اما برای همان مسئولانی که هر کدام به زبانی به این موضوع معترف هستند، واقعیت موجود روی دیگری هم دارد و آن اینکه ایران هم امکان نشان دادن واکنشی اثربخش به این تهدیدها را دارد، واکنشی که تأثیر آن تابعی است از میزان اتحاد و همگرایی داخلی. این بخش دوم و تکمیلی سخنان تمام چهره‌های عالی رتبه‌ای است که دیروز به شکل‌های مختلف موضوع جنگ اقتصادی را پیش کشیده‌اند. اسحاق جهانگیری که مستقیماً به واژه «جنگ اقتصادی» در سخنان خود اشاره کرده بود، در ادامه همان سخنان این گونه تأکید کرد که «در مقطع فعلی همه مسئولان کشور، نخبگان و جریانات سیاسی باید در مقابل توطئه بزرگی که شروع شده متحد باشند و برنامه‌ریزی کنند. برای اینکه با افتخار و سربلندی از این دوره عبور کنیم نیازمند ساز و کارهای اقتصادی هستیم.» جهانگیری همچنین تأکید کرده است: «اکنون در خصوص شرایط جدیدی که پیش روی کشور است با مجلس، دولت و مردم گفت‌وگوی شفاف و روشنی نداشته‌ایم و به همین دلیل شرایط موجود برای بسیاری از مسئولان به‌عنوان شرایط ویژه ترسیم نشده است.» محمدجواد ظریف هم هر چند اعتقاد داشت که «راه پیش‌رو، راه سر راست و آسانی نیست»، در ادامه سخنان خود تأکید کرده است: «موانع قابل رفع است اگر همه‌ در کنار هم باشیم» و «انسجام داخلی در حال حاضر از نان شب و هوا برای ما مهم‌تر است.» او البته قدری هم برخی طیف‌های داخلی را مورد خطاب خود قرار داد و از آنها پرسید: «چرا باید به دست خودمان دستاوردهای‌مان را زیر سؤال ببریم؟» ظریف این را در شرایطی گفته که معتقد است: «ما امروز نیاز به خیالبافی نداریم، نیاز به امید داریم، اگر ناامیدی از اقتصادمان را به دنیا تزریق کنیم، نباید انتظار داشته باشیم که دنیا به اقتصاد ما امید داشته باشد.» محمدباقر نوبخت هم با نسخه‌ای مشابه سراغ شرایط فعلی کشور رفت و گفت: «این بار نیز این مشارکت می‌تواند کشور را به پیش ببرد و اداره کند.» نوبخت این موضوع را هم مورد تأکید قرار داد که «دولت برای هرگونه سناریو اقتصادی آماده است.» رئیس مجلس نیز در سخنان دیروز خود تأکید کرد: «مهم آن است که ما در وضعیت فعلی به همگرایی بیشتر بین افراد و صاحبنظران نیاز داریم.» او هم البته یادآوری کرد که مجلس و دولت در مسیر همفکری برای حل مشکلات فعلی کشور هستند. آیا فشارهای داخلی کم خواهند شد؟ هر چند به نظر می‌رسد که گروه‌های دیگر سیاسی و خصوصاً مخالفان دولت با این گزاره که امریکایی‌ها جنگی اقتصادی را علیه ایران آغاز کرده‌اند، مخالفتی نداشته باشند اما مسأله اساسی روی موضوع دوم است؛ جایی که اتحاد و وحدت داخلی عامل موفقیت برنامه‌ریزی‌ها برای مقابله با این سیاست امریکایی‌ها عنوان شده است. حالا سؤال می‌تواند این باشد که آیا گروه‌های مخالف دولت به بهای رقابت‌های داخلی باز هم سیاست افزایش فشار بر پاستور را در دستور کار خود خواهند داشت یا در این مسیر در آینده نزدیک شاهد تجدید نظری جدی‌‌تر خواهیم بود؟ چیزی که هنوز سیگنال قوی در ارتباط با آن از اردوگاه مخالفان دولت مخابره نشده است.∎​