ظاهرا فشارهاي آنکارا بر کاخ سفيد نتيجه بخش بوده و آمريکا در نهايت مجبور به تن دادن به خواسته هاي ترکيه شده است.
به گزارش امروز خبرگزاری فرانسه از واشنگتن، با وجود تنش های اخیر میان ترکیه و آمریکا و همچنین مخالفت مجلس سنا با فروش هواپیماهای اف-35 به ترکیه، نخستین فروند از این هواپیماهای نسل جدید آمریکا روز پنجشنبه به مقامات ترکیه ای تحویل شد.
در این مراسم، که در پایگاه هوایی فورت ورٍث، واقع در ایالت تگزاس برگزار شد، مدیران شرکت لاکهید مارتین یک فروند هواپیمای رادارگریز و پیشرفته اف-35 را تحویل نمایندگان دولت ترکیه دادند.
بر اساس این گزارش، مایک اندروز، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا اظهار داشت پس از تحویل دومین فروند از این هواپیما، که طی روزهای آتی صورت خواهد گرفت، هر دو فروند از طریق پایگاه هوایی «دیوک» در ایالت آریزونا به ترکیه منتقل خواهد شد.
گفته مي شود آنکارا در نظر دارد یکصد فروند جنگنده آمریکایی اف-35 خریداری کند. وزير دفاع ترکيه ده روز پيش از اين گفته بود: « ترکیه به تعهدات خود طبق این پروژه عمل کرده است. ما پیش پرداخت بیش از 800 میلیون دلاری را پرداخت کرده ایم. قیمت کل این قرارداد بالغ بر 11 میلیارد دلار است ». وی افزود ترکیه انتظار دارد، طرف آمریکایی نیز به تعهد خود در چارچوب این قرارداد پایبند باشد. حال بايد ديد آيا روند تحويل اين هواپيماها ادامه خواهد داشت يا اينکه واشنگتن از آن به عنوان اهرم فشاري در قبال انکارا بهره برداري خواهد کرد؟
­ديروز نيز خبرگزاری رویترز به نقل از وزیر امور خارجه ترکیه اعلام کرد "افراد مسلح کرد از چهارم ژوئیه خروج از منبج را آغاز خواهند کرد".
چاووش اوغلو با اشاره به اینکه بر اساس نقشه راه تعیین شده در رابطه با مسئله منبج فعالیت های مقدماتی تا 4 ژولای (13 تیرماه) خاتمه یافته و از این تاریخ به بعد عقب نشینی آغاز خواهد شد تصریح کرد هم اکنون تمام برنامه ها طبق نقشه تعیین شده پیش می رود، اگر خدشه ای در اجرای این نقشه بوجود آید جو اعتماد نیز خدشه دار خواهد شد، یکی از دلایل این اقدامات برقراری اعتماد متقابل میان ترکیه و آمریکا است.
وی با اظهار بی اطلاعی از تعداد نیروهای ًوای پی جی – پی وای دی ً در منبج گفت وقتی وارد این منطقه شدیم اطلاعات دقیقی در این مور کسب خواهیم کرد. آمریکا این افراد را مجهز به سلاح کرده و همین کشور به هنگام خروج از منبج این سلاح ها را جمع آوری خواهد کرد. ما نیز بر آن نظارت خواهیم کرد.
خاطر نشان ميشود که روابط آمریکا و ترکیه در ماه هاي گذشته به علت حمایت آمریکا از حزب اتحاد دموکراتیک (‌کردهای سوریه) و پ ک ک با تنش مواجه است.
اين تنش در حدي بود که صاحب نظران تصريح کردند منبج به نقطه برخورد آمریکا و ترکیه تبدیل شده است. یگان های مدافع خلق به آمریکا برای بیرون کردن داعش از این شهر در سال دوهزار و شانزده کمک کردند. از دیدگاه آمریکا شبه نظامیان کرد متحد آنها هستند. این در حالیست که از دیدگاه ترکیه آنها گروهی تروریستی و وابسته به پ ک ک هستند.
طبيعتا در اين شرايط در صورت مخالفت مجلس سنا با فروش هواپیماهای اف-35 به ترکیه این تنش ها تشدید خواهد شد. ظاهرا طرح دیگری نیز به کنگره آمریکا برای اخراج ترکیه از کنسرسیوم ساخت هواپیماهای اف 35 ارائه شده که این طرح هنوز بررسی نشده است اما بی تردید این طرح می تواند روابط دو کشور را با مسائل جدی تري مواجه کند.
بهانه سنای آمریکا برای اتخاذ این تصمیم، خودداری ترکیه از آزاد کردن يک کشیش که در ترکیه به اتهام جاسوسی در بازداشت بسر می برد و سازگار نبودن سامانه های اس 400 خریداری شده از روسیه با سامانه های دفاعی پیمان آتلانتیک شمالی است.
مولود چاوش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در واکنش به این اقدام آمریکا، گفت اگر آمریکا از فروش جنگنده های اف-35 خودداری کند، ترکیه جنگنده های دیگری را جایگزین خواهد کرد.
آمریکا همچنين پس از مداخله نظامی ترکیه در قبرس، ترکیه را تحریم تسلیحاتی کرد. در مقابل سلیمان دمیرل نخست وزیر وقت نیز استفاده آمریکا از پایگاه هوایی اینجیرلیک را ممنوع کرد. اکنون بار دیگر احتمال تعطیلی این پایگاه وجود دارد. نباید فراموش کرد که ادامه عملیات نظامی آمریکا در افغانستان بدون استفاده از اینجیرلیک بسیار دشوار است. پایگاه رادار کوره جیک در مالاتیه نیز پایگاه دیگری است که احتمال تعطیلی آن نیز مطرح است. این پایگاه مرکز رهگیری موشک های دور برد است. سامانه های موشکی آمریکا از رومانی و لهستان می توانند موشک های بالستیکی را که توسط سامانه های پایگاه کوره جیک ردیابی شود، هدف قرار دهند.
از کار افتادن سامانه های رادار پایگاه کوره جیک به این مفهوم است که از سامانه های موشکی مستقر در رومانی و لهستان نیز در زمان مناسب استفاده نخواهد شد. علاوه بر آن هواپیماهای آواکس نیز در منطقه کاراپنار قونیه پایگاه دارند و تعطیلی این پایگاه نیز می تواند موجب مشکلات جدی شود.مهمترين اهرم فشار ديگر ترکيه بر آمريکا نزديک شدن به تهران و مسکو است.
البته آمريکا چنين امتيازاتي را به انکارا نمي دهد مگر اينکه ترکيه در آزمون پشت کردن به سياست هاي چند ماه اخير خود در قبال تهران و مسکو خود را موفق نشان دهد. هشدار روز گذشته وزیر امور خارجه ترکیه از اين منظر ارزيابي ميگردد.
مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه ديروز گفت در مورد روند آستانه به ایران و روسیه هشدار دادیم. وي طی شرکت در یک گفتگوی تلویزیونی در شبکه خبری ًسی ان ان ترک ً در ارزیابی مسایل روز ترکیه و منطقه در رابطه با مسئله شمال سوریه با بیان اینکه ترکیه در 12 نقطه در ادلب مواضع دیده بانی دارد گفت ما در خصوص این شهر به ایران و روسیه هشدار دادیم که اگر حمله ای در این منطقه صورت بگیرد راه حل های سیاسی به پایان خواهد رسید و جنگ تا زمانی نامعلوم ادامه پیدا خواهد کرد. ما به آنها گفتیم شما ضامن دولت سوریه هستید اگر راه حل سیاسی به پایان برسد روند آستانه و ژنو خاتمه خواهد یافت.
چند روز پيش از اين نيز رسانه هاي منطقه و جهان از پايان بي نتيجه نشست کشورهای ضامن مناطق کاهش تنش در سوریه در ژنو به علت اختلافات بین روسیه و ترکیه خبر دادند. بر اساس اين گزارش ها گفتگوهای بعدی ماه آینده برگزار خواهد شد.

-------------------------------------------------------
عبدالرضا خليلي

­