صاحب‌خبر - بخش سياسي خارجي با ورود دونالد ترامپ به کاخ سفيد؛ غول هاي اقتصادي جهان به جان هم افتاده اند و رئيس جمهور آمريکا قصد دارد تا قواعد بازي اي را بر هم بزند که سال ها دنياي غرب براي تثبيت ارزش هاي بازار آزاد و ليبراليسم خود را به آب و آتش مي زد. ... روز 8 نوامبر 2018 روزي بود که تاريخ آمريکا آن را فراموش نخواهد کرد و در يکي از غيراصولي ترين مبارزات انتخاباتي اين کشور، فردي وارد کاخ سفيد شد که بيشتر پيش بيني ها به نفع او نبود. دونالد جان ترامپ، تاجرو بساز و بفروش 7 ميليارد دلاري گوي رقابت را از هيلاري کلينتون ربود. ترامپ با توئيت هايش شناخته مي شود و هر بار سعي مي کند جنجالي را با اظهارات غيرديپلماتيکش به پا کند اما آنچه مشخص است او به دنبال ايجاد ساختار جديد تصميم گيري در آمريکاست. جنگ تعرفه ها از کجا آغاز شد؟ اقتصاد و تجارت از عرصه هاي مهمي هستند که دونالد ترامپ روي آن انگشت گذاشته و وعده داده تا در مقابل قدرت هاي اقتصادي جهان به اقتصاد آمريکا سر و ساماني دهد. او معتقد است که واشنگتن در تجارت جهاني به خاطر ملاحظاتي که در بازار آزاد دارد، متضرر شده و بر همين اساس قدرت هاي اقتصادي را به چالش کشيده است. چهل و پنجمين رئيس جمهور آمريکا، در رقابت‌هاي انتخاباتي وعده داده بود در صورت ورود به کاخ سفيد کسري موازنه تجاري آمريکا با چين را به طور قابل ملاحظه اي کاهش خواهد داد. در يک سال گذشته حجم صادرات چين به آمريکا بالغ بر ۳۷۵ ميليارد دلار بوده که نشان از حجم بالاي واردات آمريکا از چين بوده است. با وجود آنکه دو کشور در ابتدا مذاکرات اميدوار کننده اي براي توافق بر سر تعرفه ها و بهبود تراز تجاري انجام دادند، اما کاخ سفيد اواخر ماه مه ميلادي در اقدامي غافلگيرکننده اعلام کرد، ترامپ روز ۱۵ ژوئن فهرستي از کالاهاي وارداتي چيني به ارزش ۵۰ ميليارد دلار را اعلام خواهد کرد که مشمول تعرفه خواهند شد. البته براي مردم دنيا ديگر اين رفتارهاي ترامپ غافلگيرکننده نيست چرا که در هر بار ممکن است در اوج هر توافقي به سرعت موضع خود را عوض کند. به مانند بيانيه پاياني سران هفت کشور صنعتي دنيا در کانادا که تنها با يک توئيت امضاي آمريکا را پس گرفت. تهديد به افزايش تعرفه هاي کالاي وارداتي تنها مختص به چين نيست و کشورهاي صنعتي اروپايي نيز با فرد نامتعادلي در کاخ سفيد برخورد کرده اند که به هيچ وجه نمي توانند با وي بر سر مسائل اقتصادي حساس به توافق برسند. روز 11 خرداد بود که به صورت رسمي فولاد و آلومينيوم وارداتي به آمريکا با 25 و 10 درصد رشد در تعرفه ها روبه رو شدند. اسفندماه سال گذشته بود که دولت آمريکا، افزايش اين تعرفه ها را اعمال کرد. آن زمان اتحاديه اروپا ، مکزيک و کانادا براي مدتي از اين تعرفه‌ها مستثني شدند؛ اما اعتبار اين گفته پنج شنبه 11 خرداد ، به پايان رسيد و حالا آنها هم بايد تعرفه اعمال شده را بپردازند. هفته ها مذاکره ميان کشورهاي اروپايي، کانادا و مکزيک براي جلوگيري از اين تصميم عملا به شکست انجاميد. آتش خشم اژدها از تصميم ترامپ همزمان با تعيين تعرفه هاي جديد براي کالاهاي وارداتي به آمريکا از جمله فولاد، چين که بزرگ ترين توليد کننده اين کالاهاست، تهديد به اقدامات متقابل کرد. وزارت بازرگاني چين در وبسايت رسمي خود در اين ارتباط از «حمله‌اي جدي به نظم تجارت جهاني» سخن گفت. همچنين در اين بيانيه آمده بود که چين افزايش تعرفه‌هاي گمرکي از سوي آمريکا را قاطعانه رد مي‌کند. پکن همچنين اعلام کرد که دست به اقدامات تأثيرگذار خواهد زد تا از حقوق مشروع و مصالح خود دفاع کند. طبق بيانيه وزارت بازرگاني چين، ايالات متحده با اين اقدام نه تنها به کشورهاي ديگر بلکه به مصالح خود نيز لطمه مي‌زند. اما تهديد چيني ها موثر نيفتاد و در ابتداي سال جديد، چالش وقوع جنگ تجاري ميان آمريکا و چين به يک نگراني بين المللي تبديل شد. دولت آمريکا 14 فروردين ماه اعلام کرد که تعرفه‌هاي جديدي بر حدود ۱۳۰۰ کالاي چيني به ارزش حدود ۵۰ ميليارد دلار وضع کرده است. وزارت بازرگاني چين در بيانيه‌اي اعلام کرد که به اقدام متقابل دست خواهد زد:«ما اقدام متقابلي را در همين سطح براي کالاهاي وارداتي از آمريکا انجام خواهيم داد.» در اين بيانيه همچنين تاکيد شده که «ما مطمئن هستيم و در شرايطي قرار داريم که به هر اقدام حمايت‌گرايانه آمريکا از محصولات تجاري خود پاسخ دهيم.» اقدام آمريکا در حالي بود که چين يک روز قبل يعني 13 فروردين در تلافي افزايش تعرفه فولاد و آلومينيوم روي 128 کالاي آمريکايي از جمله گوشت خوک و مشروب بين 15 تا 25 درصد تعرفه تعيين کرده بود. خبرگزاري دولتي چين، شينهوا‌، گزارش داد که تعرفه‌‌هاي اعمال‌شده‌ جديد از سوي اين کشور محصولات وارداتي از آمريکا به ارزش سه ميليارد دلار را شامل خواهد شد. تعرفه بندي روي 200 ميليارد دلار کالاي چيني تهديد جديد ترامپ/ چين: اخاذي ممنوع! دامنه تقابل تجاري ميان چين و آمريکا به اجرايي شدن تهديدات تجاري ميان اين دو کشور گسترش پيدا کرده است. روز 6 ژوئيه يعني دو هفته ديگر محصولات چيني مشمول تعرفه هاي جديد آمريکا خواهند شد و پکن ميلياردها دلار بابت اين افزايش تعرفه ها متضرر خواهد شد. در حالي که هفته گذشته ترامپ از وضع تعرفه هاي جديد بر 50 ميليارد دلار کالاي چيني سخن گفته بود، وي در اظهارنظر جديد در روز سه شنبه 29 خردادماه، اعلام کرد، دولتش قصد دارد تا روي 200 ميليارد دلار کالاي وارداتي از چين 10 درصد بيشتر تعرفه وضع کند. چين هم در پاسخ گفت که براي ۶۵۹ کالاي آمريکايي به ارزش ۵۰ ميليارد دلار، همين مقدار تعرفه مي‌گذارد. دوشنبه 28 خردادماه رئيس‌جمهور آمريکا در بيانيه‌اي گفت: «تعرفه‌هاي جديدي که تهديد کرده، اعمال مي‌شوند اگر چين حاضر نشود رفتارش را عوض کند، و همين‌طور اگر بخواهد تعرفه‌هاي جديدش را که تازه اعلام کرده، اجرا کند.» دونالد ترامپ در اين بيانيه اظهار کرده است:« از رابرت لايتيزر، نماينده تجاري آمريکا، خواسته است محصولات چيني که مشمول تعرفه‌هاي جديد خواهند شد را شناسايي کند.»وي گفت: « اين اقدام به تلافي تصميم چين براي افزايش تعرفه روي واردات کالاهاي آمريکايي به ارزش ۵۰ ميليارد دلار است که به دنبال اعلام تعرفه‌هاي مشابه روي کالاهاي چيني از سوي ترامپ در روز جمعه صورت گرفت.» انتشار اين خبر بازارهاي سهام جهاني را شوکه کرد و باعث ريزش ارزش دلار و يوان چين در بازارهاي خارجي شد. وزارت بازرگاني چين اعلام کرد:« در صورتي که آمريکا فهرست جديد از روي کالاهاي چيني را منتشر کند، پکن با تدابير کميتي و کيفيتي مبارزه خواهد کرد و واشنگتن را به راه انداختن جنگ تجاري متهم کرد.» اين وزارتخانه در بيانيه‌اي با متهم کردن آمريکا به اخاذي اعلام کرد:« چنين شيوه اعمال فشار و اخاذي از تفاهمي که ميان دو طرف در موارد متعدد حاصل شده بود، متفاوت است و مايه يأس و نااميدي جامعه بين‌المللي خواهد بود.» جنگ تجاري در سال 2018 و بدهکارترين دولت دنيا به اعتقاد بسياري از کارشناسان اقتصادي، جنگ تجاري ميان غول هاي اقتصادي دنيا از جمله چين و آمريکا آغاز شده است. قدرت اقتصادي شرق آسيا به شدت دونالد ترامپ را نگران کرده است. اقتصاد آمريکا که از بحران اقتصادي 2008 جان سال به در برد در مقابل موج پيشرفت اقتصادي قدرت هاي نوظهور اقتصادي توان رقابت منصفانه را ندارد و به همين دليل سعي مي کند با سياست هاي تلافي جويانه در جهت معکوس تغييرات جهاني اقتصاد رفتار کند. براساس گزارش هاي اقتصادي، در حال حاضر ميزان سهم چين در توليد ناخالص داخلي جهان بر حسب شاخص قدرت برابري خريد که «بانک جهاني» و «صندوق بين المللي پول» استفاده مي کنند، بيشتر از آمريکاست. هرچند برخي از تحليلگران اقتصادي اعلام کرده اند چين بر مبناي شاخص قدرت برابري خريد تا سال 2020 ميلادي از آمريکا پيشي خواهد گرفت و بر اساس شاخص قيمت هاي اسمي نيز تا اوايل 2030 ميلادي مي تواند از آمريکا پيشي بگيرد. ولي در واقع چين بر مبناي شاخص قدرت برابري خريد در سال 2015 ميلادي از آمريکا پيشي گرفته است و مي تواند تا اواسط دهه 2020 ميلادي نيز بر اساس شاخص قيمت هاي اسمي از آمريکا پيشي بگيرد. اما در اين ميان آنچه اقتصاد آمريکا را بيش از پيش شکننده تر مي کند، ميزان بدهي 20 تريليون دلاري آن است. اگر بخواهيم سهم هر آمريکايي را از بدهي ها نشان دهيم، با توجه به اين که اين کشور ۳۲۵ ميليون نفر جمعيت دارد، هر آمريکايي به طور متوسط ۶۰۰۰۰ دلار بدهي دارد! از ديد بسياري از مردم جهان، آمريکا ثروتمندترين کشور جهان است اما اين مسئله تا زماني برقرار است که آمريکا داراي منابع استقراضي باشد. بدهي ملي دولت آمريکا با شروع دهه 90 ميلادي افزايش پيدا کرده است و بعد از بحران اقتصادي آمريکا در سال 2008 و 2009 سير به شدت رو به افزايشي داشته است. با روي کار آمدن دونالد ترامپ در اين کشور، نيز تنها در مدت کوتاهي 550 ميليارد دلار بر حجم بده ها افزوده شده است. افزايش بدهي‌هاي دولت آمريکا به بيش از 20 تريليون دلار تازه ترين نشانه از وضعيت مالي نابسامان اين کشور است. اين بدهي منجر به آن خواهد شد تا دولت آمريکا طي 10 سال آينده مجبور به پرداخت 6 تريليون دلار بهره باشد. رشد بدهي و کسري بودجه آمريکا از مهم ترين نگراني هاي مربوط به اوضاع اقتصادي اين کشور به شمار مي رود. بدهي آمريکا به چين در حالي که 20 تريليون دلار بدهي دولت آمريکا در جهان محسوب مي شود، بيش از 1100 ميليارد دلار يا به زباني 1/1 تريليون دلار از اين حجم بدهي متعلق به کشور چين است. شايد بتوان وضع تعرفه هاي جديد آمريکا بر کالاهاي چيني را با توجه به اين ميزان کلان بدهي به چين تا حدودي تحليل کرد و ترامپ قصد دارد تا از راه هاي ديگري بدهي آمريکا را با تقلب و به قول دولت چين اخاذي جبران کند. بررسي‌هاي انجام‌شده از حجم مطالبه چين از آمريکا بيانگر آن است که هم‌اکنون تقريبا 19 درصد از 6/3 تريليون دلار اوراق قرضه آمريکا در اختيار سرزمين اژدها قرار گرفته، اما همچنان دولت مرکزي چين به دنبال استفاده از راهکارهاي اقتصادي براي کاهش حجم مطالباتش از آمريکاست که اين امر مي‌تواند به تضعيف دلار و قدرت گرفتن يوآن در ميان انواع ارزهاي خارجي بينجامد. اما در اين ميان يکي از نگراني هاي اقتصاددانان اين است که چين قصد داشته باشد به يکباره مطالباتش را از دولت آمريکا طلب کند که اين امر مي تواند به سقوط دلار بينجامد. به همين دليل اغلب اقتصاددانان سعي مي‌کنند هرگز تصور چنين شرايطي را نداشته و اميدوار باشند که دولت مرکزي چين همواره با اين رويکرد سعي در حفظ جايگاه دلار و يوآن در بازارهاي بين‌المللي داشته باشد. در چنين چارچوبي است که بايد اذعان کرد که با طلوع اقتصادهاي نوظهور درجهان، آمريکا با چالش جدي روبه رو شده و چين را ديگر نمي توان به عنوان اژدهاي اقتصادي جهان در ميان اقتصادهاي نوظهور، ناديده گرفت. به نظر مي رسد آسيا بار ديگر پس از قرن ها توانسته به صدر بازار تجاري دنيا بازگردد و اين فرصتي براي کشورهايي چون ايران است تا سياست نگاه به شرق را تقويت کنند. حال با وجود آنکه دنياي غرب به خصوص آمريکا با تلاطم هاي اقتصادي گزنده اي روبه رو هستند و در مقابل غول جديد اقتصادي جهان به اصطلاح کم آورده اند، برخي از سياستمداران ايران همچنان راه سعادت و توسعه اقتصادي – تجاري را در غرب جستجو مي کنند، تلاشي که فرصت هاي بسيار را در طول چند دهه اخير از ايران گرفته و به نوعي اقتصاد ايران معطل «نگاه به غرب» و سياست هاي اقتصادي- سياسي اروپا و آمريکا مانده است. نامه 100 فعال سياسي اصلاح طلب و ملي – مذهبي به دولت براي شروع مذاکرات با دونالد ترامپ، اوج ناآگاهي از اوضاع سياسي – اقتصادي جهان است که حرکت سريعي به سمت ديگر جهان يعني شرق دارد. قمار با ترامپ متقلب بدون شک منتهي به شکست خواهد شد و اين موضوعي است که خود را در تجارت جهاني وبين المللي قدرت هاي بزرگ به خوبي نشان داده است.∎​