پایان ماه رمضان شروعی برای کشف آرامش و تمرین رویارویی با فراز و نشیب های زندگی است
تجلی امید در میهمانی آیینهها
صاحبخبر - سهیلا نوری روزنامه نگار هرچه عهد بسته، شکسته است. دیگر آیینه های شکسته دور و بر، چهره اش را قاب نمی گیرند و گمان می کند دنیا شکست خورده تر از او به خود ندیده است. دلش برای آغوشی مهربان لک زده تا در ژرفای آن دمی آرام گیرد و بغضی که گلویش را می فشارد بشکند و سبک بال تر از هر زمانی به میهمانی آیینه ها برود. این ها وصف حال فردی است که در بهترین زمان نا امیدی بر زندگی اش سایه انداخت و در هیاهوی این همه خاکستری، باز هم امیدوار است. فردی که با آغاز ماه مبارک رمضان خود را در ابتدای مسیر موفقیت دید و حالا با نزدیک شدن به روزهای پایانی ماه مبارک رمضان به دنبال پاسخ این سؤال است که چقدر توانسته به پالایش روح و جسم خود بپردازد و تا چه اندازه بر اعمال و رفتار خود قدرت نفوذ پیدا کرده است؟ پرسیدن چنین سؤالی از خود برای همه ما که در این ماه زیر باران رحمت خداوند قدم زده ایم، فرصتی مغتنم است تا آرامش و آسایش را به سایر اوقات زندگی مان راه دهیم و نسبت به خلق انسان و پی بردن به راز این خلقت، تفکر و اندیشه کنیم. لزوم تفکر در این ماه بزرگ و فرصت هایی که برای تهذیب نفس و رها شدن از تعلقات دنیایی نصیب همه ما می شود، مقوله های مهمی است که در گفت وگو با حجت الاسلاموالمسلمین مهران رهنما- پژوهشگر و مدرس دانشگاه- به بحث نشستیم . این پژوهشگر در گفت و گو با گروه زندگی از اقبال خوش انسان برای بهرهمند شدن از فرصت روحانی ماه رمضان و مجهز شدن برای رویارویی با فراز و نشیبهای زندگی گفت. بهترین فرصت برای تهذیب نفس و دلیل آن چیست؟ ماه رمضان بهترین فرصت برای جلای روح و دل است تا خداوند در نهاد انسان دیده شود. ماه رمضان ماهی پر از برکت و رحمت است. این جمله را بسیار میشنویم اما سؤال اینجا است که مگر روزی هم وجود دارد که رحمت خداوند در آن وجود نداشته باشد؟ پاسخ این است که تمام ماه ها و روزها به رحمت و برکت خداوند مزین است اما در ماه رمضان رحمت و برکت خداوند دیده میشود. واقعیت این است که ما انسان ها، همواره غرق در رحمت خداوند هستیم، به این دلیل است که حضرت علی(ع) در فرازی از دعای کمیل میفرماید: (و لا یمکن الفرار من حکومتک) نمیتوان گفت در ماه رمضان رحمت خداوند بیشتر میشود بلکه از آنجا که در ماه رمضان چشم هایمان بیناتر و گوشهایمان شنواتر میشود رحمت خدا را بیشتر از سایر ماه ها درک میکنیم. در سایر ماهها بهدنبال نفسمان گام بر میداشتیم در حالی که در ماه رمضان به نفسمان «نه» میگوییم. دوست داریم غذا بخوریم اما با نفسمان مقابله و از خوردن آن غذا امتناع میکنیم. عظمت، رحمت و زیباییهای خداوند در این ماه بیشتر دیده میشود، مهر خدا بروز و ظهور افزون تری پیدا میکند در حالی که مهر خداوند بیاندازه است اما از آنجا که نگاه و دلهای افراد مهربانتر میشود و دیگر محصور و محدود نیستند، رحمت و مهربانی خداوند ملموستر میشود. اگر به این موضوع نگاه اجتماعی داشته باشیم به این واقعیت میرسیم که نبود مهر و مهربانی، جامعه را مملو از کدورت و کینه میکند اما مادامی که نفس تهذیب میشود و روح جلا پیدا میکند مهر خداوند در سر تا سر زمین بهتر نمایان و مشکلات افراد سریعتر حل میشود. از سوی دیگر خداوند وعده داده است کسی که تقوا پیشه کند، راه خروج از دشواری را به او نشان خواهم داد. از اینرو ماه رمضان بهترین فرصت است تا خودمان را برای روزها و ماه های آتی مجهز کنیم و از مقابله با مشکلات پیش رو هراسی نداشته باشیم و به استقبال زندگی آرام تری برویم. ماه رمضان عرصه نمایش کدام صفات خداوندی است؟ در ماه های غیر از ماه رمضان، کافی است ساعت میل ناهار کمی به تعویق بیفتد تا افراد از شدت گرسنگی بیطاقت شوند، اما در ماه میهمانی خدا، روزه داران ساعتهای طولانی را بدون خوردن و آشامیدن سر میکنند و با نشاط برای روز دیگر آماده میشوند. حقیقت این است که قدرت خداوند به نمایش گذاشته میشود و این توان روزهداری مسلمانان، تجلی صفت «غدیر»خداوند است. بیان جملاتی مثل خدایا من بنده ضعیف تو هستم و تو قادری و قدرت از آن تو است همه از ادعیه معصومین برگرفته شده است مانند مناجات حضرت امیر(ع) در کوفه که تمام کاستیها را به خود و تمام تواناییها و کفایتها را به خداوند نسبت میدهد. همانطور که در طول نماز یومیه با بیان (ایاک نعبد و ایاک نستعین) چند مرتبه از خداوند استعانت میکنیم تا در برابر مشکلات یاریمان کند، درمقابل خداوند نیز میفرماید راه یاری جستن و رسیدن به خواسته هایتان «واستعینوا بالصبر والصلاة »است که در تفسیر این جمله، صبر به روزهداری نسبت داده میشود. در واقع خداوند میفرماید اگر میخواهید به خواسته هایتان دست پیدا کنید روزه بگیرید و نماز بخوانید. درک ماه مبارک رمضان، نویدبخش کدام الطاف الهی است؟ بسیاری از افراد بخصوص جوانانی که ملتمس دعا هستند باید به یاد داشته باشند این ماه فرصتی است که رسول خدا(ص) هم در خصوص آن فرمود: خداوند عدهای از فرشتگان را مأمور استجابت دعای روزه داران گردانده است و جبرئیل هم بیان کرده که خداوند فرموده است« هرگز فرشتگان را امر به دعا کردن نمیکنم مگر اینکه دعایشان را استجابت کنم.» بنابراین امیدوار باشند که دعایمان استجابت خواهد شد و از آنجا که خداوند فرموده «روزه متعلق به من است از اینرو اجر و ثوابش هم متعلق به من خواهد بود.» شاد باشیم که اگر خدا بخواهد مزد بدهد، مهربانیاش بی کران و بیاندازه خواهد بود و با غنیمت دانستن این ماه پر برکت میتوان آرامش غیر قابل وصف، تأثیرات مثبت روحی و روانی و سبکبالی و دریایی از موهبتها را کسب و نتیجهاش را در طول سال تجربه کنیم. خداوند با خلقت انسان پرده از چه رازی بر داشت؟ زمانی که خداوند انسان را خلق کرد ظرفیت و استعدادی در وجود او نهاد که سایر مخلوقات ازآن بیبهره بودند. خداوند ظرفیت جانشینی خود را به وجود انسان هدیه داد و همین باعث شد تا فرشتگان به حال انسان غبطه بخورند و خطاب به خداوند اعلام کنند (نحن نسبح بحمدک و نقدس لک) این نشان از این دارد که ملائک ظرفیت انسان را نمیدانستند لذا خود را هم رتبه و حتی برتر از انسان تلقی و به خداوند خطاب میکردند اگر هدف از خلقت انسان، بندگی کردن است ما حضور داریم اما خداوند در خطاب به آنها فرمود من چیزی را میدانم که شما نمیدانید. درعلم عرفان منظور از این فرمایش، استعداد و ظرفیت خداگونه شدن انسان و تجلی یافتن همه صفات خداوند در او بیان میشود. تفاوت انسان با سایر خلایق در چیست؟ در حقیقت همه موجودات، آیه و نشانه خداوند هستند اما هر کدام اندازه و مرز دارند به غیر از انسان که بیحد و اندازه است. بیکرانگی ظرفیت انسان را میتوان در خواهش بیاندازه او جستوجو کرد. انسان زیبایی را دوست دارد، اما با دست پیدا کردن به آن باز هم بهدنبال بهترین آن است و این ویژگی را میتوان در تمام خواستههای انسان مشاهده کرد. درحقیقت انسان تا زمانی که زنده است، هر کمالی را میخواهد و با دست پیدا کردن به آن، باز هم بهدنبال برترینش خواهد بود. این خواهش بیاندازه انسان بهدلیل همان ظرفیتی است که پروردگار در وجودش قرار داده است. با وجود این استعداد و ظرفیت بالا رسالت انسان چیست؟ انسان با این ظرفیت به عالم طبیعت آمده است تا بزرگترین دستور خداوند را به اجرا در آورد. خداوند میخواهد تمام اسماء خود را در انسان ببیند از اینرو باید بنده باشد تا استعدادهایش شکوفا شود و رشد کند. پروردگار چه دستوراتی را به انسان ارائه کرده است؟ دستورات این گونه آغاز شده بود؛ حالا که به دنیا آمدی باید به هرچه که نگاه میکنی مرا درآن ببینی زیرا همه مخلوقات آیت خداوند هستند. در همین راستا حضرت علی(ع) میفرماید: نگاه مؤمن باید نافذ باشد به این معنا که ببیند اما نگاهش را حصر نکند و عبور دهد. عالم آیینه و تجلی اسماء خداوند است. اگر انسان دریا را میبیند، باید عظمت پروردگار را در آن رؤیت کند و با دیدن زیبایی کوه، نگاهش را محصور نکند بلکه کوه را آیینه خداوند ببیند. اینهمه عکس می و نقش نگارین که نمود یک فروغِ رخ ساقیست که در جام افتاد به انسان ظرفیت جانشینی خداوند عطا شده است و هر آنچه خداوند قدرت انجام آن را دارد انسان هم در انجام آن توانا است، اما مشروط بر اینکه مراحل انسانیت را بدرستی طی کند. در مسیر زندگی چه سفارشی به انسان شده است؟ انسانی که پا به دنیا گذاشته است در پیچ و خم دنیا دچار آلودگی روحی میشود، به این ترتیب بر قلبش پرده میافتد از اینرو تهذیب نفس به او سفارش شده است. باید آیینه خداوند شویم زیرا ظرفیت آن را داریم و فقط کافی است راهمان را پاک و ذهن را از پلیدی و زشتی دور سازیم تا کمال پروردگارمان را نشان دهیم.∎
نظر شما