[۱] - یعنی کسانی که خود را تابع پیامبر(ص) می‌نمایاندند تا بتوانند از امام حسین(ع) تبعیت نکنند. منظورم از سنت‌گرایان سیاسی درون نظام، کسانی‌اند که متمسک به ارزش‌های کهنی مثل کتاب، سنت، فقاهت، می‌کوشند به امر تازه یا بعثت جدید نه بگویند. سنت‌گرایی یا نظربه‌گذشته‌ داشتن، اغلب نقطۀ مقابل آرمان‌گرایی یا نظربه‌آینده داشتن است.

  [۲]- مخصوصاً جناح ملقب به اصلاحات خودشان هم نمی‌دانند چه می‌خواهند؛ برخی‌شان تازه فهمیده‌اند که لیبرال‌اند اما هنوز نمی‌دانند که اساس جنبش اصلاحاتْ ضدیت لیبرالی با نهاد ولایت فقیه است. به همین دلیل است که در عمل، بدانند یا نه، ضد شما و بنابراین ضد نظام و بنابراین عملاً ضد تمامیت‌ کشور درحال حاضرند. آنها نمی‌دانند که درقبال نظام، درپی اصلاح نیستند بلکه تعقیب‌گر هدفی رادیکال‌ا ند. ارزش‌های فکری- اجتماعیِ لیبرالْ نیروی وجودداشتنِ جنبش اصلاحات است. بطورکلی، قاجاریست‌ها و اصلاح‌طلبان غیر نیستند، ضدند. آنها شاید طرفدار نظریۀ ولایت فقیه باشند اما بدانند یا نه، مخالف ولی‌فقیه (جنابعالی)‌اند. هر دو اسیرند؛ یکی اسیر تمدن لیبرال، دیگری اسیر نظریۀ لیبرال. بخاطر این اسارت، آنها نادانند... .

[۳]  - برای این کار، لازم بنظر می‌رسد که حقیقت و رسالت دینی نظام علاوه بر تعریف دینی، تعریف دنیوی هم بیابد تا براساس‌آن، راه گفتگو با طبقات سکولار جامعه  فراهم شود. در تعریف سکولار از حقیقت الهی جمهوری اسلامی، «ایران» هم واقعیتی دنیوی و هم حقیقتی دینی است... . پس ایران موضوعی مابه‌الاشتراک و بنابراین موضوع گفتگوست؛ اینکه آیا هستی ایران در ذات خود دینی نیست؟ ایرانِ حقیقی براستی می‌تواند چه چیزی غیر از اینی باشد که جمهوری اسلامی اینک منادی آن است؟ تاریخ و تمدنی که هر ایرانی اینک به آن می‌نازد را کدام ایرانی تیپیک ساخته؛ ایرانیِ مقید یا ایرانی رها؟پرسشی بسیار مهمتر: اگر ایرانیان جدا از رذایل‌شان، فضایلی هم داشته باشند، براستی آنها چیستند که ج.ا. آن را نمایش نمی‌دهد؟ بطورکلی، گفتگو با طبقه متوسط اقدامی برای انتقال یک قدرت اجتماعی بزرگ از صغارت به بلوغ است، انتقال بخش حساسِ یک ملت از نشناختن حقیقت ایران به شناختن آن. تا آن زمان، نظام البته نمی‌تواند طبقات متوسط جدید را از نظر سیاسی برسمیت بشناسد، اما اقتضاء دارد که شناسایی و افزایش وزن اجتماعی- فرهنگی آنان توسط نظام مطمح نظر قرار گیرد.

[۴]  - آنها [بشدت اهل ایدۀ مطلق‌اند و بنابراین] عمیقاً و متعصبانه ایرانی‌اند و و فقط هروقت بخواهند مخالفان مذهبی خود را منکوب کنند ژست‌های جهان‌گرایانه، علمی و غربی به خود می‌گیرند اما هنگامیکه به خارج می‌روند ناگاه ناسیونالیست و حتی کمی توجیه‌گر نظام می‌شوند. بنابراین مدرنیسم‌شان گرچه شوق‌مندانه و نیرومند اما غیراصالی است. در دیالوگ متفاهمانۀ نظام با طبقات متوسط، خیلی خیلی مهم، بحثِ چیستی ایران است.

[۵]  - دانایان سکولار البته دانا نیستند، اما باسواد و فاضل‌اند و با غرب به خوبی آشنایند. برعکس، حزب‌اللهی‌ها دانا هستند؛ آنها دراین معنا حامل دانایی بزرگ‌اند که از ارادۀ خداوند برای تاریخ آیندۀ بشر یا نیروی ژرف تاریخ مطلع‌اند. اما برعکس، آگاهی مدرن ندارند. حزب‌اللهی دانایی بزرگ را بدست نیاورده بلکه به او اعطا شده است. او حامل دانایی است و هنوز مالک آن نشده است. زیرا به آگاهی مدرن دسترسی ندارد. ج.ا. ازاین‌رو به دانایان سکولار ایرانی نیاز دارد که هنوز سواد انسانی مدرن ندارد. 

[۶]  - قاجاریزم جدید ماهیتاً سنت‌گراست، نمایش‌های مدرن مرحوم هاشمی رفسنجانی و اینک جناب روحانی هیچگاه طبقات متوسط جدید ایران را به این قانع نکرده است که آنان اصالتاً شخصیت‌هایی مدرن‌اند. بنظر می رسد مرحوم طالقانی و آقای خاتمی در این امر موفق‌تر بوده‌اند. قاجاریزم جدید می‌کوشد با مدرنیزاسیونْ مدرنیته را پس بزند.

[۷]  - تکرار کنیم. ضرورت دوران‌ساز در حال حاضر آن است که نظامْ کاربست ارزش‌های سیاسی – اجتماعی مدرن در اجتماع ایرانی را از انحصار دشمنِ محاسن‌دارش بدرآورده و خود تصدی آن را برعهده گیرد. دراین‌حال آنها [طبقات کنوسط مدرن] بهتر است به انحایی سازماندهی شوند تا سخن کمابیش واحد یا قابل درکی از آنان شنیده شود.

[۸]  - ما (نظام) به گفتگوهای تفاهم‌طلبانه و نه انتقادی، با روشنفکران سکولار ایرانی در خصوص آرمان‌های ایرانی جمهوری اسلامی نیاز داریم. نسلی از دانشوران حزب‌اللهی یا جوانان مومن وجود دارند که می‌توانند گفتگوگری متفاهمانه را عهده‌دار شوند و صدا و سیما نقش مهمی در این‌باره دارد. بنظرم، ما حتی به محکوم‌شدن در این گفتگوها هم نیاز داریم تا بدانیم که اول باید فضایل انسان مدرن را کسب کنیم تا سپس بتوانیم عمیق‌تر فرزند زمانۀ خود شویم. این راهی است که طی آن حزب‌اللهی‌ها به «ایرانیان تام» بدل می‌شوند.

 ایده‌آل آن است که روشنفکران سکولار ایرانی  ازطریق عمق ایرانیِ جمهوری اسلامی با آن ارتباط بیابند. هرچه بر عمر جمهوری مقدس ایرانی افزوده شود، این طبقات متوسط آن را ایرانی‌تر و بنابراین خودی‌تر فرض می‌کنند؛ فرضی عمیقاً درست. ج.ا. اوج آرزوهای طبقه متوسط ایرانی است (قدرتمند، آزاد، واحد، نافذ، معنویت‌گرا). به آنها کمک کنیم این را بفهمند. باسوادهای اجتماع ایرانی بلوغ تاریخی ندارند و نمی‌دانند که در اساس، جمهوری اسلامی تمام ایرانِ ممکن است.

[۹] -  در این راه باید بر فضایل طبقات متوسط تأکید و همان موضوع خطاب و دیالوگ قرار گیرد. آنها باید به بازی گرفته شوند. خوب است صدا و سیما با کسانی چون نجف دریابندری یا باقر پرهام یا شفیعی‌کدکنی مصاحبۀ صمیمانه و ستایشگرانه کند بنحوی که آنان ازطریق رسانه ملی حرف دل با ایرانیان بگویند. پای آنان را از نظر سیاسی به شبکۀ چهار سیما باز کنیم و از نظر اجتماعی به شبکۀ یک سیما. حتی کمی جسورانه‌تر، خوب است به انجمن‌های فکری سکولار کمک‌هزینه‌ها و تسهیلاتی پرداخت گردد. طنزآمیز، به آنها کمک شود تا بخوبی علیه "جمهوریِ حقیقت تام"، استدلال نظری کنند. آنها هرمیزان بیشتر حمایت مالی شوند بیشتر از یک نیروی اجتماعی- سیاسی به نیرویی فکری یا فرهنگی بدل می‌شوند. کمک مادی عامل خوبی برای افزایش قوۀ هاضمۀ نظام است. تکامل تاریخی نظام فقط ازطریق شناسایی متقابل با طبقات متوسط ممکن است. «امت حزب‌الله» نظام را نگاه می‌دارد، اما طبقۀ متوسط نظام را به تمدن ارتقاء می‌دهد.

در این مسیر دانایی ریشه‌ای آن است که زمان ظهور حزب‌الله، برخلاف تصور، هنوز فرا نرسیده است.