گروه بینالملل- علی ودایع: معادلات عرصه سیاسی عراق در حال تغییر و تحول است. نتایج مقدماتی انتخابات پارلمانی عراق در روز یکشنبه نشان از پیروزی «حیدرالعبادی» نخست وزیر عراق میداد اما دیروز (دوشنبه) همه نتایج برهم خورد. «مقتدی صدر» روحانی شیعه منتقد از سایه بیرون آمد و در جایگاه نخست ایستاد. «ائتلاف فتح» مورد حمایت «حشدالشعبی» هم در جایگاه دوم ایستاد. زلزله سیاسی انتخابات روز شنبه را باید سقوط نخست وزیر از اوج قدرت قلمداد کرد. او از چهرههای مورد حمایت جامعه جهانی است. فهرست مورد حمایت حیدر عبادی موسوم به «ائتلاف النصر» در هیچ یک از استانهایی که تاکنون شمارش آرا در آنها انجام گرفته، موفق به رسیدن به جایگاه اول یا دوم نشده است. ائتلاف «الوطنیه» به رهبری ایاد علاوی نیز در بغداد در جایگاه چهارم قرار گرفته است.
هشت استان در حال حاضر به دلیل به اتمام نرسیدن بررسیهای دقیق آرا نتایج را اعلام نکردهاند که شامل اربیل، سلیمانیه، نجف، دهوک، صلاح الدین، کرکوک، میسان و نینوا میشوند.نتایج نهایی شمارش آرا و تقسیم ۳۲۹ کرسی پارلمان عراق فردا رسما اعلام خواهد شد. شهروندان عراق شنبه گذشته (۲۲ اردیبهشت) برای نخستین بار پس از «شکست داعش» پای صندوقهای رأی رفتند تا پارلمان جدید خود را انتخاب کنند.
راز پیروزی صدر
در پی اعلام نتایج اولیه طرفداران مقتدی صدر به خیابانها آمده و به شادی پرداختند. اما به راستی زلزله مقتدی صدر چگونه شکل گرفت. شاید دلیل نخست را باید در بی اعتمادی مردم عراق به دولتمردان این کشور جستوجو کرد که فضا را برای جهش قدرت پوپولیسم پررنگ کرد. رکود 44.5 درصدی شرکت کنندگان در انتخابات عراق نشان دهنده سرخوردگی جامعه این کشور از وضعیت چند سال اخیر است. حیدر عبادی؛ نخستوزیر کنونی، رئیس ائتلاف النصر است که از ترکیب چند جریان سیاسی کوچکتر تشکیل شده است. او با پیروزی بر داعش به موفقیت چشمگیری دست یافته اما در مقابل مردم از وضعیت اقتصادی عراق گلهمند هستند.
حذف مرزبندیهای قومیتی عامل دوم تغییر موازنه قدرت در عراق است. بر خلاف انتخابات قبلى، در انتخابات ۲۰۱۸ عراق گروههاى مختلف شیعه و سنى و کرد انشعابهاى متفاوت و گستردهای داشتند و خط کشیها بین سنى و شیعه و کرد و عرب در فهرستها مانند انتخابات گذشته نبود. در هر فهرست میشد نامزدهایی از گروههای مختلف قومیو مذهبی دید.
دلیل سوم را باید در گفتمان پوپولیستی و ناسیونالیستی صدر جستوجو کرد. حامیان مقتدی صدر که سابقا در «جیش المهدی» حضور داشتند با آمریکاییها جنگ تن به تن داشتند. آنها ظرف چند سال اخیر به ملی گرایی عربی روی آوردند که مورد حمایت عربستان سعودی نیز میباشد.
صدای پای عربستان
مقتدی صدر تا دیروز رفیق شفیق ایران بود اما یک سال گذشته و پس از سفر به عربستان و امارات با هواپیمای سعودی تغییر چهره داده است. ظاهرا مرد اول این روزهای سیاست عراق ، تلاش میکند بین ایران و عربستان تعادل ایجاد کند. وی اواسط فروردینماه گذشته حتی خود را به عنوان میانجی این دو دشمن منطقهای جلو انداخت و گفت: «من آمادهام میان جمهوری اسلامیو پادشاهی عربستان سعودی میانجیگری کرده و برخی مشکلات را حل کنم». او البته افزود: «مسئله برای من در این میان فقط منافع عراق و منطقه است.»
در جشن شادی مقتدی صدر ، برخی دشمنان ایران هم به میدان آمدند و علیه تهران شعارهایی سردادند. این وضعت نشان میدهد که برنامههایی علیه ایران در عراق به جریان افتاده است. ورای تمام این مسائل ناگفته نماند که همزمان باچرخش مقتدی صدر ، شرکتهای نفتی عربستان با یک هیئت پرشمار همراه با وزیر نفت عربستان به عراق رفتند تا نبض درآمد این کشور را در دست بگیرند. اصلی ترین پروژه سعودیها در عراق اجاره زمینهای کشاورزی مناطق شیعه نشین به ویژه نجف و کربلا است.«محمد بن سلمان» که به مقتدی صدر پیش کشیهایی هدیه داده است ؛ میخواهند در عمق جامعه شیعه عراق جا بازکند.
سناریوهای آینده بغداد
نخست وزیر عراق لزوما همیشه توسط حزب پیروز انتخابات پارلمانی انتخاب نمیشود و باید پس از یک پروسه چانه زنی در جایگاه عالی اجرایی این کشور قرار بگیرد. حامیان مقتدی صدر میگویند که با احتساب نتایج، مقتدی صدر با کمونیستها و طرفداران سکولار مستقل دیگر برای تشکیل دولت تکنوکرات مستقل برای مبارزه با فساد تلاش خواهد کرد.مقتدی صدر قادر به انتخاب نخست وزیر آینده خواهد بود، در حالی که در سالهای گذشته همچنان در حاشیه قرار داشت و کسی برای او شانسی قائل نبود.
نتایج اعلام شده نشان داد، دو معادله در جریان است، اول این که احتمال میرود النصر و سائرون با هم ائتلاف کنند و ائتلاف الوطنیه و جریان الحکمة به رهبری عمار حکیم به این ائتلاف نزدیک شوند که یک مشکل مقابل این ائتلاف قرار میگیرد و آن احتمال اصرار سائرون بر تعیین نخست وزیر از داخل جریان صدر به جای العبادی است که هدف از آن پایان دادن به انحصار این پست از سوی حزب الدعوه است.
اما معادله دیگر ائتلاف احتمالی میان لیست الفتح و دولة قانون به ریاست مالکی و برخی گروههای کوچک با گرایشهای مشترک است. اما ائتلاف احتمالا نمیتواند اکثریت نیم به اضافه یک را زیر سقف پارلمان به دست آورد تا بزرگترین فراکسیون باشد.
طبق نتایج اعلام شده، اگر ائتلاف سائرون و العبادی بتوانند اهل سنت و علاوی را با خود یار کنند کردها اهرم فشار خود را در مذاکرات تشکیل دولت از دست میدهند. اما اگر کردها بتوانند در سایه اختلافات داخلی هئیتی یکپارچه شامل تمامیگروههای کرد تشکیل دهند دیگر نیازی به چشمپوشیهای گسترده ندارند.
معادلات سیاسی عراق بهم خورد
زلزله «مقتدی صدر»
صاحبخبر -
نظر شما