چند حالت طبیعی نیز وجود دارد که باعث ژنیکوماستی می‌شود. بسیاری ازپسرها در اواسط دوره بلوغ یعنی در حدود 14 سالگی بزرگی و برآمدگی دردناکی را در سینه‌هایشان احساس می‌کنند. این حالت معمولا زودگذر بوده و طی شش ماه از بین می‌رود و همزمان با رشد اندام‌های مردانه است.

در پسران و مردان چاق رشد ‌سینه‌ها نسبت به دیگران بیشتر است. البته قسمت اصلی این رشد مربوط به چربی است ولی قسمتی از آن به دلیل تبدیل هورمون مردانه در بافت چربی به هورمون زنانه است که منجر به رشد بافت‌های سینه ‌ها‌ می‌شود. مردان پیر نیز بتدریج با کم شدن هورمون مردانه و زیاد شدن بافت چربی درجاتی از ژنیکوماستی را تجربه می‌کنند که غیر طبیعی نیست.

گاهی ژنیکوماستی نشانه بیماری‌های خطرناکی مثل تومورهای هیپوفیز است. دراین بیماری به دلیل رشد تومور، تولید هورمون‌های کنترل‌کننده غده‌های سازنده هورمون مردانه مختل شده و بیمار به موازات رشدسینه‌ها دچار افت قوای جنسی نیز می‌شود. وجود سردرد و نقص بینایی تشخیص این بیماری را محتمل می‌سازد.

تومورهای بیضه نیز می‌توانند با ایجاد ژنیکوماستی خود را نشان دهند در این حال معمولا رشد یک یا هر دو بیضه از جمله علائم بیماری است.

در بیماری‌های کبدی و در نارسایی کلیه نیز گاهی ژنیکوماستی علامت مهمی است. البته هر دوی این بیماری‌ها علائمی دارند که با معاینه پزشک تشخیص داده می‌شود.

نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که سرعت ایجاد ژنیکوماستی اهمیت زیادی دارد. اگر این اتفاق سریع رخ دهد و ‌سینه‌ها نسبت به لمس حساس باشند، در این موارد وجود بیماری محتمل است. نکته دیگر خروج خون و تغییر شکل پوست سینه است که حتما باید به عنوان یک نشانه خطر مورد توجه قرار گیرد.

همان‌گونه که گفته شد پسران در اواسط بلوغ به موازات رشد اندام‌های مردانه، موقتا رشد مختصری در پستان‌هایشان خواهند داشت؛ اما اگر رشدسینه‌ها وجود داشت ولی اندام‌های جنسی رشد نکرد به عنوان کمبود هورمون‌های مردانه فرد باید مورد معاینه و بررسی‌های آزمایشگاهی قرار گیرد. گاهی این اتفاق در مردان بالغ که حتی صاحب فرزند هستند نیز رخ می‌دهد که باید با احتمال به هم خوردن تعادل هورمون‌های جنسی مورد بررسی و درمان قرار گیرند.

دکتر رضا کریمی

فوق‌تخصص غدد و متابولیسم