هانیه سلطانپور

«دونالد ترامپ» تا بیست روز دیگر تکلیف آمریکا با معاهده برجام را مشخص خواهد کرد. به عقیده رئیس جمهوری آمریکا، برجام به دلیل دربرنداشتن مسائل دفاعی ایران در حوزه موشکی توافقی ناقص است. کاخ سفید حالا می‌گوید توانایی‌ها‌ی موشکی و دفاعی ایران باید ذیل برجام اضافه شود.
چند ماه پیش و در میانه‌های زمستان سال گذشته بود که صحبت‌هایی از  مذاکرات موشکی  برای نخستین بار از سوی رسانه‌ها مطرح شد. منابع نزدیک به پاریس هم خبر دادند که وزیرامورخارجه فرانسه با درخواست برای مذاکره در رابطه با توان موشکی به تهران سفر کرد. چانه‌زنی بر سر توانمندی‌های موشکی برای جلب نظر دونالد ترامپ از یک سو و ایجاد تردید در اصل داشتن «توانمندی  موشکی» از سوی برخی روزنامه‌نگاران و تحلیلگران سبب شد که در این نوشتار به این پرسش پاسخ دهیم که آیا در شرایط فعلی در خاورمیانه، پیگیری برنامه موشکی برای جمهوری اسلامی یک الزام است؟
یکم: ایران در کانون جاذبه دیپلماسی جهانی و منطقه‌ای و یکی از حساس‌ترین موقعیت‌های ژئوپلیتیکی جهان قرار گرفته است. ایران دارای بیشترین سواحل خلیج‌فارس و تنگه استراتژیگ هرمز است. ایران از یک سو با افغانستان و پاکستان هم مرز است و از سوی دیگر همسایگانی چون عراق و ترکیه دارد و فاصله‌اش با رقیب منطقه‌ای، عربستان سعودی به اندازه عرض آب‌های خلیج فارس است. هفتاد درصد ذخایر اثبات شده نفت و 40 درصد ذخایر گاز جهانی در این منطقه به مرکزیت ایران قرار دارد که به رغم سایر کشورهای قرار گرفته در این دایره استراتژیک، سیاستی ناهمسو با سیاست ایالات متحده و متحد او در منطقه یعنی عربستان سعودی دارد. در نظر گرفتن تمام این گزاره‌ها توجه به بحث امنیت ملی از یک سو و امنیت منطقه‌ای از سوی دیگر را به روشنی مشخص می‌سازد.
دوم: با وقوع انقلاب اسلامی و تغییر حاکمیت در ایران  تلاش برای سرنگون کردن نظام تازه استقرار یاقته جمهوری اسلامی از رهگذر جنگ کلید خورد و عراق، وارد جنگ هشت ساله با ایران شد. در جریان جنگ عراق علیه ایران  این کشور دست به پنج مرحله جنگ شهری از طریق بمباران شهرها توسط جنگنده و شلیک موشک  به عنوان یک استراتژی نظامی  زد. در مرحله اول در سال 1364 در عرض یک و نیم ماه بیست و نه شهر ایران 118بار مورد اصابت بمب و موشک‌های عراقی قرار گرفتند و بیش از 1200 تن کشته شدند. در مرحله دوم طی  بیست روز در خردادماه سال 64، بیست و هفت شهر مورد اصابت 105 بمب و موشک عراقی قرار گرفتند و بیش از 500 تن شهید شدند. مرحله سوم در سال 65 چهل و دو روز ادامه یافت. 66 شهر و روستا 226 بار بمباران شدند و سی موشک سمت ایران پرتاب شد و 3050 ایرانی شهید شدند. این جنگ نابرابر عراق علیه ایران نبود بلکه جنگ یک جهان علیه ایران بود. جنگ شهری به غایت بی‌رحمانه صدام حسین علیه ایران تا مرحله ششم ادامه یافت و شمار کشته‌شدگان ایرانی آنقدر بالا بود که شوروی در نامه‌ای به شورای امنیت خواستار اقدام عملی برای توقف این جنگ شد.
اما جنگ شهری عراق علیه ایران به اینجا ختم نشد. شدیدترین مرحله از جنگ شهری عراق علیه ایران در مرحله هفتم بود وقتی که در عرض یک ماه در سال 67 صد وشش موشک از سوی عراق به سمت ایران پرتاب شد که تمام آنها به مناطق مسکونی و پرجمعیت شهرها اصابت کرد و در تمام این مدت یک قطعنامه علیه عراق در سازمان ملل به تصویب نرسید!
سوم: محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با شبکه سی ان ان در پاسخ به سوال فرید ذکریا در خصوص برنامه موشکی ایران می‌گوید به عقب بازگردیم و دوباره تاریخ را مرور کنیم. طی موشکباران شهرهای ایران از سوی ارتش صدام  هزاران تن از شهروندان ایرانی شهید شدند. آن زمان صدام دوست آمریکا و برخی کشورهای غربی بود و هیچ کس به خاطر این حملات به او اعتراض نکرد در حالی که ایران حتی یک موشک برای دفاع از خود که هر روز هدف حمله‌های موشکی عراق قرار می‌گرفت نداشت و به کشورهای مختلف برای گرفتن یک موشک التماس می‌کرد....توانمندی موشکی امروز ایران برای این است که صدام‌های کوچک منطقه یک بار دیگر تصور تجاوز به خاک ایران به سرشان نزند. صحبت‌های ظریف کنایه‌ای بود به کشورهای عرب منطقه و در راس آنها عربستان سعودی.
چهارم: عربستان سعودی درسال 2017با نزدیک به ۶۴ میلیارد دلار بالاترین هزینه نظامی  را در میان کشورهای منطقه داشت. عربستان سعودی  در سال 2018 یک سوم از بودجه کشور را-مبلغ 83 میلیارد دلار -به بخش نظامی و امنیتی اختصاص داده است. عربستان سعودی دارای موشک‌هایی با برد بیش از 2600کیلومتر و توانایی حمل کلاهک هسته‌ای است. عربستان سعودی این موشک‌ها را از چین خریداری کرده و در دوران حاکمیت محمد بن سلمان سعودی‌ها سه قرارداد به مبلغ‌های صدو ده، سیصدوپنجاه و به تازگی هفتصد میلیارد دلار برای خرید تجهیزات نظامی با آمریکا منعقد کرده است. عربستان سعودی منطقه خاورمیانه را تبدیل به انبار باروت کرده است.
پنجم: طی یکسال اخیر بارها صحبت از مذاکرات موشکی شده است و به تازگی  برخی تحلیلگران اصل داشتن برنامه موشکی را همانند برنامه هسته‌ای ایران مساله‌ای غیر ضروری می‌خوانند که با اسم رمز «امنیت» بر مردم ایران تحمیل می‌شود. حیات جمهوری اسلامی ایران قریب به سی سال در سایه تهدیدات نظامی بوده است. پس از هشت سال جنگ تمام عیار عراق علیه ایران، جورج بوش دستور کتبی حمله به ایران را صادر کرد و باراک اوباما در زمان ریاست  جمهوری خود  بارها از روی میز بودن همه گزینه‌ها ازجمله گزینه نظامی در مقابله با ایران سخن گفت و  ولیعهد سعودی محمد بن سلمان صراحتا در یک مصاحبه خبری از کشاندن جنگ به ایران می‌گوید. عربستان سعودی کشوری  است که ثابت کرده می‌تواند بی‌محابا وارد جنگ شود. دوسال جنگ علیه یمن و تهدید و جنگ اقتصادی علیه قطر که زمانی همپیمان  و شریک این  کشور در سیاست‌های منطقه‌ای‌اش بوده نمونه‌هایی از سیاست‌های نظامی این کشور در خاورمیانه است.
 ششم: در شرایطی که خاورمیانه انبار سلاح‌های آمریکایی است و ایران در حلقه کشورهای درگیر جنگ و پایگاه‌های نظامی آمریکایی واقع شده، داشتن برنامه موشکی و توانمندی‌های دفاعی با قابلیت بازدارندگی یک الزام برای جمهوری اسلامی است و نه یک امکان. هیچ زمانی به اندازه امروز داشتن توانمندی موشکی برای ایران ضروری نبوده است. در سال 2010 گروهی از مشاوران امنیتی کاخ سفید دستور کتبی جورج بوش جهت حمله به ایران را رد کردند. آنها در توضیح علل رد این دستور  نوشتند «ایران دارای قدرت تلاقی‌جویانه است و می‌تواند در پی این حمله دست به عملیات انتقام گیرنده بزند که این، موجب ناامن شدن منطقه و به خطر افتادن امنیت نیروهای آمریکایی در منطقه می‌شود.»